آیا جهادگرایان بازگشته بمب ساعتی هستند؟
۱۳۹۵ فروردین ۱۱, چهارشنبه
در مرکز مبارزه با عملیات تروریستی در برلین همه روزه بیش از ۴۰ مقام امنیتی از ایالات مختلف آلمان گرد هم می‌آیند. در میان این افراد کارکنان اداره امنیت داخلی، سرویس‌اطلاعات فدرال و سرویس حراستی ارتش نیز حضور دارند.
در این مرکز داده‌های هر یک از این ارگان‌ها در زمینه تردد جهادگرایان و حامیان داعش مبادله می‌شوند. از جمله این که چند نفر از آنها آلمان را ترک کرده و به داعش پیوسته‌اند و مهم‌تر این که چند نفر دوباره به این کشور بازگشته‌اند؟
مقامات این مرکز مایل نیستند جزییاتی در باره اعتبار این داده‌ها و یا قطعیت نظارت روی تحرکات جهادگرایان در اختیار خبرنگاران بگذارند اما کارشناسان مسائل امنیتی می‌گویند اوضاع به خوبی در این مرکز رصد می‌شوند.
بهبود و پیشرفت تحقیقات و نظارت‌های این مرکز روی دو محور استوار است: اول همکاری‌های مناسب سرویس‌های مخفی خارجی و دوم اقاریر جهادگرایانی که از اعتقادات خود رویگردان شده‌اند.
بیشتر بخوانید: افزایش سلفی‌های آلمان و تحلیلی متفاوت از علل گرایش به داعش
به طور نمونه، نیلس. د، یکی از این جهادگران در دادگاه عالی دوسلدورف تعریف کرده که چگونه در سوریه افراد خبرچین و متمرد را به زور سلاح دستگیر می‌کرد و به زندان «دولت اسلامی» می‌انداخت. ابراهیم. ب نیز که برای آشنایی با عملیات انتحاری و آمادگی در این زمینه به شمال عراق رفته و به آلمان برگشته، اطلاعاتی در همین زمینه داده است.
این گونه داده‌ها، نزد مراکز اطلاعاتی آلمان و کشورهای دیگر اروپایی ارزیابی و مبادله می‌شوند تا در نهایت تدابیری در آنها برای مقابله با ترور و افراطی‌گری اندیشیده شود. با این همه، این تبادلات در نخستین مراحل اثربخشی هستند.
"بازگشت یک سوم اسلامگرایان"
اداره آگاهی فدرال آلمان در ۲۴ مارس ۲۰۱۶ اعلام کرد که از بین حدود ۸۰۰ اسلامگرا که به سوریه سفر کرده بودند، یک سوم‌شان به آلمان برگشته‌اند. در این گزارش آمده که میزان سفر به سوریه به ویژه سفر از آلمان به سوریه، از سال ۲۰۱۱ تا کنون ده برابر شده است. ۷۰درصد سفر کردگان در سوریه آموزش‌های نظامی دیده یا در دوره‌های جنگی شرکت کرده‌اند.
هانس گئورگ ماسن، رئیس اداره امنیت داخلی آلمان به ویژه از جانب افراد بازگشته ابراز نگرانی کرده زیرا این افراد به مراتب افراطی‌تر، رزمدیده‌تر و آموخته‌تر از قبل به کشور بر می‌گردند. ماسن گفته است که حدود ۴۷۰ نفر از چهره‌های خطرناک تحت نظر و رصد نیروهای امنیتی آلمان قرار دارند.
بیشتر بخوانید: مبارزه آلمان با سلفی‌ها در دنیای مجازی
این موضوع اما ماموران پلیس و اداره اطلاعات داخلی را به طور مداوم با مشکلاتی روبرو می‌کند زیرا تحت نظر داشتن یک یا چند مظنون، به یک تیم و گاه به چهار تیم نیاز دارد. از سوی دیگر از نظر قانونی و حقوقی مشکل است که این افراد را ممنوع‌السفر کرد.
"رصد شبکه‌های اجتماعی"
تورستن فوس، مدیر سرویس امنیت داخلی ایالت هامبورگ به اطلاعات بسیار مفیدی اشاره می‌کند که می‌توان از مبادلات اینترنتی جهادگرایان و به ویژه از شبکه‌های اجتماعی به دست آورد. مرکز پدافند تروریستی در برلین بر همین اساس یک سرویس ویژه برای رصد شبکه‌های اجتماعی دایر کرده است. یکی از محورهای نظارتی این سرویس این است که افراد از سوریه برگشته معمولا دنبال احیای تماس با آن محافل سلفیستی هستند که پیش از ترک آلمان به آنها تعلق داشتند.
کارکنان اداره امنیت آلمان بر این نظرند که بخش بزرگی از بازگشتگان، اعتقاد خود به جهاد را از دست می‌دهند و دیگر مایل به هیچ تماسی با گروه‌های سلفی نیستند.
بیشتر بخوانید: مقام امنیتی آلمان: میل به جهاد رو به افزایش است
تحقیقی از سوی اداره آگاهی فدرال آلمان نشان می‌دهد که بسیاری از جهادگرایان بازگشته، تجربه‌های تلخی از حضور در مناطق جنگی دارند. این تحقیق همچنین تاکید می‌کند که داعش بر همین اساس دچار ریزش نیرو شده است.
در واقع به خلاف آنچه پیشتر موجب نگرانی و بیم بود، اکثر افرادی که بازگشته‌اند در موقعیت‌های آموزشی خوبی قرار ندارند. در این تحقیق روشن می‌شود که اکثر سمپاتیزان‌هایی که باز می‌گردند بین ۲۷ تا ۳۰ سال سن دارند و افراطیون زیر ۲۵ سال، مستعد هواداری و جذب بیشتر هستند.
دولت آلمان طرحی را تحت عنوان "وداع با نفرت و خشونت" علیه گسترش رادیکالیسم در دست اقدام داشت که قرار بود در فاصله سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۴ به سرانجام برسد. این برنامه همچنین در نظر داشت به کناره‌گیری جهادگرایان از این عرصه با کار اقناعی کمک کند. این طرح اما در میانه راه متوقف شد.
دیالوگ با جهادگرایان در آلمان مخالفان و موافقانی دارد و به طور نمونه در برلین شبکه‌ای به این منظورو برای کمک‌های پیشگیرانه درست شده است. وزارت داخله ایالت بایرن نیز روشنگری در باره گرایش‌های تروریستی در مدارس یا محل کار یا زندان‌ها را تقویت کرده است.