1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

احمد خاتمی: در ایران پنج گروه مخالف ولی فقیه هستند

BK۱۳۹۲ دی ۲۰, جمعه

احمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان می‌گوید در داخل کشور پنج گروه با "ولایت فقیه" مخالف هستند. به گفته‌ی او برخی با اصل "ولایت فقیه" مخالف‌اند، عده‌ای با شخص خامنه‌ای و گروهی نیز خواهان براندازی جمهوری اسلامی هستند.

https://p.dw.com/p/1AokM
Freitagspredigt von Ayatollah Ahmad Khatami 26.06.09
عکس: AP

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، احمد خاتمی شامگاه پنج‌شنبه (۱۹ دی ۹۲/ ۹ ژانویه) گفت که در ۳۵ سال گذشته هیچ موضوعی به اندازه "ولایت فقیه" هدف حمله‌های داخلی و خارجی قرار نگرفته است.

عضو مجلس خبرگان و امام جمعه موقت تهران مخالفان "ولایت فقیه" در ایران را به پنج گروه تقسیم کرد و درباره ویژگی‌های آن‌ها از دید خود توضیح داد. او که در مسجد مهدیه همدان سخنرانی می‌کرد گفت: «از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون هیچ موضوعی به اندازه ولایت فقیه مورد هجمه‌های داخلی و خارجی قرار نگرفته که نسل دوم و سوم نیز گروه‌های هدف در این هجمه‌ها هستند.»

«ولی فقیه همان سلطان و امیر است»

احمد خاتمی نظر کسانی که "ولایت فقیه" را ساخته روحانیان ایران و مربوط به انقلاب ۵۷ می‌دانند رد کرد و گفت: «از قرن چهارم هجری تا قرن چهاردهم یک‌هزار و ۱۳۲ بار فقها به ولایت فقیه با هفت نام حاکم، امام، فقیه، سلطان، ناظر، نایب‌الفقیه و امیر اشاره کرده‌اند.»

ظاهرا اشاره خاتمی به "فقه امامیه" است که پیروان آن خود را شیعیان دوازده امامی می‌خوانند. آرای این مذهب بر اساس سخنان منسوب به ششمین امام شیعیان تدوین شده است.

بسیاری از شیعیان معتقدند مسلمانان در هر زمان به پیشوایی نیاز دارند که به عنوان نایب امام هدایت آن‌ها را بر عهده بگیرد. بر خلاف ادعای خاتمی، پیش از تشکیل جمهوری‌اسلامی این دیدگاه بیشتر در باور به نهاد مرجعیت تبلور داشت که معتقدان در انتخاب یکی از آن‌ها به عنوان مرجع تقلید خود آزاد بودند.

نظریه "ولایت فقیه" به عنوان شیوه‌ی حکومت‌داری و قرار گرفتن یکی از مراجع در راس قدرت سیاسی، بیشتر توسط روح‌الله خمینی تدوین و ساخته شد که نخستین رهبر جمهوری اسلامی بود. پیش از او کسان دیگری نیز به این مسئله پرداخته بودند.

مخالفت با شخص خامنه‌ای

عضو مجلس خبرگان در تشریح مخالفان "ولایت فقیه" گفت: «گروه اول فقیهانی هستند که نظر آن‌ها با ادله ولایت فقیه مطابقت ندارد اما این افراد تضعیف نظام جمهوری اسلامی را حرام می‌دانند.»

خاتمی گروه دوم را کسانی معرفی کرد که درباره این نظریه شبهه دارند و باید "به شبهات آن‌ها پاسخ داده شود." گروه سوم نیز در نظر او کسانی هستند که اصل "ولایت فقیه" را پذیرفته‌اند، اما با شخص علی خامنه‌ای، رهبر کنونی جمهوری اسلامی مخالفت هستند ولی او "مخالفتی با این افراد ندارد."

