احیای برجام؛ کنعانی: پاسخ ایران سازنده، شفاف و قانونی بود
۱۴۰۱ شهریور ۱۴, دوشنبه
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست خبری هفتگی خود در روز دوشنبه، ۱۴ شهریور، به پرسش‌های خبرنگاران درباره روند احیای برجام پاسخ داد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، کنعانی بار دیگر لغو کامل تحریم‌ها را هدف اساسی مذاکرات جاری دانست.
دور جدید مذاکرات احیای برجام پس از حدود پنج ماه وقفه از ۱۳ تا ۱۷ مرداد در وین ادامه یافت و در پایان آن جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات "متن نهایی" توافق پیشنهادی را برای تصمیم‌گیری به طرف‌ها ارائه داد.
ایران ۲۴ مرداد (۱۵ اوت) ملاحظات خود درباره این متن را ارائه کرد و آمریکا یک هفته بعد نظر خود درباره آن را از طریق دفتر بورل در اختیار جمهوری اسلامی و دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای گذاشت.
در ادامه این روند، ایران روز دهم شهریور نظراتش درباره پاسخ آمریکا را به هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات برجام تحویل داد و آمریکا در نخستین واکنش دیدگاه‌های ایران را غیرسازنده خواند.
مطالب بیشتر درباره برجام را اینجا بخوانید
کنعانی اما "غیرسازنده" بودن نظرات ایران را تلویحا رد کرده و گفته است: «ما در این زمینه برای اینکه کمک کنیم به پایان خوش این ماراتن و به اهداف مدنظر جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر مصالح و منافع ملی دست یابیم و در عین حال روند را برای شکل‌گیری فضای سازنده در حوزه مناسبات بین‌المللی مهیا کرده و به تثبیت چارچوب‌های چندجانبه بین‌المللی و سیاسی به عنوان چارچوب مناسب برای حل و فصل بحران‌های پیچیده کمک کنیم، مسئولانه عمل کردیم.»
به اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
او پاسخ ایران را "سازنده، شفاف و قانونی" دانست و تاکید کرد که این پاسخ "در صورت وجود اراده سیاسی متقابل" می‌تواند زمینه را برای "جمع‌بندی مذاکرات در زمان کوتاه و حصول توافق" فراهم کند.
او درباره محتوای پاسخ ایران به نظرات آمریکا گفت: «پاسخ ما به لحاظ محتوا با دو هدف اساسی صورت گرفت؛ یکی اینکه ما تلاش کردیم از بندهای دریافتی از طریق هماهنگ‌کننده ابهام زدایی کنیم و همچنین تلاش کردیم متن را شفاف کنیم و یک متن قوی‌تری ارائه کنیم.»
او هدف از این کار را "پایدار کردن توافق احتمالی آتی" عنوان کرد و افزود: «در صورت شکل‌گیری توافق از سوء تفسیرهای احتمالی آتی که می‌تواند روند اجرای توافق را با اخلال مواجه کند، پیشگیری کنیم.»
یکی از موارد باقیمانده مورد اختلاف میان ایران آمریکا، مسئله تضمین برای پایدار بودن توافق در صورت تغییر دولت در آمریکاست؛ تضمینی که جو بایدن قانونا نمی‌تواند ارائه کند.
دو تضمین دیگر برای ایران
کنعانی اما از تضمین‌های دیگری نیز که ایران خواستار آن شده خبر داد و گفت: «موضوع تضمین برای ما دو وجه دارد؛ یک وجه آن تضمین لغو تحریم‌ها است به گونه‌ای که ایران از منافع اقتصادی برجام به صورت کامل منتفع شود. بحث دیگر موضوع هسته‌ای و دور کردن آژانس از رفتار و بازی‌های سیاسی و اتهامات سیاسی در مناسبات ایران با آژانس است که باعث ایجاد خلل و اخلال در روند اجرای توافق نشود.»
موضوع بسته شدن پرونده سوالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران، پیشتر نیز از سوی مقامات جمهوری اسلامی مطرح شده بود. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز چهارشنبه ۹ شهریور در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، تصریح کرد که اگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرونده سوالات از ایران را نبندد، برجام اجرایی نخواهد شد.
او گفت: «قصد و تاکیدمان این است که اگر برای روز "باز اجرا" این سوالات بسته نشود، یعنی روز "باز اجرا"یی وجود ندارد. عقب‌نشینی هم نکردیم و نمی‌توانیم هم عقب‌نشینی کنیم. ما نمی‌توانیم بنشینیم مردم ایران را به دلایل واهی تحریم کنند.»
به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا کنون بارها تاکید کرده که ایران باید به سوالات بی‌پاسخ این نهاد بین‌المللی جواب دهد وگرنه پرونده ایران همچنان باز خواهد ماند.
این سوالات به ذرات اورانیوم پیدا شده در سه سایت اعلام‌نشده اتمی در ایران مربوط است و آژانس می‌خواهد منشأ این ذرات را بداند.
ایران معتقد است ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران در توافق سال ۲۰۱۵ تایید شده و موضوعات مطرح‌شده پس از آن را "اتهاماتی" می‌داند که از سوی اسرائیل علیه ایران طرح شده‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز بار دیگر این موضوع را مطرح کرد و گفت: «اتهاماتی که علیه ایران از سوی یک رژیم با این ماهیت [اسرائیل] مطرح می‌شود، نمی‌تواند و نباید ملاک قضاوت و عمل از سوی آژانس قرار بگیرد. مبنای تعامل ما با آژانس مبانی پادمانی است و ایران بیشترین همکاری‌ها را در مقایسه با دیگر کشورهای عضو با آژانس انجام داده است.»
او تاکید کرد که "بسته شدن مسائل پادمانی برای ایران در روند مذاکرات و حصول توافق احتمالی، مهم است".
کنعانی به عنوان جمع‌بندی موضوع مذاکرات بازگشت به برجام گفت: «آنچه در ارتباط با مسئولیت ایران در روند مذاکره بود، این است که ما مسئولانه و به‌موقع عمل کردیم و پاسخ‌های داده شده از سوی ایران سازنده است و چنانچه اراده سیاسی لازم در طرف مقابل وجود داشته باشد، نیاز به تاخیر در نشست بعدی برای جمع‌بندی مذاکرات نیست. اراده و تعامل سازنده می‌تواند ما را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به جمع‌بندی مذاکرات و توافق برساند. امیدواریم در طرف آمریکایی شاهد این رویکرد سازنده باشیم.»
در آخرین اظهارنظر مقامات امریکایی به پاسخ ایران، کارین ژان پیر، سخنگوی کاخ سفید روز جمعه ۱۱ شهریور (۲ سپتامبر) گفت اگر ایران آماده است تا به تعهدات خود در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موسوم به برجام بازگردد، آمریکا نیز آماده انجام همین کار است.
او که در یک نشست خبری با خبرنگاران سخن می‌گفت، تاکید کرد: «در مورد تحقیق‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به موارد پادمانی مربوط می‌شود، موضع ما کاملاً واضح است؛ ایران باید [به پرسش‌های این آژانس] پاسخ دهد.»