دفاع رئیس شورای اتحادیه اروپا از لیبرالیسم در برابر پوتین
۱۳۹۸ تیر ۸, شنبه
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، جمعه ۷ تیر (۲۸ ژوئن) همزمان با برگزاری اجلاس رهبران ۲۰ اقتصاد بزرگ دنیا در اوساکا در ژاپن با نظراتی که درباره لیبرالیسم و دموکراسی غربی بیان داشت، جنجال آفرید. او در مصاحبه با روزنامه بریتانیایی "فایننشال تایمز" گفت که به نظر او دوره ایده‌های لیبرالی برای همیشه سپری شده است.
پوتین مفهوم لیبرالیسم را بیش از هر چیز در رابطه با جوامع چندفرهنگی تبیین کرد و به خصوص به سیاست مهاجرپذیری اتحادیه اروپا حمله برد. او مدعی شد که کشورهایی که این سیاست را دنبال می‌کنند، حقوق بالاتری برای خارجی‌ها قائل هستند تا برای مردم خودشان.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
پوتین به شیوه‌ای که به طور معمول سیاستمداران راست‌گرا در اروپا استدلال می‌کنند گفت: «بکش و غارت و تجاوز کن! هیچ اتفاقی برایت نمی‌افتد، چون مهاجر هستی و حقوقت باید محفوظ بماند.»
قدرت‌گیری سیاستمداران راست‌گرا در اروپا را از جمله می‌توان در آلمان در نمونه حزب "آلترناتیو برای آلمان" دید. در فرانسه هم حزب "جبهه ملی"، در لهستان حزب "قانون و عدالت" و در اتریش حزب "آزادی اتریش" در سال‌های اخیر توانسته‌اند طرفداران و قدرت بیشتری کسب کنند.
روزنامه اتریشی "استاندارد" در این باره نوشت: «شاید پوتین پس از صحبت یک ساعت و نیمه با دونالد ترامپ هنوز تصویر دیوارسازی در برابر مهاجران، شعار همتای آمریکایی‌اش را در ذهن داشت؛ شعاری که گویا گروه‌هایی از آمریکایی‌ها را جذب کرد و باعث شد به ترامپ رأی دهند. پوتین گفته است که ترامپ را "مردی با استعداد" می‌داند که "دقیقا حس می‌کند که رأی‌دهندگان از او چه می‌خواهند".»
مخالفت توسک با پوتین
اما انتقاد کلی پوتین به لیبرالیسم با مخالفت و اعتراض برخی سیاستمداران در اتحادیه اروپا روبرو شد. دونالد توسک، رئیس شورای اتحادیه اروپا، گفت فکر نمی‌کند که دوره دموکراسی‌های لیبرال سپری شده است.
توسک تاکید کرد: «کسی که مدعی شود که دموکراسی لیبرال بی‌خود است، دارد می‌گوید که آزادی، حکومت مبتنی بر قانون و حقوق بشر بی‌خود هستند.»
به نظر توسک، این لیبرالیسم نیست که دورانش سپری شده است، بلکه "این عمر حکومت‌های اقتدارگرا، کیش شخصیت و نظام الیگارشی است که به سر آمده است".
توسک ضعف‌های روسیه را برجسته کرد
توسک با استدلال خود آگاهانه به نقاط ضعف نظام سیاسی روسیه اشاره کرد. مدتهاست که منتقدان دولت پوتین از مشکل‌هایی سخن می‌گویند که نه تنها در عرصه آزادی بیان و عقیده و حقوق بشر بلکه در زمینه قانونمداری در روسیه وجود دارد.
رسانه‌های روسیه نیز جوی ضد لیبرالی را تبلیغ می‌کنند. برای نمونه کلمه ناسزای "لیبراست" (Liberast) که ترکیبی است از لیبرال و Pederast (شکلی نهادینه شده از همجنس‌گرایی در یونان باستان) سالهاست از طریق تلویزیون در میان مردم ترویج می‌شود.
عجیب است که در آن میان، مفسران انتقاد به سیاست غیراجتماعی دهه ۱۹۹۰ در خود روسیه را با انتقاد به کشورهای دموکراتیکی در اروپا قاتی می‌کنند که سعی دارند امنیت اقتصادی شهروندانشان را تامین کنند و تضادهای اجتماعی درون جامعه را تعادل ببخشند. در چنین کشورهای دموکراتیکی لیبرالیسم به هیچ وجه به معنای قدرت مطلق بازار نیست، بلکه بر اثر کنترل حکومت جلوی تاثیرات منفی آن گرفته شده است.
راست‌گرایان در حال پیشروی
پوتین می‌تواند برای نشان دادن درستی پیش‌بینی و ادعایش دست‌کم به نتایج انتخابات برخی کشورها در سال‌های اخیر اشاره کند: ژائر بولسونارو در برزیل، ترامپ در آمریکا، راست‌گرایان در اروپا، رجب طیب اردوغان در ترکیه یا خود پوتین در روسیه.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
از سویی پوپولیست‌های ناسیونالیست که می‌کوشند مردم را علیه اقلیت‌ها تحریک کنند در سراسر دنیا در حال پیشروی هستند. اما از سوی دیگر پیروزی قاطع اکرم امام اوغلو، نامزد اپوزیسیون، در انتخابات شهرداری استانبول نشان داد که هنوز هم حرکاتی پرقدرت در جهت مقاومت در برابر راست‌گرایان وجود دارد.
این نخستین بار نیست که یک سیاستمدار پایان عصر لیبرالیسم را اعلام می‌کند. آدولف هیتلر، دیکتاتور آلمان نازی، در سال ۱۹۴۵ گفته بود که "عصر لیبرال به سر رسیده است و دیگر هم باز نخواهد گشت".