"اردوغان می‌خواهد خاطره کودتای نافرجام را زنده نگه دارد"

کارین سنز، گزارشگر شبکه رادیو ‌و تلویزیون دولتی آلمان در ترکیه دو سال پس از کودتای نافرجام این کشور سری به پل بسفر زده و با تعدادی از شهروندان استانبول گفتگو کرده است. او در گزارش خود می‌نویسد: «دو سال  پیش در چنین روزهایی (۱۵ و ۱۶ ژوئیه) پل بسفر صحنه رویدادی بود که جامعه ترکیه را چند قطبی کرد و تغییری ژرف در این کشور برجای گذاشت.»

یکی از دو زن میانسالی که چای بر دست کنار بسفر نشسته‌، به خبرنگار آلمانی می‌گوید: «هربار که به پل بسفر نگاه می‌کنم یاد آن روز می‌افتم. نباید فراموش کنیم که چه اتفاقی افتاد و گرنه چنین حادثه‌ای دوباره تکرار می‌شود. ملت ترکیه قربانی‌های بسیاری برای این کشور داده است. ما نمی‌گذاریم این خائن‌ها کشورمان را ویران کنند.» 

او نمی‌گوید که خائن کیست؟ پاسخ این پرسش برای بسیاری از مردم ترکیه روشن نیست.

مردی که با شلوار کوتاه و عینک دودی روی یک نیمکت چند متر آنطرف‌تر نشسته، علاقه چندانی به صحبت در مورد کودتای نافرجام دو سال پیش ندارد. او اما در نهایت گله می‌کند که دولت اردوغان تلاش می‌کند خاطره آن روز را زنده نگه‌ دارد. او می‌گوید: «هر جا نگاه می‌کنی نشانی از آن روز می‌بینی. بله آدم‌های زیادی کشته شدند. بسیاری هم ضربه روحی خوردند. اما من نگران آنچه هستم که پس از کودتا رخ داد.»

برای دولت ترکیه به سرعت مشخص شد که فتح‌الله گولن، واعظ و مدرس علوم دینی که در آمریکا زندگی می‌کند، مسئول کودتای نافرجام ارتش علیه دولت اردوغان بوده است. کمیسیونی که در پارلمان ترکیه برای بررسی کودتای نافرجام این کشور تشکیل شد هم به این نتیجه رسید. 

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

مظنونان به شرکت در کودتا به سرعت تحت تعقیب قرار گرفتند. حدود ۷۷ هزار نفر به دلیل دست داشتن در این ماجرا بازداشت و زندانی شدند. یک‌صد هزار نفر کار خود را از دست دادند و حدود ۱۴۰ رسانه تعطیل شدند.

هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که رئیس‌جمهور ترکیه در شب کودتا از مردم بخواهد که جلوی تانک بایستند. او با یک شبکه تلویزیونی تماس گرفت و پیام داد. پس از  آن هزاران نفر جلوی گلوله سربازان ارتش ایستادند و ورق به نفع اردوغان برگشت. پس از این ماجرا، هر کس که از رئیس‌‌جمهور ترکیه به دلیل به خطر انداختن جان شهروندان کوچکترین انتقادی کرد به سرعت بازداشت شد و کار خود را از دست داد.

اردوغان دو سال پس از کودتای نافرجام آن شب در مراسم تحلیف خود برای تصدی دوباره پست ریاست‌جمهوری از کسانی که برای او جلوی تانک رفتند تقدیر کرد و گفت: «من می‌خواهم از همه شهروندانی که دو سال پیش علی‌رغم خطر مرگ از آزادی و آینده خود دفاع کردند قدردانی کنم.»

در شب کودتا حدود ۲۵۰ نفر  که اغلب آنها غیر نظامی بودند، جان خود را روی پل بسفر از دست دادند. مردی که کنار بسفر با خبرنگار شبکه رادیو‌و تلویزیون دولتی آلمان گفتگو می‌کند، می‌گوید: «آن‌شب با همسرم بیرون رفته بودیم که شهر شلوغ شد، سریع برگشتیم خانه و تلویزیون را روشن کردیم.  آپارتمان ما در حاشیه رود است و من از پنجره خانه‌ام می‌توانستم روی پل را ببینم. صداهایی که آن شب به گوش می‌رسید مثل صدای انفجار بمب بود.»

از زمان کودتای نافرجام، ترکیه در وضعیت اضطراری قرار دارد. اردوغان بلافاصله پس از کودتا وضعیت اضطراری اعلام کرد  و این وضعیت را با مجوز پارلمان تا به امروز تمدید کرده است. هفته آینده قرار است وضعیت اضطراری در ترکیه لغو شود. اما حال پس از دو سال کودتای نافرجام، ترکیه به شدت تغییر کرده است.

هزاران نفر از کارکنان رسمی دولت اخراج شدند. جامعه به شدت چند قطبی شده است و وضعیت اقتصادی خوب نیست. به خواست اردوغان، نظام ریاست‌جمهوری به جای نظام پارلمانی در ترکیه حاکم شده است و حال رئیس‌جمهور حرف آخر را می‌زند.