استقبال خامنه‌ای از توافق اتمی در ژنو
۱۳۹۲ آذر ۳, یکشنبه
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در پاسخ به نامه‌ای سرگشاده که روز یکشنبه (۳ آذر/ ۲۴ نوامبر) از سوی حسن روحانی منتشر شد، دستاورد هیئت مذاکره‌کننده هسته‌ای را قابل تقدیر و تشکر خواند. وی همچنین این دستاورد را "پایه اقدامات هوشمندانه بعدی" دانست.
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، در نخستین ساعات روز یکشنبه پس از حصول توافق میان ایران و کشورهای گروه ۱+۵ در ژنو در مورد برنامه اتمی ایران، نامه‌ای خطاب به رهبر جمهوری اسلامی منتشر کرد. در توافقی اولیه میان وزیران امور خارجه ایران و شش قدرت جهانی، قرار شد ایران در برابر کاهش برخی از تحریمها، غنی‌سازی بالای ۵ درصد را متوقف کند.
روحانی در نامه خود از "توفیق در مذاکرات" و "توافق اولیه" سخن گفته بود و اینکه "همه اصول و خطوط قرمز نظام" در مذاکرات رعایت شده است. او در این نامه نوشت: «فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاکراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه بین‌المللی اثبات کنند و گام نخست را به گونه‌ای پیش برند که حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرتهای جهانی قرار گیرد و راه برای گام‌های بلند بعدی در حراست از پیشرفت‌های فنی و اقتصادی کشور گشوده شود.»
روحانی در نامه خود "دستاوردهای قطعی این توافق اولیه" را "به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته‌ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته‌ای" ایرانیان، "توقف روند تحریم‌های ظالمانه" و "بخشی از فشارهای غیرقانونی در تحریم‌های یک‌جانبه" دانسته و نیز از آغاز "فروپاشی سازمان تحریمها" سخن گفت.
در نامه او آمده است که طرف مذاکره ایران دیر به این درک رسیده که تحریم و فشار راه به جایی نمی‌برد و "برای کسب توافق راهی جز احترام متقابل و مذاکره عزتمندانه" نیست.
علی خامنه‌ای در پاسخ چند جمله‌ای خود به این نامه "فضل الهی و دعا و پشتیبانی ملت ایران" را عامل "این موفقیت" خواند و تاکید کرد که "ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی‌ها همواره باید شاخص خط مستقیم حرکت مسئولان این بخش باشد".
غنی‌سازی در ایران به عنوان "بزرگترین دستاورد"
برخی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی در واکنش به توافق میان ایران و گروه ۱+۵ "تایید غنی‌سازی در ایران" را مهم‌ترین دستاورد مذاکرات دانسته‌اند.
عباس عراقچی، عضو ارشد هیئت مذاکره‌کننده ایران با ۱+۵، از "به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی به پاس ۱۰ سال مقاومت ملت ایران" سخن گفت. صادق خرازی، سفیر پیشین ایران در سازمان ملل متحد، نیز مهم‌ترین دستاورد مذاکرات دو طرف را "تایید غنی‌سازی در ایران" دانست و گفت که با اجرای توافق ژنو تحریمها به مرور رفع خواهد شد و مردم آثار لغو تحریمها را لمس خواهند کرد.
در مجلس شورای اسلامی نیز نایب رئيس مجلس، محمد حسن ابوترابی فرد، از تلاش‌های هیئت مذاکره‌کننده، بخصوص وزیر امور خارجه، تشکر کرد. او نیز چون خامنه‌ای از رویارویی با "زیاده‌خواهان جهان" سخن گفت و تاکید کرد که غنی‌سازی اورانیوم در داخل خاک کشور حق مردم ایران است. به گزارش ایسنا، پس از سخنان او، نمایندگان در مجلس شعار "مرگ بر آمریکا" سر دادند.
همچنین محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در نشستی خبری گفت که مهم‌ترین بخش توافق حاصله در ژنو "به رسمیت شناخته شدن برنامه غنی‌سازی ایران است". او اظهار امیدواری کرد که پس از این توافق گام‌هایی برای بهبود روابط ایران با دیگر کشورها برداشته شود.
با وجود اعلام رسمی دستیابی به توافق٬ به نظر می‌رسد یکی از مسائل اصلی مورد اختلاف که "به رسمیت شناخته شدن حق ایران برای غنی‌سازی" بود، همچنان حل‌نشده باقی مانده است.
