احتمال کمبود اورانیوم خام در ایران

بر اساس یک گزارش روزنامه‌ی تایمز لندن، ذخایر اورانیوم خام ایران طی چند ماه آینده به پایان خواهد رسید. كشورهای انگلیس، آمریكا، فرانسه و آلمان تلاش‌های دیپلماتیك شدیدی را آغاز كرده‌اند تا تولیدكنندگان اصلی اورانیوم را از فروش آن به ایران بازدارند.

سخنگوی وزارت خارجه‌ی ایران روز چهارشنبه در این زمینه گفت که محصولات ایران در نطنز تحت كنترل قراردارد و این مسئله فقط در رسانه‌ها مطرح شده است‌. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، حسن قشقاوی افزود: «منابع فنی و آژانس چیزی در این ارتباط مطرح نكرده‌اند.» وی تکذیب کرد که کشورش با کمبود اورانیوم خام روبرو است.

اما از نظر انستیتوی علوم و امنیت بین‌الملل (ISIS)، در این مورد که ایران کمبود اورانیوم خام خود را از معادن داخلی تامین کرده باشد، شواهد چندانی در دست نیست. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این انستیتو در گزارش تحلیلی خود آورده که کمبود سنگ معدن اورانیوم با مقاصد هسته‌ای ایران در تناقض است، زیرا که ایران مدعی است مواد سوخت هسته‌ای و کل فن‌آوری هسته‌ای از داخل تأمین می‌‌شود.

دو سوم کیک زرد مصرف شده است

در گزارش انستیتوی علوم و امنیت بین‌المللی که توسط یک گروه سه نفره‌ تهیه شده، آمده است: «در صورتی که هدف ایران دست‌یابی به توانمندی سلاح هسته‌ای باشد، آنگاه این کشور نیازی به سرمایه‌گذاری بر روی صنایع معدنی خود ندارد.»

این گزارش می‌افزاید: «ولی اگر ایران بخواهد نیاز حتا یک رآکتور بوشهر را تأمین کند، آنگاه باید از منابع معدنی داخلی خود بهره ببرد، و یا اینکه تفاوت کمبود خود را در هماهنگی با جامعه‌ی بین‌الملل، با واردات کیک زرد به میزان کافی جبران کند.»

این گزارش توسط دیوید آلبرایت، ژاکلین شایر و پل برانان نگاشته شده است. انستیتوی علوم و امنیت بین‌الملل (ISIS) در سال ۱۹۹۳ بنیانگذاری شد و پژوهش‌های آن بر روی سیاست تسلیحات هسته‌ای متمرکز است.

تایمز لندن ضمن انتشار این گزارش می‌افزاید:«ذخیره‌ی کیک زرد ایران که محمد رضا شاه در دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی برای برنامه‌ی هسته‌ای خود از آفریقای جنوبی خریده بود، هم‌اکنون رو به اتمام است».

به گفته‌ی یک منبع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فقط برای یک نیروگاه هزار مگاواتی به ۲۰۰ تن کیک زرد در سال نیاز است. این در حالی است که مقام‌های ایران اعلام کرده‌اند، قصد ساخت ۲۰ واحد رآکتور هسته‌ای در نقاط مختلف ایران را دارند.

تحلیل‌گران بر اساس گزارش نوامبر ۲۰۰۸ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، معتقدند که ایران تا کنون دو سوم از ۶۰۰ تن اورانیوم خامی را که شاه خریداری کرده بود مصرف کرده‌است.

دو معدن گچین و ساغند فعال نیستند

بنا به ارزیابی انستیتوی آی اس آی اس، هیچ‌یک از دو معدن اورانیوم ایران قادر به تأمین سوخت مورد نیاز حتا یک رآکتور اتمی نیست. معدن گچین در نزدیکی بندرعباس و معدن ساغند در اردکان، قرار دارد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۲۰۰۲ گزارش داد که معدن ساغند، که دارای سنگ اورانیوم با درجه‌ی پایین است، به زودی تکمیل شده و قرار است از سال ۲۰۰۶ با ظرفیت سالی ۵۰ تن اورانیوم راه‌اندازی شود. اما عکس‌های ماهواره‌ای که در اوت ۲۰۰۴ و اکتبر ۲۰۰۸ از این دو معدن تهیه شده‌اند، هیچ فعالیتی در این معدن‌ها را نشان نمی‌دهند.

پیش از این گزارش شده بود که معدن گچین از سال ۲۰۰۴ آغاز به تولید اورانیوم خام کرده است. به گفته‌ی آژانس بین‌المللی، این معدن به احتمال سالی ۲۱ تن سنگ اورانیومی با درجه‌ی پایین تولید خواهد کرد. اما بر اساس گزارش انستیتوی آی اس آی اس، «تولید معدن گچین متناسب با نیاز سوخت حتا یک واحد هزار مگاواتی رآکتور نیروی برق نیست.»

به گزارش خبرگزاری فرانسه، معدن گچین فقط قادر است کسری اورانیوم مورد نیاز تأسیسات غنی‌سازی اصفهان را تأمین کند.

در گزارش انستیتوی علوم و امنیت افزوده شده است: «اگر ایران بتواند تا سال ۲۰۱۰ میلادی به فعالیت هسته‌ای تأسیسات اصفهان تداوم ببخشد، این بدان معنا خواهد بود که اورانیوم خام خود را، با وجود تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، از منابع دیگری تأمین کرده است.»