1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

عبدالله اوجالان، حاضر در دو سوی دیوار زندان

۱۳۹۷ بهمن ۲۶, جمعه

۲۰ سال پیش عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان (پ ک ک)، دستگیر شد. اوجالان در زندان کردها را به صلح و دست کشیدن از نبرد مسلحانه با ترکیه فراخواند. تاثیر اوجالان اکنون در پ ک ک کاهش پیدا کرده است.

https://p.dw.com/p/3DSkF
عکس: picture-alliance/dpa/M. Kusch

اوجالان در روز دوشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۷۷ (۱۵ فوریه ۱۹۹۹) در یک عملیات هواپیماربایی در نایروبی، پایتخت کنیا دستگیر شد. اکنون ۲۰ سال از آن حادثه سپری شده و طرفدارانش هر سال به یاد او مراسمی را برگزار می‌کنند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

امسال نمایش‌های اعتراضی با اعتصابات همراه بوده است. ۲۰۰ تن از طرفداران اوجالان از مانهایم آلمان عازم استراسبورگ شده‌اند. آنها در اواخر هفته گذشته ۱۳۰ کیلومتر را طی کردند و برای آزادی اوجالان با پای پیاده به استراسبورگ آمده‌اند.

شعار آنها "آزادی برای زندانیان سیاسی - آزادی برای اوجالان" است. این گروه روز شنبه ۱۶ فوریه به شهر استراسبورگ فرانسه خواهند رسید و به دیگر معترضین که از باسل و لوگزامبورک به شهر فرانسوی استراسبورگ آمده‌اند خواهند پیوست. آنها قصد دارند در مقابل پارلمان اروپا دست به اعتراض بزنند تا افکار عمومی را به وضعیت کردهای ترکیه و رهبرشان اوجالان در زندان ایمرالی ترکیه جلب کنند.

منابع کردی گزارش کردند که حدود ۳۰۰ زندانی کرد در زندان‌های ترکیه هم دست به اعتصاب غذا زده‌اند. آنها فقط یک خواسته دارند و آن هم بهتر شدن شرایط حبس اوجالان.

اسماعیل کوپلی، کارشناس سیاسی در امور ترکیه به دویچه وله می‌گوید با وجود اعتراض کردها برای آزادی اوجالان، قدرت او در حزب کارگران کردستان کاهش پیدا کرده و دیگر مثل سابق تاثیر‌گذار نیست.

برای نسل جوان کردها اوجالان فقط یک شخصیت نمادین است که زندانی شده. این نگاه از آنجا ناشی می‌شود که اوجالان بخشی از عمرش را در زندان به سربرده و در شرایط حبس ایده‌های خود را ترویج کرده است. اوجالان دیگر قادر نیست از زندان آزاد شود و رهبری حزب را به دست بگیرد.

از جنگ مسلحانه به مذاکره صلح

در سال ۱۹۷۸ عبدالله اوجالان با همراهان انگشت‌شمار خود حزب کارگران کردستان پ ک ک را تشکیل داد. آنها تنها یک هدف داشتند و آن هم تاسیس کردستان مستقل و سوسیالیستی. او در سال ۱۹۸۴ کردها را به جنگ مسلحانه فراخواند و نبرد سخت و خونینی را با ارتش ترکیه آغاز کرد. در نبرد پ ک ک با ترکیه بیش از ۴۰ هزار نفر کشته شدند.

خشونت و درگیری‌ها اما بعد از دستگیری او در ۱۵ فوریه ۱۹۹۹در مقابل کنسولگری یونان در کنیا کاهش پیدا کرد و پ ک ک از اهداف اولیه خود عقب نشینی کرد و به خودمختاری محلی کردهای ترکیه رضایت داد.

سال ۲۰۱۲ مذاکرات رسمی صلح دولت ترکیه با اوجالان آغاز شد که بعدها با طرح صلح به پایان رسید و زمینه را برای تاسیس حزب کردی "حزب دمکراتیک خلق‌ها" فراهم کرد. این حزب مسئله کردها را به پارلمان ترکیه کشاند.