مقامات ایرانی٬ از جمله جواد ظریف و عباس عراقچی، اعلام کرده‌اند که این حق به رسمیت شناخته شده٬ اما جان کری در کنفرانس خبری پس از پایان مذاکرات، به صراحت اعلام کرد که بر اساس معاهده ان‌پی‌تی چنین حقی برای ایران یا هیچ کشور دیگری به رسمیت شناخته نشده و نخواهد شد.
ایران پیش‌تر این موضوع را "خط قرمز" مذاکرات خوانده بود و گفته بود، باید رسما به رسمیت شناخته شدن این حق در متن توافق‌نامه ذکر شود.
روند رفع تحریمها
محمد جواد ظریف در نشست خبری روز یکشنبه خود اعلام کرد که بر اساس توافق حاصل شده در مذاکرات ژنو، تحریمها علیه ایران کاهش می‌یابند، تحریم جدیدی اضافه نمی‌شود و هدف، پیشروی به سوی کاهش و لغو کامل تحریم‌هاست.
ظریف افزود که تحریم پتروشیمی، طلا، فلزات گران‌بها و خودرو متوقف و هیچ تحریم جدیدی اجرا نمی‌شود. به گفته‌ی وزیر خارجه ایران، علاوه بر عدم افزایش برخی تحریمها، امکان دسترسی ایران به امکانات بانکی فراهم خواهد شد. به گفته ظریف، بسیاری از منابع مالی ایران که "به طور غیرقانونی" خارج از ایران محدود شده بودند، در اختیار ایران قرار می‌گیرند و از نگاه او تحریمها در "سراشیبی" قرار گرفته‌اند.
ظریف همچنین گفت که این توافق‌نامه ظرف دو هفته اجرا شده و در مرحله اول بسیاری از مشکلات برای انتقال پول نفت ایران و بیمه نفتکش‌ها و انواع خدمات مرتبط با برنامه‌های خرید و فروش نفت حل خواهد شد.
به گفته باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، توافق با ایران موقت و شش‌ماهه است و با اجرای آن "می‌توان مطمئن بود که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و منجر به تولید سلاح هسته‌ای نخواهد شد".
اوباما هم‌زمان به مقامات ایرانی هشدار داده است، در صورتی که پای‌بندی خود به توافق‌های حاصل‌شده را نشان ندهند، "آمریکا روند کاهش تحریمها را متوقف خواهد کرد و بر فشارهای موجود خواهد افزود".
آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده و بهای دلار و طلا
در همین میان روز یکشنبه رئیس اسبق اتاق بازرگانی ایران، علینقی خاموشی، در گفت‌وگو با "ایرنا" از آزادسازی حدود ۸ میلیارد دلار دارایی‌های بلوکه شده ایران توسط آمریکا خبر داد. خاموشی گفت که "تاکنون اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌های بانکی بسیار بسته بود" و توافقی که در مذاکرات هسته‌ای حاصل شده، به مرور مراودات ایران با بسیاری از کشورهای اروپایی و حتی آمریکا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. وی ابراز امیدواری کرد که مشکلات توسعه مناسبات ایران با آمریکا حل شود و شرط آن را پیشبرد اعتمادسازی میان دو طرف دانست.
به گزارش "فرارو"، انتظار می‌رود که مبلغی میان ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار دارایی‌های ارزی مسدود شده ایران در بانک‌های آسیایی نیز آزاد شود. "فرارو" همچنین از تاثیر توافق هسته‌ای بر کاهش قیمت دلار در بازار خبر داده است. در بازار غیررسمی ارز هر دلار امریکا با ۱۲۵ تومان کاهش ۲۸۷۵ تومان معامله شد. همچنین هر سکه تمام طرح جدید (امامی) با ۳۳ هزار تومان کاهش به ۸۵۴ هزار تومان رسید.
همچنین قیمت طلا و سکه پس از اعلام توافق هسته‌ای از صبح یکشنبه در حال کاهش است. رئیس اتحادیه کشوری فروشندگان طلا و جواهر، محمد کشتی‌آرای، در مورد نرخ سکه‌های طلا گفت که این نرخ در ۱۵ ماه اخیر کمترین قیمت در جهان و ایران محسوب می‌شود، از جمله قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار ۹۰ هزار و ۷۰۰ تومان است. وی افزود که افزایش عرضه طلا در بازارهای جهانی افزایش یافته و رفتار مشابه در بازار داخلی هم دیده می‌شود. او پیش‌بینی کرد که قیمت‌ها تا پایان سال افزایش نیابد.