نقش کلیدی پالایشگاه نفتی آمریکایی سیتگو در بحران ونزوئلا
۱۳۹۷ بهمن ۲۰, شنبه
اگرچه آمریکا و شمار زیادی کشورها اعلام کرد‌ه‌اند که نیکلاس مادورو رئیس‌جمهوری قانونی ونزوئلا نیست، اما این امر بر حیطه قدرت مادورو بی‌اثر بوده است. مادورو همچنان، به‌رغم پیوستن برخی ژنرال‌ها به مخالفان، ارتش را تحت کنترل خود دارد. دیوان عالی کشور نیز همچنان وفادار اوست. از سوی دیگر مادورو مجلس ملی تحت کنترل اپوزیسیون را با ایجاد یک رقیب، به نام "مجلس قانون اساسی" فعلا از قدرت ساقط کرده است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، با این حال مادورو یک اهرم تعیین‌کننده قدرت را از دست داده، و آن شرکت پالایشگاه نفتی "سیتگو" (Citgo) مستقر در هیوستون آمریکاست که یک شرکت تابعه کنسرن نفتی ونزوئلا "پترولئوس د ونزوئلا" با اختصار PDVSA است.
شهروندان آمریکایی "سیتگو" را از لوگوی مثلثی‌شکل قرمزرنگ آن می‌شناسند که بالای ورودی پنج هزار شعبه پمپ‌بنزین نشسته است و در "فن‌وی پارک" بوستون قابل رؤیت است. ونزوئلایی‌ها به "سیتگو" به عنوان آخرین امید حیاتِ اقتصاد فروپاشیده خود می‌نگرند.
دولت آمریکا قصد دارد کنترل این شرکت را به خوان گوایدو، رئیس مجلس ملی ونزوئلا که هم‌زمان از سوی ایالات متحده به عنوان رئیس‌جمهوری موقت به رسمیت شناخته شده است واگذار کند. این اقدام می‌تواند در عمل به قدرت گوایدو بیفزاید.
ویلیام بارک−وایت، استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه پنسیلوانیا می‌گوید: «سیتگو فراتر از یک نماد است.» بارک−وایت که زمانی در وزارت خارجه دولت اوباما نیز خدمت کرده است، می‌افزاید: «یک قدرت جایگزین در حال شکل‌گیری است. مسئله بر سر ایجاد جهانی است که عامل‌های درون آن، هر گونه اعمال قدرت را از مادورو سلب می‌کنند.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس نگاهی انداخته است به نقش کلیدی سیتگو در جنگ قدرتی که در ونزوئلا در جریان است.
چرا سیتگو ثروتی ارزشمند برای ونزوئلا است؟
شرکت‌های پالایشگاه نفتی آمریکا مانند سیتگو، جزو نادر مشتریانی هستند که برای دریافت نفت خام ونزوئلا پول نقد می‌پردازند. ارسال نفت به دیگر مشتریان بزرگ ونزوئلا مانند چین و روسیه، به طور عمده به حساب بازپرداخت میلیاردها دلار بدهی ونزوئلا گذارده می‌شود. بنابراین، پول نقد "سیتگو" در طول دو سال گذشته به رگ حیاتی کشور بدل شده است، به ویژه که کاهش سرمایه‌گذاری تدریجی در کنسرن نفتی ونزوئلا از میزان تولید نفت این کشور به شدت کاسته و قیمت بهای جهانی نفت پس از یک اوج تاریخی، نیز سقوط کرده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
سیتگو تا زمان تحریم‌های آمریکا، سود حاصل از واردات نفت را مستقیما به کنسرن نفتی ونزوئلا واریز می‌کرد. سیتگو همچنین به دلیل ظرفیت‌های بسیار محدود پالایشگاه‌های ونزوئلا، مواد سوختی به این کشور صادر می‌کرده است. از جمله مواد رقیق‌کننده که با نفت سنگین ونزوئلا باید ترکیب می‌شده تا بتوان آن را صادر کرد. اما تحریم‌ها این نوع صادرات را ممنوع کرده است. حال سیتگو، مانند هر پالایشگاه دیگر، تنها زمانی می‌تواند نفت از ونزوئلا وارد کند که پول آن را به حساب‌های بانکی مسدودشده واریز کند. این بدان معناست که احتمالا به زودی ونزوئلا مانع از صادرات نفت به آمریکا خواهد شد.
