اجلاس جهانی آب و هوا در برابر پرسشی بزرگ

این پرسشی است که نمایندگان شرکت کننده از ۲۰۰ کشور در هفدهمین نشست جهانی آب و هوا با آن درگیرند. این نشست باید راه‌های عملی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای بیابد. ولی با مشکلات جدی که بر سر راه رسیدن به یک پیمان جدید وجود دارد، انتظار نمی‌رود این کنفرانس بتواند به طرحی برای ادامه کیوتو دست یابد و مهلت پیمان کیوتو نیز تا پایان سال ۲۰۱۲ به سر می‌رسد.

ناظران نسبت به نتایج اجلاس دوربان خوشبین نیستند و این همه درحالی است که کارشناسان دائما هشدار می‌دهند فرصت به سرعت برای نجات محیط زیست سپری می‌‌شود و تلاش اتحادیه اروپا بر این است که نتیجه گفتگو‌ها دست کم یک برنامه‌ی قابل اتکا برای رسیدن به پیمانی جدید باشد.  

طبق آخرین گزارش‌های سازمان ملل میزان غلظت گازهای گلخانه‌ای در ‌آتمسفر زمین از آن چه تصور می‌رفت سریع‌تر افزایش یافته است.

سال ۲۰۱۱ گرم‌ترین سال از زمان اندازه‌گیری گرمایش زمین به شمار می‌رود. این اندازه گیری اولین بار در سال ۱۸۸۰ انجام شد.

اکنون گفته می‌شود ادامه این روند که به بالا رفتن سطح آب دریاها، زیر آب رفتن سرزمین‌های بسیار، طوفان‌‌ها و باران‌های سیل‌‌‌آسا منجر شده به‌‌‌جز بی‌خانمانی میلیون‌ها نفر، تاثیری غیرقابل انکار بر کشت و برداشت و منابع غذایی می‌گذارد. به عبارت دیگر بحران گرسنگی جانکاه‌تر و کمبود مواد غذایی پیامدهای مستقیم گرمایشی است که به سرعت افزایش می‌یابد.

یک گام به عقب؟

پس از آن‌که نتیجه‌ای قابل توجه از نشست سال ۲۰۰۹ کپنهاگ بدست نیامد و سال ۲۰۱۰ نیز پیشرفتی در کانکون مکزیک حاصل نشد، انتظار زیادی نمی‌توان از نشست دوربان داشت. چین و آمریکا که تولید کننده‌ی ۴۰ درصد گاز کربنیک در جو زمین هستند، حاضر به دادن هیچ وعده‌ای نیستند.

در این میان کانادا، روسیه و ژاپن تنها زمانی حاضر به تن دادن به یک قرارداد لازم‌الاجرا هستند که چین و آمریکا هم امضای خود را زیر آن بگذارند. کانادا حتی قصد دارد طی بیانیه‌ای خروج خود را از پیمان کیوتو اعلام کند.

ناظران می‌گویند آفریقای جنوبی به عنوان مهماندار کنفرانس اهداف بزرگی را دنبال می‌کند، اما بعید است بتواند در میان قدرت‌های بزرگ نقشی درخور برای به سرانجام رساندن موفق این نشست ایفا کند.

حتی آغاز کنفرانس هم با یک تأخیر طولانی روبرو شد. دیر رسیدن یاکوب زوما، رئیس جمهور آفریقای جنوبی باعث شد که این اجلاس ۴۰ دقیقه دیرتر از موعد مقرر آغاز شود.

کانی هدگارد، کمیسار اتحادیه اروپا پیش از این خواسته بود که قدرت‌های بزرگ صنعتی مهلتی را برای دستیابی به یک پیمان جهانی تعیین کنند؛ پیمانی که بتواند در سال ۲۰۱۵ منعقد شود. او گفت اتحادیه اروپا حاضر است در نشست دوربان با سایر کشورها به یک توافق بین‌المللی دست یابد ولی آمریکا و چین این را نمی‌پذیرند.

خانم هدگارد اضافه کرد تنها زمانی این دو کشور نیز تن به محدودیت‌های لازم برای کاهش گازهای گلخانه‌ای دهند، اروپا نیز حاضر است مسئولیت جدیدی را در این زمینه بر عهده گیرد. اما ناظران معتقدند که نه اروپا و نه ‌آمریکا حاضر نیستند در اوج بحران قرض‌هایی که دارند، به محدودیت‌های جدید برای حفظ محیط زیست تن دهند.

فشار آلمان برای کاهش اثرات گلخانه‌ای

بر اساس گزارش وزارت محیط زیست ‌آلمان هدف این کشور این است که به قراردادی لازم‌الاجرا برای دوره پس از تمام شدن پیمان کیوتو برسد که تضمینی برای حفاظت از محیط زیست باشد. آنچه آلمان می‌خواهد این است که متوسط افزایش دمای زمین را به دو درجه سانتیگراد نسبت به دوره قبل از صنعتی شدن محدود کند.

کاتارینا رایشه، معاون وزیر امور حفاظت از محیط زیست می‌گوید، فشار برای رسیدن به یک توافق بسیار زیاد است اما شرایط هم بسیار سخت است. به گفته او تنش هم‌چنان میان کشورهای در حال توسعه مانند چین، برزیل و یا هند با کشورهای صنعتی وجود دارد و این پرسش دائمی که چه کسی، کدام هزینه را برای حفظ محیط زیست باید بپردازد. بخصوص از آمریکا انتظار می‌رود که ترمز را بکشد ولی متاسفانه ایالات متحده حتی یک میلیمتر هم حاضر به حرکت در این زمینه نیست.

پیمان کیوتو که تا سال آینده عمر خواهد کرد در وحله اول اروپا را ملزم به کاهش گازهای گلخانه‌ای کرده است. اما اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیده که گازهای گلخانه‌ای تا پایان ۲۰۲۰ باید ۲۰ درصد در مقایسه با سال ۱۹۹۰ کاهش یابد. اروپا حتی این احتمال را هم می‌دهد، چنانچه آمریکا، چین و هند هم مسئولیت این کاهش را بپذیرند، کاهشی ۳۰ درصدی را تقبل کند.

گفتگوها در دوربان هم‌چنین حول وعده‌هایی دور زند که کشورهای صنعتی به کشورهای در حال توسعه یا توسعه نیافته برای حمایت‌های مالی داده‌اند. حالا بحث بر سر این است که بهتر است کشورها با پول‌های وعده داده شده تلاشی برای هماهنگی خود برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی کنند.

اتحادیه اروپا مبلغی معادل ۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو وعده داده است. به گفته خانم هدگارد تا به حال برای ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون آن اقدام شده است.

در اجلاس کانکون در سال گذشته میلادی تصمیم به ایجاد "صندوق حفاظت از محیط زیست" گرفته شد و قرار است تا سال ۲۰۲۰ پا بگیرد و کشورهای فقیر را با مبلغی بالغ بر سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار در مبارزه با تغییرات اقلیمی حمایت کند.  

NK/DK