پایان مذاکره پوتین، روحانی و اردوغان در سوچی بر سر سوریه
۱۳۹۷ بهمن ۲۵, پنجشنبه
چهارمین دور نشست سه جانبه ولادیمیر پوتین، حسن روحانی و رجب طیب اردوغان، روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه، روز پنجشنبه ۲۵ بهمن (۱۴ فوریه) در سوچی برگزار شد. در مقایسه با دوره‌های پیشین این بار مذاکرات دو جانبه هم بین سران این کشورها انجام گرفت.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
در پایان نشست سه جانبه بیانیه‌ای نیز منتشر شد که در آن از خروج آمریکا از شمال سوریه استقبال شده بود. هر سه کشور تاکید کردند که درگیری‌های سوریه هیچ راه حل نظامی ندارد و در راستای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل می‌توان به آن پایان داد. موافقت بر سر راه‌اندازی کمیته قانون اساسی هم یکی از بندهای این بیانیه بود.
نشست سوچی سه کشور را به هم نزدیک‌تر کرده است. برای مثال پوتین و اردوغان سال گذشته بیش از هر چیز در رابطه با مسائل سوریه هفت بار دیدار مستقیم و ۱۸ بار گفت‌و‌گوی تلفنی داشتند.
ایجاد منطقه عاری از سلاح و آتش‌بس در ادلب نتیجه این دیدارها بود. حفظ آتش‌بس در ادلب به ویژه برای ترکیه و تاسیس کمیته قانون اساسی برای روسیه اهمیت دارد. حال ایران نیز مصمم است نقش فعال‌تری را برعهده بگیرد و بین ترکیه و سوریه میانجی‌گری کند.
روحانی: ایران آماده میانجی‌گیری میان سوریه و ترکیه است
حسن روحانی در سخنرانی خود در نشست سوچی با اشاره به نگرانی ترکیه نسبت به فعالیت گروه‌های کرد در سوریه گفت: «جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته آماده است، در کنار دوستان روس، به ایفای نقش خود در زمینه تسهیل دوستی بین سوریه و ترکیه اقدام نماید.»
رئیس‌جمهور ایران همکاری ترکیه با دولت سوریه و استقرار و حضور نیروهای سوری در مرزهای بین‌المللی سوریه را "پایدارترین راه" برای رفع نگرانی‌های ترکیه خوانده و تأکید کرد: «هر اقدامی که بدون هماهنگی و همکاری دو طرف پیشنهاد شود، جز به پیچیده‌تر شدن اوضاع منجر نخواهد شد.»
اخیرا خبرهایی هم در ارتباط با اختلاف ایران و روسیه بر سر سوریه انتشار یافت. سرگئی ریابکف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، گفت که روسیه را نمی‌توان متحد ایران در سوریه نامید و این کشور به امنیت اسرائیل تعهد کاملی دارد و ایران نیز از آن اطلاع دارد.
مقامات ایرانی هم روسیه را متهم کردند که سامانه پدافندهای اس ۳۰۰ روسیه در زمان حملات اسرائیل به سوریه "غیرفعال" بوده است.
افشار سلیمانی، کارشناس مسائل منطقه و سفیر سابق ایران در باکو و کیف، می‌گوید که اظهارات ریابکوف را نباید جدی گرفت و بر اساس آن تحلیل کرد. او تاکید می‌کند که ریابکف در یک جا از ایران حمایت کرده و در جای دیگر سمت اسرائیل را گرفته است.
سلیمانی می‌افزاید: «ایران و روسیه سعی کردند روی دو محور مبارزه با داعش و حفظ بشار اسد همکاری بکنند. ولی دو عامل می‌تواند آنها را در مقابل هم قرار بدهد. اولی اسرائیل است. اسرائیل از حضور نیروهای ایرانی در سوریه اظهار نگرانی می‌کند و روسیه علاقه ندارد در مقابل اسرائیل بایستد. عامل دوم بحث غرب و آمریکاست که روسیه علاقمند نیست در رابطه با آمریکا زیاد دچار تنش بشود و مناسبات روسیه را با آمریکا بیشتر از این که هست وخیم بکند. ایران با اسرائیل و آمریکا قطع رابطه کرده و آنها را دشمن می‌داند. اما روسیه هیچ یک از دو کشور را دشمن تلقی نمی‌کند و با هر دو کشور مناسبات سیاسی و اقتصادی دارد و در نهایت می‌خواهد که مشکلاتش را حل کند.»
به گفته افشار سلیمانی ترکیه هم ملاحظاتی دارد و با آمریکا، روسیه، ایران و حتی سوریه در ارتباط است. سلیمانی به دویچهوله گفت: «همه بازیگران مطرح بین‌المللی و منطقه‌ای در سوریه با هم دیگر ارتباط دارند، گفت‌وگو می‌کنند و کانال ارتباطی دارند و آشکار و پنهان مذاکره می‌کنند. اما ایران در واقع با دو بازیگر منطقه اسرائیل و آمریکا هیچ ارتباطی ندارد و این قطعا به ضرر ایران است.»
"کریدور امن ملاحظات ترکیه"
رسانه‌های ترکیه همزمان با نشست سوچی در روسیه از درک ایران و روسیه از "کریدور امن ملاحظات ترکیه" نوشتند. اما آیا ایران و روسیه با حضور ترکیه در شمال سوریه موافقت خواهند کرد؟
محمد صالح خاتم، کارشناس امور منطقه در استانبول، در پاسخ به این پرسش دویچه وله فارسی می‌گوید: «به نظر می‌آید ایران و روسیه نیز همانند آمریکا چندان خواهان حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه نیستند. اما جدال لفظی ترکیه با آمریکا باعث خشنودی طرف‌های روس و ایرانی شده و به همین دلیل برخی امتیازات را برای ترکیه در نظر خواهند گرفت و ممکن است در زمینه کاهش حضور نظامی یگان‌های مدافع خلق در شمال سوریه قدم‌هایی را بردارند.»
نشست سران روسیه، ترکیه و ایران در سوچی قبل از نشست آستانه انجام گرفته است که قرار است در آوریل ۲۰۱۹ برگزار شود. در نشست آستانه تمامی نیروهای دخیل در جنگ سوریه، از جمله نمایندگان بشار اسد و نیروهای مخالف این رژیم، و همچنین نمایندگان نهادهای بین‌المللی، از جمله فرستاده ویژه سازمان ملل متحد، شرکت خواهند کرد. نشست سه‌جانبه بعدی سران روسیه، ترکیه و ایران بر سر مسئله سوریه در ترکیه برگزار خواهد شد.