مادورو سیتگو را با یک سری وام‌ها بدهکار کرده، تا بتواند پول جمع کند. حدود ۵۰ درصد سهام این کشور به عنوان ضمانت برای دریافت یک وام ۱،۵ میلیارد دلاری از شرکت دولتی نفت روسیه "روس‌نفت"، نزد روس‌ها به وثیقه گذاشته شده است. مابقی سهام تضمینی است برای یک وام دیگر موسوم به ۲۰۲۰ برای کنسرن نفتی ونزوئلا.
چگونه تحریم‌های آمریکا بر سیتگو تأثیر می‌گذارند؟
سیتگو به گونه‌ای تعیین‌کننده و تا اندازه‌ای خود را از کنسرن نفتی ونزوئلا مستقل کرده است. جنیفر رولند، تحلیل‌گر پژوهش‌های سهام در نهاد خدمات مالی و بخش انرژی، می‌گوید، سیتگو نیز همانند دیگر مشتریان کنسرن نفتی ونزوئلا، طی ماه‌های گذشته مجبور شده است به دلیل کاهش تولید نفت ونزوئلا به دیگر منابع نفتی جایگزین روی آورد.
هم‌اکنون این شرکت با این چالش روبروست که مجبور است کمبود نفت وارداتی خود از ونزوئلا را جبران کند. سیتگو پیش از تحریم‌های آمریکا روزانه تا ۲۰۰هزار بشکه نفت خام ونزوئلا را پالایش می‌کرد. این میزان برابر است با ۲۶ درصد کل ظرفیت این شرکت که ۷۴۰هزار بشکه را در روز پالایش می‌کند. بخش عمده نفت وارداتی ونزوئلا در پالایشگاه لیک چارلز در لوئیزیانا پرداخته می‌شود؛ پالایشگاهی که به ویژه برای پالایش نفت خام صادراتی ونزوئلا، که نفتی است با غلظت بالا و گوگرد زیاد، مجهز شده است. این نوع از نفت خام به دلیل کاهش تولید در دیگر کشورها مانند مکزیک و عربستان سعودی، یک کالای نادر است.
سیتگو خود هدف تحریم‌ها قرار نگرفته است. دولت ترامپ برای این شرکت تابعه کنسرن نفتی ونزوئلا ذیل مقررات استثنا قرار داده تا آمریکایی‌ها بتوانند به معاملات خود با این شرکت ادامه دهند.
آیا گوایدو می‌تواند در رهبری سیتگو تغییر ایجاد کند؟
خوان گوایدو گفته است، او به زودی شورای اداری تازه‌ای برای سیتگو انتخاب خواهد کرد. از نظر حقوقی مانعی برای این اقدام وجود ندارد. یک رویه قضایی برای این اقدام نیز در دست است و به وضعیتی برمی‌گردد که آمریکا و دیگر کشورها در سال ۲۰۱۱ ائتلافی از گروه‌های شورشی لیبی را رسما به عنوان دولت به رسمیت شناختند، در حالی که معمر قذافی طرابلس را هنوز تحت کنترل خود داشت. این تصمیم به گروه‌های شورشی این حق را داد که کنترل دارایی‌های لیبی در خارج از کشور را در اختیار بگیرند.
پروفسور بارک−وایت می‌گوید که "حقوق بین‌الملل این امر را مجاز می‌داند".
