آفریقای جنوبی: رشد اقتصادی پایدار به موازات فقر

آفریقای جنوبی در سال ۲۰۰۶ میلادی با ۵ درصد به بالاترین میزان رشد اقتصادی در قاره آفریقا رسید. به این ترتیب، این کشور که ۲۵ درصد از تولید ناخالص قاره سیاه را به خود اختصاص داده است، به بالاترین میزان رشد اقتصادی در دوران پس از پایان تبعیض نژادی دست یافت.

میزان تورم در آفریقای جنوبی در سال ۲۰۰۲ میلادی به شش درصد رسید و پس از آن در سطح کمتر از شش درصد ثابت ماند. همزمان با آن کسری بودجه دولت که در سال ۱۹۹۴ نه درصد بود، در سال ۲۰۰۲ به اندکی بیش از یک درصد رسید. دولت ضمنا توانست میزان بدهی‌های خود را ۷ درصد کاهش دهد و از ۴۸ درصد به ۴۱ درصد برساند.

یک پژوهش تازه نشان می‌دهد که بانک مرکزی آفریقای جنوبی موفق به اجرای یک سیاست پولی و نظام بهره هوشمندانه شده است. امتیاز ویژه آفریقای جنوبی رسیدن به یک بازار مالی توسعه یافته است که سبب می‌شود سرمایه گذاران خارجی بتوانند به راحتی در آن سرمایه گذاری کنند.

با این همه، مدیران بسیاری از شرکت‌ها معتقدند که هنوز بوروکراسی به ویژه در زمینه مقررات کار و سیستم مالیاتی بسیار شدید است و موانعی بر سر راه فعالیت‌های آنان ایجاد می‌کند.

در پژوهش تازه، برطرف ساختن مشکلات ساختاری مهمترین ضرورت برای اقتصاد آفریقای جنوبی تشخیص داده شده است. در همین حال با این که درآمد سرانه مردم این کشور به بالاترین سطح در میان کشورهائی با درآمد متوسط رسیده، همچنان بزرگترین بخش جمعیت با فقر دست به گریبان هستند.

میزان بیکاری در حال حاضر ۲۵ درصد است و کمبود شدید در بخش آموزش عالی و فنی و حرفه ای سبب می‌شود که این وضعیت با کندی بسیار بهبود یابد.

اما بزرگترین مشکل آفریقای جنوبی همچنان گسترش شدید بیماری ایدز است. حدود ۱۵ درصد مردم آفریقا در سنین بین ۱۵ تا ۴۹ سالگی آلوده به ویروس ایدز هستند. علاوه بر این، بزهکاری هنوز هم هزینه‌های سنگینی روی دست دولت، شرکت‌ها و خانواده‌ها می‌گذارد.

آلودگی محیط زیست یکی دیگر از دشواری‌های بزرگ این کشور در حال رشد که به نظر نمی‌رسد در آینده نزدیک برطرف شود. ۹۰ درصد انرژی مورد نیاز کشور از نیروگاه‌های ذغال سوز تامین می شود و این نیروگاه‌ها فضا را به شدت آلوده می‌کنند.

دولت از چند سال پیش می‌کوشد نیروگاه‌های هسته ای را گسترش دهد. آفریقای جنوبی تنها کشور قاره سیاه است که در حال حاضر یک نیروگاه برق هسته ای دارد. وزیر صنایع دولتی اخیرا در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت: «انرژی‌های جایگزین شونده تنها در کشورهای ثروتمند صنعتی مطرح هستند و ما نمی توانیم به آن فکر کنیم.»

آفریقای جنوبی یکی از کشورهائی است که بیش از همه از گرم شدن زمین زیان خواهد دید. بر اساس مطالعات وزارت محیط زیست، در ده سال گذشته هوای این کشور بین یک تا سه درجه سانتی گراد گرم می‌شود و بارندگی‌ها در آن ده درصد کاهش خواهد یافت. به این دلیل، آفریقای جنوبی برای مبارزه با آلودگی محیط زیست به کمک‌های فنی و مالی کشورهای صنعتی نیازمند است.

سرزمین نلسون ماندلا، در سال ۲۰۱۰ میلادی میزبان جام جهانی فوتبال خواهد بود. پیش بینی می شود که تا آن سال سرمایه گذاران خارجی در عرصه هتل‌داری، شهرسازی و گسترش امکانات توریستی سرمایه گذاری کنند. کارشناسان اقتصادی امیدوارند که رشد پایدار اقتصادی در دو سال آینده زمینه‌های موفقیت آفریقای جنوبی را به عنوان میزبان بازی‌ها فراهم سازد.

جواد طالعی