آیا راه ورود به عرصه مشارکت سیاسی از شوراها می‌گذرد؟
۱۳۹۶ اردیبهشت ۴, دوشنبه
اسامی نهایی نامزدهای انتخابات شوراهای شهر و روستا اعلام شد. در این فهرست نام‌هایی چون عبدالله مؤمنی، عماد بهاور، لیلی ارشد، نسرین وزیری، آمنه شیرافکن و یاشار سلطانی به چشم می‌خورد؛ کسانی که در یک کلام می‌توان آنها را دگراندیش نامید.
عبدالله مؤمنی و عماد بهاور هردو در جریان اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ دستگیر و شکنجه شدند. نامه عبدالله مؤمنی به رهبر جمهوری اسلامی ایران درباره شکنجه‌هایش شاید هنوز در یادها مانده باشد.
این فعال دانشجویی سابق در بخشی از نامه خود نوشته بود که بازجوها سر او را در کاسه توالت فرو می‌کردند تا حدی که دهانش پر از کثافت می‌شده است. همچنین مدام از او می‌خواستند تا به روابط نامشروع اعتراف کند و تهدید می‌کردند که یک فاحشه را به دادگاه می‌آورند تا علیه او شهادت دهد.
عماد بهاور نیز وضعیتی چندان بهتر از عبدالله مؤمنی نداشت. این عضو شاخه جوانان نهضت آزادی ایران نیز برای اعتراف تلویزیونی تحت کتک و آزار قرار گرفت.
بیشتر بخوانید: صلاحیت ۴ داوطلب از اقلیت‌های دینی در شورای تهران تایید شد
حال این دو نفر با چنین سابقه‌ای ورود به شورای شهر تهران را برای ادامه راه خود انتخاب کرده‌اند.
لیلی ارشد دیگر نامزد شوراهاست. او سال‌ها سابقه کار مدنی دارد، از اعضای انجمن حمایت از حقوق کودکان و نیز از بنیان‌گذاران موسسه زنان سرزمین خورشید برای ترک اعتیاد زنان معتاد است. آمنه شیرافکن و نسرین وزیری نیز دو نامزد دیگر انتخابات شوراها هستند که هردو روزنامه‌نگارند.
یاشار سلطانی مدیرمسئول سایت معماری‌نیوز یکی دیگر از نامزدهای انتخابات شوراهاست. او به دلیل افشای پرونده واگذاری غیرقانونی املاک و زمین از سوی شهرداری به برخی از اعضای شورای شهر و نمایندگان مجلس، بازداشت و مدتی زندانی بود.
شبیه این اسامی در میان لیست نامزدهای شوراها کم نیستند. در حقیقت می‌توان گفت با استفاده از فرصت بررسی صلاحیت‌ها برای انتخابات شوراها که از دست شورای نگهبان خارج و در دست هیأت‌های نظارت و اجرایی است، این افراد نامشان را برای مشارکت سیاسی در سطح شوراها ثبت کرده‌اند.
اما آیا این راه، آنها را به مقصد می‌رساند؟ راه مشارکت سیاسی و تاثیرگذاری در عرصه‌های کلان مدیریت شهری و کشوری آیا می‌تواند با حضور در شوراها آغاز شود؟
شوراها باید بتوانند الگوی اداره کشور باشند
صدیقه وسمقی، شاعر و پژوهشگر در اولین دور شوراهای شهر و روستا نماینده شورای شهر تهران بود. او معتقد است که شوراها هنوز نتوانسته‌اند نقش خود را به درستی ایفا کنند و الگویی برای مدیریت کلان کشور به دست دهند.
این نماینده سابق شورای شهر تهران به دویچه‌وله می‌گوید: «شوراها با توجه به اینکه نماینده مردم هستند و محدوده کوچکتری مثل شهرداری را در اختیار دارند می‌توانند آنجا را به عنوان یک الگو و یک نظام اداری سالم، شفاف و روان تعریف کنند و کار اصلاح امور کشور را از آنجا آغاز کنند.»
به نظر خانم وسمقی این اتفاق تا کنون نیفتاده و شوراها نیز درگیر پیچ و خم مسائل سیاسی شده و در یک نظام اداری ناسالم و ناپاک درگیر شده‌اند.
با این وجود خانم وسمقی معتقد است که اگر اراده قوی برای تقویت شوراها در میان خودشان وجود داشته باشد این کار شدنی است. در این دوره با توجه به نامزد شدن چهره‌های جدید و تا حدی تحول‌خواه امید برای بازتعریف نقش شوراها بیش از دوره‌های پیش وجود دارد.
صدیقه وسمقی می‌گوید: «شوراها می‌توانند از این نیروی مردمی که مجموعه‌اش می‌تواند یک جامعه مدنی فعال و کارآمد را برای کشور درست کند استفاده کنند. به نظر من اگر تمامی شوراهای کشور به صورت یک شبکه به هم پیوسته با هم در ارتباط قرار بگیرند، تصمیم‌گیری کنند و الگوسازی کنند می‌توانند تحول‌آفرین باشند.»
شوراها؛ سکوی پرش برای پست‌های بالاتر سیاسی؟
حضور در شورای شهر چقدر می‌تواند سکوی پرش برای ورود به عرصه‌های کلان‌تر مدیریتی و سیاسی باشد؟
خانم وسمقی معتقد است قاعدتا و در یک ساختار سیاسی سالم باید این اتفاق بیفتد اما با وجود نظارت استصوابی این سکو در ایران به درستی عمل نمی‌کند.
او می‌گوید: «مطمئنا حضور در شوراها برای کسب دانش و تجربه مهم است اما اینکه سکوی پرش باشد برای مثلا ورود به مجلس، تا زمانی که ما نتوانیم مشکل نظارت استصوابی و شورای نگهبان را حل کنیم نمی‌توانیم با قاطعیت چنین حرفی بزنیم.»
بیشتر بخوانید: انتخابات شوراهای شهر و روستا؛ از دیروز تا امروز
صدیقه وسمقی تنها در اولین دوره شورای شهر تهران نماینده بود و دیگر در این عرصه رقابت نکرد. او می‌گوید دلیلش برای شرکت نکردن در انتخابات شوراها تنها این بوده که می‌خواسته بیشتر روی سرودن شعر و پژوهش و نگارش متمرکز باشد.
او تاکید می‌کند که به هیچ وجه از اصلاح ساختار سیاسی شوراها ناامید نیست و معتقد است هریک از اعضای جامعه باید نقش خود را در این میان ایفا کند و تنها در این صورت است که می‌توان ساختار سیاسی کشور را بهبود بخشید.
خانم وسمقی می‌گوید: «کشور را ما می‌سازیم، ما نباید منتظر بنشینیم تا دیگران برای ما کشورمان را بسازند. هیچیک از ما نمی‌توانیم بگوییم کشور را اینطور یا آنطور کردند. یکایک ما چه در خرابی این کشور و چه در آبادی آن سهیم هستیم. یکایک ما باید برای تغییر و تحول در کشورمان تلاش بکنیم. زمانی که همه ما به این نتیجه برسیم که کشورمان باید از این نابسامانی‌ها رهایی پیدا کرده و متحول بشود راهش را هم پیدا خواهیم کرد.»