از هر چهار ایرانی یک نفر "اختلال روانی" دارد
۱۳۹۱ خرداد ۲۸, یکشنبه
وزارت بهداشت و درمان ایران افزایش آمار آسیب‌ها و بیماری‌های روانی در ایران را تأیید کرده است. به گفته پرویز مظاهری، دبیر انجمن روان‌پزشکان ایران، آمار وزارت بهداشت حاکی از ابتلای نزدیک به ۲۲ تا ۲۵ درصد افراد جامعه ایران به اختلالات روانی است.
پرویز مظاهری در گفتگو با سایت "خبرآنلاین" با اشاره به این آمار تصریح کرد: «از هر ۴ ایرانی یک نفر مبتلا به اختلال روانی است.» وی در ادامه ضمن آنکه مشکلات روانپزشکی در جامعه را به کوه یخی تشبیه کرد که تنها نوک آن پیداست افزود: «مردم چون از انگ خوردن می‌ترسند به پزشک مراجعه نمی‌کنند. بنابراین این آمار وزارت بهداشت خوشبینانه است.»
دبیر انجمن روان‌پزشکان ایران در ادامه تصریح کرد که تنها حدود یک چهارم افرادی که به اختلال روانی دچار هستند برای درمان به روانکاو یا روان‌پزشک مراجعه می‌کنند و در میان آنها نیز تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد روند درمان بیماری خود را تا پایان پیگیری می‌کنند.
رشد نگران‌کننده آمار اختلال‌های روانی ثبت شده
افزایش آمار آسیب‌ها و بیماری‌های روانی در ایران در سال‌های اخیر شتاب نگران‌کننده‌ای داشته است. مطالعات دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۷ نشان می‌دهد که میزان شیوع اختلال‌های روانی در میان ایرانیان در فاصله‌ی ۹ سال ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده و به اندکی بیش از ۳۴ درصد رسیده است.
بحران اقتصادی، تغییر و تحولات سریع اجتماعی، استرس یا فشار روانی پیوسته و نداشتن امید به آینده از جمله عواملی هستند که به افزایش آمار اختلال‌های روانی در یک جامعه دامن می‌زنند. از جمله نشانه‌های نبود امید به آینده در یک جامعه نیز با توجه به معیارهای زیر تعریف می‌شود:
- عدم شادمانی، آنچه که اصطلاحاً شادی عمیق خوانده می شود، برای مدتی طولانی
- احساس ناامنی و ترس
- عدم برنامه ریزی و نداشتن نقشه برای ده سال آینده
- رویکرد به خرافه‌گری
- بیان مشکلات و چالش های موجود جامعه به طور مکرر
- حسرت گذشته و بی اعتنایی به آینده
اگر امید به زندگی میزان متوسط سال‌هایی در نظر گرفته شود که انتظار می‌رود یک فرد در یک کشور به آن عمر برسد، با توجه به آمار سازمان بهداشت جهانی ایران در رتبه ۱۳۳ در میان ۱۹۲ کشور جهان قرار دارد. هرچه امید به زندگی در یک جامعه کمتر می‌شود، آمار اختلال‌های روانی هم در آن جامعه بیشتر می‌شود.
در ایران علاوه بر معیارهای ذکر شده، عدم آگاهی در مورد اختلال‌های روانی، هراس فرد مبتلا از قضاوت جامعه و از آن گذشته هزینه بالای درمان از جمله مسائلی هستند که به عقیده متخصصان به افزایش آمار اختلال‌های روانی دامن زده‌اند. این درحالی است که به گفته دبیر انجمن روان پزشکان ایران بسیاری از اختلال‌های روانی قابل درمان یا حتی پیشگیری هستند.
بی‌توجهی به علائم افسردگی
پرویز مظاهری در گفتگویی که یکشنبه ۲۸ خرداد منتشر شده، تصریح کرد: «متاسفانه در اختلالات روان پزشکی وقتی علائم حاد می‌شوند، افراد به روان شناس مراجعه می‌کنند زیرا باور غلط این است که دارو اعتیاد آوراست. حتی بسیاری وقت‌ها، بیماران درمان تسکینی را خودشان انجام می‌دهند و مثلا وقتی بی‌خواب می‌شوند قرص خواب آور مصرف می‌کنند در حالیکه بی‌خوابی از علائم افسردگی است.»
بیماری افسردگی به نقل از دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت شایع‌ترین احتلال روانی در ایران به ویژه میان زنان است.
گذشته از بیماری افسردگی که اغلب با بی‌خوابی همراه می‌شود "کاهش لذت از شرایط زندگی، افت عملکرد، اضطراب و بی‌قراری، افزایش تحریک‌پذیری، عصبانیت تغییر اشتها" نیز به نقل از دبیر انجمن روان‌پزشکان ایران را از دیگر عواملی هستند که می‌توانند نشانه اختلال روانی باشند.
کمبود امکانات درمانی
کمبود امکانات درمانی اختلال‌های روانی از جمله چالش‌های عمده پیش‌روی افرادی است که از اختلال روانی رنج می‌برد و با بیماری خود آشنا هستند. به نقل از وزارت بهداشت و درمان، در کل سیستم پزشکی ایران تنها دو هزار و ۳۰۰ متخصص روانپزشکی فعالیت می‌کنند.
به این تعداد ۲۰۰ پزشک عمومی هم افزوده می‌شوند که دوره روان پزشکی گذرانده‌اند. البته بنا بر آمار گروه سلامت و روان دانشگاه علوم پزشکی تهران کمتر روانپزشكی حاضر است به صورت تمام وقت در شهرهای كوچك طبابت كنند.
نکته مهم دیگر اینجاست که بیمه‌های خدمات درمانی هزینه‌های درمان اختلال‌های روانی را نمی‌‌پردازند. حتی در مواردی که فرد نیازمند بستری شدن در بیمارستا‌ن است هم مراکز درمانی ظرفیت پذیرش بیمار را ندارد. بنا بر آمار وزارت بهداشت و درمان در کل ایران تنها هزار تخت روانپزشکی وجود دارد که ۴۱ درصد آنها نیز در تهران قرار دارند.