اما یک رشته موانع لجستیک مانع از اجرای این تغییر است. پدرو بورللی که یک مشاور آمریکایی است و تا سال ۱۹۹۸ عضو هیأت مدیره کنسرن نفتی ونزوئلا بوده، می‌گوید، گوایدو نخست باید رهبری کنسرن نفتی ونزوئلا PDVSA را منصوب کند تا آنها ناظر بر روند رأی‌گیری سهامداران برای تعیین یک هیأت مدیره جدید برای سیتگو باشند. اما این رهبری جدید کنسرن نفتی ونزوئلا در واقعیت امر به حوزه بوروکراسی و امور اداری شرکت مادر که تحت کنترل مادورو است، دسترسی ندارد.
در این شرایط سیتگو چکار می‌تواند بکند؟
شرکت سیتگو امکانات محدودی برای تغییر در مناسبات قدرت در ونزوئلا دارد. این شرکت با صاحبان ونزوئلایی ریشه‌هایی عمیق در ایالات متحده آمریکا دارد، امری که برای هر کس شناخته شده نیست.
اِسدوربال چاوز، مدیرعامل اجرایی سیتگو، یکی از متحدان مادورو و پسرعموی هوگو چاوز، رهبر پیشین ونزوئلاست. او در باهاما به سر می‌برد و آمریکا از دادن ویزا به او امتناع می‌ورزد.
دیگر اعضای هیأت اجرایی دو شهروند آمریکایی هستند که دهه‌هاست برای این شرکت کار می‌کنند. جان بولتون، مشاور امنیتی کاخ سفید، ماه گذشته با چند تن از آنها ملاقات کرد و در توییتی این ملاقات را "بسیار سازنده" خواند. در پی آن سیتگو با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که تغییراتی در هیأت مدیره رخ خواهد داد و این شرکت "از قوانین ایالات متحده پیروی خواهد کرد".
نگاهی به تاریخچه سیتگو
این شرکت در سال ۱۹۱۰ با نام "خدمات شهری" توسط یک تاجر نفتی آمریکایی به نام هنری دوهرتی تأسیس شد و امروز در حوزه پالایش نفت و عملیات بازاری فعال است. بیش از ۳۴۰۰ نفر در سه پالایشگاه لوئیزیانا، تکزاس و ایلینویز برای سیتگو کار می‌کنند.
پیش از آنکه کنسرن نفتی ونزوئلا در سال ۱۹۹۰ مالکیت کامل آن را در اختیار بگیرد، صاحبان این شرکت چندین بار تغییر کردند. در آن زمان مناسبات استواری میان دو کشور آمریکا و ونزوئلا برقرار بود و کنسرن نفتی ونزوئلا یک شرکت دولتی معتبر به حساب می‌آمد.
هوگو چاوز که یک سوسیالیست دوآتشه بود، بارها شکایت داشت از این‌که سیتگو سود خود را وارد خزانه ونزوئلا نمی‌کند و حتا کوشیده بود سیتگو را به فروش برساند. اما او افرادی از وفاداران به حکومت خود را در رأس سیتگو قرار داد که از هر گونه تجربه در صنعت نفت بی‌بهره بودند.
در روند پاکسازی‌های صنعت نفت در سال ۲۰۱۷، رئیس پیشین سیتگو، نلسون مارتینز، دستگیر شد. او سال گذشته در زندان درگذشت. شش عضو دیگر رهبری سیتگو نیز دستگیر شدند که پنج تن از آنها پاسپورت آمریکایی داشتند. مادورو گفته بود، این پاکسازی قرار است فساد را ریشه‌کن کند، اما منتقدان می‌گویند که پاکسازی با انگیزه سیاسی صورت گرفته بود.
کارشناسان احتمال می‌دهند که با شرایط امروز، مادورو خواهد کوشید از بازپرداخت وام‌های خود، به ویژه بدهی ۱،۵ میلیاردی خود به شرکت دولتی نفت روسیه "روس‌نفت" سرباز بزند، تا روس‌ها به این شرکت دستاندازی کنند.
دولت ترامپ گفته است، گزینه‌های حقوقی را بررسی خواهد کرد تا مانع از دستاندازی روس‌ها به سیتگو گردد.