آلمان: مسئول راه نیفتادن سامانه اینستکس خود ایران است

یکی از سخنگویان وزارت خارجه آلمان گفته است که نخستین مبادله تجاری با جمهوری اسلامی از طریق سازوکار موسوم به "اینستکس" که برای تسهیل روابط مالی و تجاری، به رغم تحریم‌های ایالات متحده راه‌اندازی شده به خاطر طرف ایرانی نهایی نشده است.

خبرگزاری رویترز چهارشنبه ۲۵ دی (۱۵ ژانویه) به نقل از این سخنگو گزارش داد ساز و کار تسهیل مبادلات تجاری با ایران در حال حاضر آماده انجام نخستین مبادله است و بر عهده ایران است که دستورالعمل‌های لازم برای این امر را در اولین فرصت صادر کند.

راه‌اندازی سامانه‌ای که قرار است مبادلات مالی و تجاری میان شرکت‌های اروپایی و بخش خصوصی و دولتی ایران را تسهیل کند و از تاثیر تحریم‌ها آمریکا دور نگه دارد، پیشنهاد مشترک سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای (بریتانیا، فرانسه و آلمان) بود که ۳۱ ژانویه ۲۰۱۹ به تائید وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا رسید.

جمهوری اسلامی اردیبهشت امسال و در سالروز خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای اعلام کرد که هر ۶۰ روز یک‌بار بخشی از تعهدات برجامی خود را کاهش می‌دهد. پنجمین و آخرین مرحله کاهش تعهدات ۱۵ دی ماه آغاز شد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

ایران از سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای انتظار دارد برای تسهیل مبادلات تجاری  و مالی با ایران تلاش کنند و امکان بهره‌مند شدن تهران از مزایای اقتصادی برجام را به رغم تحریم‌های آمریکا فراهم سازند.

سران این سه کشور روز یک‌شنبه، ۲۱ دی دربیانیهای از تهران خواستند روند کاهش تعهدات برجامی را متوقف کند و برای نجات توافق هسته‌ای به اجرای کامل تعهدات بازگردد.

بریتانیا، فرانسه و آلمان روز سه‌شنبه ضمن تاکید بر پایبندی خود به برجام هشدار داده‌اند که در صورت ادامه کاهش تعهدات ایران "مکانیسم ماشه"، راهکار رسیدگی به حل اختلاف‌های برجامی، فعال خواهد شد.

فعال شدن این مکانیسم می‌تواند به ارجاع پرونده به شورای امنیت و در نهایت به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی منجر شود.

واکنش آمریکا به تصمیم اروپا

استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا روز چهارشنبه در گفت‌وگو با شبکه "ان‌بی‌سی" با اشاره به بیانیه یادشده تاکید کرد که در پی فعال شدن مکانیسم حل اختلاف تحریم‌های بین‌المللی به طور خودکار دوباره علیه جمهوری اسلامی اعمال می‌شوند و واشنگتن آماده است در این زمینه با کشورهای اروپایی همکاری کند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده چهارشنبه گذشته در واکنش به پرتاب چند موشک به سوی دو پایگاه نیروهای آمریکایی و متحدانش در عراق که توسط سپاه پاسداران انجام شد، تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرد و از پنج‌ کشور باقیمانده در توافق هسته‌ای خواست از آن خارج شوند.

سه کشور اروپایی می‌گویند همچنان از حفظ توافق هسته‌ای و برجام پشتیبانی می‌کنند اما "نقض مکرر" تعهدات برجامی ایران راهی به جز فعال کردن "مکانیسم ماشه" باقی نمی‌گذارد.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در یک پیام توئیتری کشورهای اروپایی را به ضعف در مقابل "زورگویی" واشنگتن متهم کرده و گفته "آینده برجام به سه کشور اروپایی بستگی دارد، نه ایران."

ظریف در چند پیام دیگر ادعای اروپا در مورد پایبندی به تعهدات برجامی را رد کرد و نوشت نه تنها صادرات نفت ایران و رفع موانع فعالیت بانکی انجام نشده که راه فروش دارو و مواد غذایی به ایران هم که مشمول تحریم نیستند هموار نشده است.

حسن روحانی، رئیس جمهوری نیز در نشست روز چهارشنبه هیئت دولت تاکید کرد این آمریکا و کشورهای اروپایی هستند که باید به اجرای تعهداتشان بازگردند و افزود در گفت‌وگو با دو نفر از سران اروپا به آنها گفته که کاهش تعهدات تهران "بازگشت‌پذیر" است و تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران همچنان تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد.

دفاع آلمان از فعال شدن مکانیسم "ماشه"

هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در واکنش به درخواست آمریکا برای خروج کشورهای باقیمانده از توافق هسته‌ای می‌گوید آنها که چنین درخواستی را مطرح می‌کنند باید به این پرسش نیز پاسخ دهند که این کار چه دستاوردی خواهد داشت.

او افزود در هیچ کشوری در جهان ناظران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اندازه ایران بر فعالیت‌های هسته‌ای نظارت ندارند. او می‌گوید زمان مورد نیاز جمهوری اسلامی برای ساخت بمب اتم، به رغم کاهش تعهدات برجامی به مراتب طولانی‌تر از قبل از امضای توافق هسته‌ای است.

هایکو ماس ضمن دفاع از فعال شدن مکانیسم حل اختلاف تصریح کرده که این کار به صورت خودکار به معنای ارجاع پرونده به شورای امنیت و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی نیست.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بر پایه بند ۳۷ برجام در صورت بروز اختلاف بر سر نقض تعهدات برجامی در میان امضاءکنندگان توافق هسته‌ای کمیسیون مشترکی برای رسیدگی به آن تشکیل می‌شود.

این کمیسیون اگر حداکثر ظرف ۶۵ روز موفق به حال اختلاف نشد موضوع را به شورای امنیت ارجاع می‌دهد و اگر این شورا تا ۳۰ روز به ادامه تعلیق تحریم‌ها رای نداد تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی دوباره برمی‌گردند.

وزیر خارجه آلمان می‌گوید این مسلم است که کشورهای اروپایی اجازه نمی‌دهند تهران جلوی آنها برای فعال کردن مکانیسم حل اختلاف را بگیرد.