آیا مورد خاشقجی عربستان را در زمره کشورهای شرور قرار می‌دهد؟
۱۳۹۷ مهر ۲۰, جمعه
ناپدید شدن و مرگ بسیار محتمل جمال خاشقجی، برجسته‌ترین منتقد سعودی، این ظرفیت را دارد که تنش‌ها را در منطقه‌ای تشدید کند که در هر حال بی‌ثبات‌ترین منطقه جهان و دارای بیشترین بحران‌هاست.
روزنامه "واشنگتن پست" که خاشقجی در یک سال گذشته برای آن قلم می‌زد در این میان به نقل از منابع ترکیه‌ای و آمریکایی نوشته است که اسنادی شامل ویدیو و صدا موجود هستند که ثابت می‌کنند خاشقجی واقعا در روز دوم اکتبر در کنسولگری کشورش در استانبول به قتل رسیده است. مقامات ترکیه تنها به این دلیل این اسناد را علنی نکرده‌اند چون این اسناد روشن می‌سازند که این مقامات تا چه اندازه از سرکنسولگری عربستان (و هم‌چنین بسیاری از دیگر نمایندگان دیپلماتیک) در ترکیه جاسوسی می‌کنند، کاری که توهین دیپلماتیک آشکار به شمار می‌رود.
نقشه‌ای که از مدت‌ها پیش طراحی شده بود
"واشنگتن پست" روزها قبل نوشته بود که به اطلاعاتی مخفی دست یافته که نشان می‌دهند محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، قصد دارد این شخصیت منتقد را با توسل به حیله به عربستان بکشاند و در آنجا او را بازداشت کند، اما خاشقجی فریب نخورده است. سپس او را به استانبول، محل زندگی نامزدش کشاندند، جایی که در کنسولگری عربستان سعودی برای همیشه ناپدید شد.
در این میان حتی دونالد ترامپ و کنگره آمریکا وارد صحنه شده‌اند. ممکن است که مورد خاشقجی در سیاست غرب در برابر عربستان تغییری ایجاد کند و این همه پیامدهایی برای کل خاورمیانه داشته باشد.
صرف ناپدید شدن خاشقجی باعث لطمه به اعتبار عربستان شده که تحت رهبری ولیعهد ۳۳ ساله‌اش در ابتدای تحول اجتماعی عمیقی قرار دارد. آزادی‌های جدید بناست که مردم را راضی نگاه دارند تا نخواهند که طالب حق اظهار نظر در مسائل سیاسی هم بشوند. انتقاد قابل تحمل نیست. تنها رهبر است که آزادی را می‌دهد و می‌گیرد.
حالا عربستان سعودی به صلابه کشیده شده و ممکن است در زمره کشورهای شروری قرار داده شود که منتقدین را به زندان می‌اندازند و حتی در خارج از مرزهای خود به قتل می‌رسانند. این را دونالد ترامپ هم نمی‌تواند بپذیرد. اما قدرت عربستان به عنوان رهبر جهان عرب و جهان اسلام تا حد زیادی وابسته به حمایت آمریکاست. بدون پشتیبانی آمریکا عربستان قادر به ادامه سیاست سخت خود علیه ایران نیست. در ضمن عربستان سعودی اگر تضعیف شود نمی‌تواند از راه حلی که دولت اسرائيل و کاخ سفید برای مسئله فلسطین در نظر گرفته‌اند، حمایت کند.
زلزله‌ای که دامنه آن از عربستان فراتر می‌رود
و برای همه کشورهای اروپایی بار دیگر این سوال مطرح می‌شود که چگونه باید با حکومت‌های زورگو رفتار کنند. وقتی در یکی از کشورهای اروپای شرقی منتقدی به قتل می‌رسد بلافاصله خواست تحریم آن کشور مطرح می‌شود. عربستان قطعا تنها کشور عربی نیست که زندگی منتقدان در آن با خطر روبروست. به همین دلیل مورد خاشقجی زلزله‌ای را به وجود می‌آورد که تأثیرش را ورای مرزهای این کشور سلطنتی هم می‌توان احساس کرد.