آینده مبهم بنگلادش به‌رغم رهبری محمد یونس؛ از تورم تا خشونت
۱۴۰۳ مرداد ۲۱, یکشنبه
بنگلادش حتی پس از استقرار دولت موقت تحت رهبری محمد یونس ۸۴ ساله و برنده جایزه نوبل صلح با آینده مبهمی روبرو است. کارشناسان امور سیاسی مانند کریستیان واگنر، یونس را با "چالش‌های سیاسی داخلی شدید" روبرو می‌بینند. این کشور آسیای جنوبی با بیش از ۱۷۰ میلیون نفر جمعیت که تقریباً به طور کامل توسط هند احاطه شده، هنوز دستخوش خشونت است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
محمد یونس در اواخر هفته‌ای که گذشت رهبری دولت موقت بنگلادش را برعهده گرفت. پیش از آن شیخ حسینه که سال‌ها بر مقام نخست‌وزیر تکیه زده بود، در ابتدای هفته پس از اعتراضات طولانی‌مدت در سراسر کشور از مقامش استعفا داد و به هند گریخت. حسینه در مجموع ۲۰ سال رهبری دولت را در دست داشت.
بیشتر بخوانید: محمد یونس رئیس دولت انتقالی بنگلادش شد و دعوت به آرامش کرد
یونس شاید شناخته‌شده‌ترین شهروند بنگلادش باشد. او در میان بسیاری در داخل و خارج از کشور از شهرت بالایی برخوردار است. اما کارشناسان در مورد اعتبار یونس خطراتی می‌بینند. کریستیان واگنر به فرستنده رادیویی "دویچلند فونک" می‌گوید، خطر انتظارات بیش از حد از او وجود دارد که شاید در پایان فقط به سرخوردگی بینجامد. اصولاً مشخص نیست که دولت موقت واقعاً چه مأموریتی دارد: آیا فقط باید انتخابات جدید را تدارک ببیند یا تصمیمات سیاسی نیز بگیرد؟
معضل تورم
این پژوهشگر بنیاد علم و سیاست برلین تاکید کرد که وضعیت این کشور مسلمان ناپایدار است. واگنر به دو قطبی شدن دو حزب اصلی اشاره کرد: از یک سو، حزب عوامی به رهبری شیخ حسینه و از سوی دیگر، حزب ملی‌گرای اپوزیسیون بنگلادش به رهبری خالده ضیاء. با این حال، آینده هر دو حزب با توجه به رهبری آینده آنها نیز نامشخص ارزیابی می‌شود. مشخص نیست که آیا شیخ حسینه از تبعید خود در هند بازخواهد گشت یا خیر، اما وضعیت سلامتی ضیاء چندان مناسب نیست.
برای محمد یونس که در سال ۲۰۰۶ به دلیل اعطای وام‌های خرد برای کمک به مبارزه با فقر برنده جایزه صلح نوبل شد، ابهامات سیاسی با پرسش‌های جدی در زمینه اقتصاد ترکیب می‌شود، از جمله اینکه آیا او می‌تواند از کاهش تورم اطمینان حاصل کند یا خیر. واگنر نسبت به این مسئله تردید دارد.
یونس، بدون حزب و بدون جنبش سیاسی
به گفته واگنر، یونس احتمالا نمی‌تواند موضوع مناقشه‌برانگیز قانون سهمیه‌بندی مشاغل دولتی را که یکی از محرک‌های اعتراضات اخیر علیه شیخ حسینه بود، حل کند.
این کارشناس مسائل سیاسی تاکید می‌کند که یونس از حمایت سیاسی داخلی چندانی برخوردار نیست؛ نه حزبی پشت سر اوست و نه اینکه او یک جنبش سیاسی را رهبری می‌کند.
بیشتر بخوانید: عبدالحمید: اعتراضات بنگلادش و فرار نخست‌وزیر عبرت‌انگیز است
بنابراین یونس تنها می‌تواند تلاش کند نقش یک میانجی را برعهده گیرد. با این حال، از دیدگاه واگنر، چیزی که به نفع او عمل می‌کند این است که او از سوی همه احزاب به رسمیت شناخته می‌شود، آن‌هم دقیقاً به این دلیل که او احتمالاً از نظر سیاسی بی‌طرف تلقی می‌شود. علاوه بر این، یونس می‌داند که جنبش دانشجویی پشت سر اوست؛ جنبشی که به طور قابل توجهی در شکل‌گیری اعتراضات علیه شیخ حسینه نقش ایفا کرد.
حمله به نخبگان و اقلیت‌های مذهبی
بنگلادش در واقع در دوران شیخ حسینه از نظر اقتصادی رشد مثبتی داشت اما چندین حمله و سوءقصد اسلام‌گرایان محلی باعث شد که رویکردهای دولت در طول زمان هر چه بیشتر سویه‌های اقتدارگرا به خود گیرد.
واگنر می‌گوید، حسینه در مبارزه با افراطیون اسلام‌گرا نخست آزادی بیان و آزادی مطبوعات را محدود کرد. او سپس وارد مرحله سرکوب و دستگیری مخالفان سیاسی خود شد و همین رویکرد خشم افکار عمومی را علیه او برانگیخت.
حال پس از تغییر قدرت، بنگلادش همچنان دستخوش ناآرامی است؛ خانه‌های نخبگان کشور به آتش کشیده می‌شوند؛ حملاتی علیه اعضای حزب لیگ عوامی و اقلیت‌های مذهبی مانند هندوها وجود دارد. همچنین حملاتی به صنایع نساجی که برای کشور مهم است، صورت می‌گیرد.
هند، "بازنده تحولات بنگلادش"
این وضعیت حاکم بر بنگلادش در سطح بین‌المللی احتمالاً برای همسایه بزرگ آن، هند، نگران‌کننده است. به گفته واگنر، هند بازنده بزرگ است. هند باید بترسد که بنگلادش با افزایش نفوذ اپوزیسیون از این کشور فاصله بگیرد. این می‌تواند منجر به این امر شود که چین به عنوان رقیب بزرگ هند، این شکاف دیپلماتیک را پر کند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
بر اساس تحلیل کریستیان واگنر، احزاب اسلام‌گرای این کشور نیز می‌توانند با پیوندهایی که با پاکستان، دشمن سرسخت هند، دارند، نفوذ دهلی نو را کاهش دهند. بنگلادش برای هند یک شریک اقتصادی مهم محسوب می‌شود. این کشور همچنین از نظر گذر به نواحی شرقی هند از اهمیت جغرافیایی قابل ملاحظه‌ای برخوردار است.