عبدالله اوجالان موسس حزب کارگران کردستان
عبدالله اوجالان موسس حزب کارگران کردستانعکس: Getty Images/R. Haidar

فراخوان اوجالان برای پایان جنگ مسلحانه

عبدالله اوجالان رهبر زندانی حزب کارگران کردستان ترکیه در سال ۲۰۱۴ به مناسبت سی‌امین سالگرد نبرد مسلحانه پ ک ک با انتشار بیانیه‌ای از زندان جزیره "ایمرالی" در دریای مرمره پیام داد، که ترکیه اکنون در آستانه "تحولات تاریخی" قرار گرفته و جنگ ۳۰ ساله از طریق جایگزینی گفتمان دموکراتیک در حال به پایان رسیدن است.

اوجالان  تاکید کرد که "تاسیس جمهوری دموکراتیک ترکیه و پیمودن مسیر دموکراسی رادیکال، یک اتوپیای غیرقابل دسترسی" نیست.

در ژوئیه ۲۰۱۵ اما حادثه‌ای اتفاق افتاد که به روند مذاکرات صلح کردها در ترکیه ضربه زد و به این اتوپیا پایان بخشید. اعضای پ ک ک دو افسر پلیس ترکیه را به قتل رساند. در نتیجه ارتش ترکیه مناطقی از شهرهای سوروچ و دیاربکر را بمباران کرد.

اعضای پ ک ک ترکیه را به سمت کوه‌ قندیل در مرز ترکیه و عراق ترک کردند و از قندیل عملیات خونین خود را در خاک ترکیه ادامه دادند. طبق آمار "گروه بین‌المللی بحران" بعد از شکست مذاکرات صلح در ژوئیه ۲۰۱۵ تابحال بیش از ۴۳۰۰ نفر در نبردها کشته شدند.

اسماعیل کوپلی کارشناس امور ترکیه بر این باور است که اگر دولت ترکیه دوباره به میز مذاکره با کردها بازگردد آن وقت پ ک ک نیز با وجود بی‌اعتمادی به دولت ترکیه مذاکره خواهد کرد.

سوریه میدان نبرد جدید

اما دولت ترکیه از مذاکرات صلح با کردها فاصله گرفته و جنگ را به شمال سوریه کشانده است.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه بارها گفته است که "یگان‌های مدافع خلق" گروه مسلح کردی که در شمال سوریه تاسیس شده بازوی نظامی حزب کارگران کردستان است.

یگان‌های مدافع خلق در شمال سوریه
یگان‌های مدافع خلق در شمال سوریهعکس: picture-alliance/dpa/Le Pictorium/MAXPPP/C. Huby

اسماعیل کوپلی که اخیرا در آلمان کتاب "نبرد برای روژاوا" را منتشر کرده نبرد در شمال سوریه را در اصل ادامه نبرد در ترکیه می‌داند. این کارشناس تائید می‌کند که بین یگان‌های مدافع خلق و پ ک ک اتحاد ایدئولوژیک وجود دارد.

او می گوید: « شما اگردر شمال سوریه به ادارات و نهادهای مناطق کردنشین بروید تصاویر اوجالان را مشاهده می‌کنید. در حالیکه کردهای سوریه در ارتباط با تاسیس یک کشور مستقل منافع و تجربیات دیگری دارند. کردهای سوریه در مقابل رژیم بشار اسد برخلاف پ ک ک موضعگیری عملگرایانه دارند و سازش می‌کنند. کاری که کردهای سوریه در ارتباط با شرایط و اوضاع خود کرده‌اند. در منبج کردها برای مقابله با ارتش ترکیه دست کمک به سمت رژیم بشار اسد دراز کرده‌اند.»

کردها در شمال سوریه مناطق وسیعی در مرز سوریه و ترکیه را تحت کنترل خود در آورده‌اند. یگان‌های مدافع خلق در این مناطق با همکاری آمریکا قدرت را به دست گرفته  و مسئله کردها اکنون ابعاد بین‌المللی پیدا کرده است.

برای بسیاری از کردهای سوریه و ترکیه یگان‌های مدافع خلق هم مثل عبدالله اوجالان برای حقوق کردها می‌جنگد.

در صحنه بین‌المللی و خود ترکیه ولی شرایط این‌گونه نیست. حزب کارگران کردستان از سوی ترکیه، اتحادیه اروپا و آمریکا به عنوان یک گروه ممنوعه و تروریستی شناخته می‌شود.