آیت‌الله منتظری نخستین مخالف ولی فقیه دانستن خامنه‌ای بود.
آیت‌الله منتظری نخستین مخالف ولی فقیه دانستن خامنه‌ای بود.عکس: AP

مخالفان، انتخاب خامنه‌ای را غیرقانونی می‌دانند. او خرداد ۶۸ زمانی دومین رهبر جمهوری اسلامی شد که در قانون اساسی مرجعیت یکی از شرط‌های رهبری بود و او مرجع تقلید نبود. تغییر قانون اساسی که با حذف شرط مرجعیت، افزایش اختیارات رهبر و مطلقه خواندن "ولایت فقیه" همراه بود، دو ماه بعد، ششم مرداد ۶۸ انجام شد.

اقلیت شیعه و "ولی امر مسلمین جهان"

نظریه "ولایت فقیه" حتا در میان روحانیان شیعه دوازده امامی نیز مخالفان فراوانی دارد. ظاهرا به همین علت بود که این نظریه در پیش‌نویس قانون اساسی وجود نداشت و در تدوین نهایی در مجلس خبرگان به آن افزود شد.

از میان حدود یک میلیارد و ۶۰۰ هزار مسلمان در جهان شمار شیعیان نزدیک به ۲۰۰ میلیون نفر بیشتر نیست. در میان شیعیان نیز فرقه‌های فراوانی وجود دارد که اعتقادی به "ولایت فقیه" مطابق تعریف جمهوری اسلامی و رهبری خامنه‌ای ندارند. با حامیان آقای خامنه‌ای او را "ولی امر مسلمین جهان" می‌خوانند؛ مسلمانانی که یک‌ میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفرشان به فرقه‌های مختلف اهل تسنن تعلق دارند و اصولا نظریه امامت و ولایت در فقه شیعه را رد می‌کنند.

امام جمعه موقت تهران گفت که ، گروه چهارم نه تنها مخالف که "علیه ولی فقیه می‌باشند." او افزود رژیم تا زمانی که این افراد "به دنبال شبهه‌افکنی در دین و کشور نباشند" با آن‌ها کاری ندارد.

مطابق تقسیم بندی احمد خاتمی گروه پنجم مخالفان "افرادی هستند که به دنبال براندازی نظام هستند که باید با آن‌ها برخورد شود."

نگرانی از شک و شبهه نسبت به خامنه‌ای

به گزارش خبرگزاری ایرنا احمد خاتمی ادعا کرد که "استارت" مخالفت با علی خامنه‌ای در جریان جنبش اعتراضی پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ زده شد. دو نامزد معترض این انتخابات، میرحسین موسوی و مهدی کروبی از حدود سه سال پیش در بازداشت خانگی هستند. به رغم این ادعا، مخالفت با خامنه‌ای از سوی کسانی مانند حسینعلی منتظری که قرار بود جانشین خمینی شود، از همان سال ۶۸ آغاز شد. این مخالفت به بازداشت خانگی منتظری و اعمال فشار و محدودیت بر برخی دیگر از مراجع تقلید قم منجر شد.

در جریان اعتراض‌های سال ۸۸، برای نخستین بار مخالفت با خامنه‌ای علنی شد و به خیابان و شعار علیه او و پاره کردن و آتش زدن عکس‌هایش کشید. خاتمی مانند برخی دیگر حامیان حکومت مدعی است جنبش اعتراضی از خارج از کشور هدایت شده است: «رسانه‌های بیگانه با انتشار اخبار و مطالب کذب همواره به دنبال انتشار اخبار دروغ و ایجاد تشنج و موج در کشور هستند.»

سخنرانی خاتمی در همدان به مناسب سالروز درگذشت امام یازدهم شیعیان انجام شد. او در این مراسم گفت: «القائات و شبهه‌افکنی دشمنان در زمان این امام معصوم باعث شد که دوستان امام نیز در مورد ایشان دچار شک و شبهه شوند.»

ظاهرا عضو مجلس خبرگان نگران است که با افشاگری‌های رسانه‌ها "شک و شبهه" نسبت به خامنه‌ای نیز افزایش یابد. او به مردم توصیه می‌کند "مسائل و اخبار را راحت قبول نکرده و ندانسته هیچ چیز را تایید نکنند."