احتمال شکست جهان در مبارزه علیه تغییرات اقلیمی بیشتر شده است

وقوع مکرر و مزمن خشکسالی، امواج بی‌سابقه گرما، سیل و گردباد همه و همه پیامدهای تغییرات غیرمتعارف اقلیمی هستند که کمتر گوشه‌ای در جهان از آنها در امان است.

یک گزارش تحقیقی تازه سازمان ملل می‌گوید که دود و دم کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها، اتوموبیل‌ها و سایر وسائل حمل و نقل در دهه اول قرن جاری میلادی (۲۰۱۳) چنان حجمی از گازهای آلوده‌ساز را وارد جو زمین کرده که در تاریخ بی‌سابقه است.

دلیل اصلی این رکوردشکنی رشد اقتصادی سریع چین و برخی دیگر از کشورهای آسیایی عنوان شده است. آلودگی بی‌سابقه جو زمین عمل تهدیدی برای دستیابی به هدفی است که به موجب آن افزایش دمای جو تا پایان قرن جاری نباید در قیاس با آغاز انقلاب صنعتی از دو درجه سانتیگراد تجاوز کند. این هدف محور اصلی بیانیه اجلاس سران برای حفاظت از اقلیم است که سال ۲۰۱۰ در کانکون مکزیک برگزار شد و ۲۰۰ کشور جهان آن را امضا کرده‌اند. اگر اقدامات لازم در راه رسیدن به این هدف انجام نشود، گرمای زمین تا پایان سده جاری بین ۲ /۲ تا ۵ / ۵ درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت.

پیامدهایی بسیار مشهود

در صورتی که افزایش گرمای زمین در سطح دو درجه باقی بماند پیامدهای ناشی از تغییرات جوی مانند گردبادها، سیل و خشکسالی قابل کنترل خواهد بود. ولی اگر پخش و نشر گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ مهار و کنترل نشود، کشورها باید برای دفع دی‌اکسید کربن از جو تدابیر تازه‌ای را شروع کنند. یکی از راه‌های پیشنهادی گزارش سازمان ملل ایجاد جنگل‌های جدید است تا درختان آنها تا حد ممکن دی اکسید کربن را به خود جذب کنند.

پیامدهای تغییرات شدید جوی از مدت‌ها پیش مشهود بوده‌اند. بنا به یک گزارش بانک جهانی، کاهش قطر و عمق یخ قطب شمال در ماه سپتامبر سال گذشته به بیشترین حد خود رسیده است و گرمای شدید و خشکسالی در دهه گذشته کشورهایی مانند آمریکا و روسیه را بیشتر از گذشته با مشکل روبرو کرده‌ است. بنا به ارزیابی دانشمندان شریک در تهیه گزارش سازمان ملل، این تغییرات شدید اقلیمی و گرمای شدید ناشی از آن به "امری عادی" در جهان بدل می‌شود.

اخیرا ۳۰ شرکت بزرگ آمریکایی دولت این کشور را به مشارکت بیشتر در مبارزه علیه تغییرات اقلیمی فراخوانده‌اند. در فراخوان آنها آمده است: «ما نمی‌توانیم آینده فرزندان خود را به بازی بگیریم با این امید که ارزیابی اکثریت دانشمندان نسبت به خطرات تغییرات اقلیمی اشتباه از کار درآید.»

شرکت‌های یادشده که نام اپل، آدیداس، نایکی، ای‌بی، استارباکس، اینتل هم در میان آنها دیده می‌شود با اشاره به تلاش‌های خود برای کاهش گازهای گلخانه‌ای، دولت را نیز به در پیش گرفتن تدابیری مشابه در سطح ملی فراخوانده‌اند تا "محیط زیست حفاظت شود و رقابت تجاری نیز با میزان بیشتری از عدالت همراه شود".

جبهه‌ی قوی مخالفان

رئیس جمهور آمریکا حفاظت از اقلیم را هدف دور دوم ریاست جمهوری خود اعلام کرده است. او در فوریه گذشته کنگره را فراخواند که در این راستا تلاش‌های بیشتری انجام دهد. باراک اوباما تهدید کرده است که در غیر این صورت با استفاده از اختیارات خود و صدور فرمان اقدامات لازم را در راه حراست از اقلیم به جریان خواهد انداخت.

در میان جمهوریخواهان آمریکا اما جبهه‌ای قوی علیه تدوین و تصویب قانون برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و حفاظت از جو وجود دارد. این جبهه از سوی شماری از کنسرن‌های بزرگ آمریکا نیز حمایت می‌شود. این کنسرن‌ها اقدامات زیست محیطی را دربرگیرنده هزینه‌های سنگین برای خود می‌دانند و با آنها مخالفند. سال ۲۰۱۰ سنای آمریکا، از جمله با رای سناتورهای جمهوریخواه، قانونی را که برای کاهش گازهای گلخانه ارائه شده بود وتو کرد.

روز دوشنبه آینده (۱۵ آوریل/ ۲۶ فروردین) در دوبلین، پایتخت ایرلند، کنفرانسی جهانی برپا می‌شود که تغییرات اقلیمی، گرسنگی و سوءتغذیه از موضوع‌های محوری آن هستند.