تخریب گورها به بهانه ساماندهی
۱۳۸۴ آبان ۴, چهارشنبه
قطعه ۳۳ بهشت زهرا بطور عمده محل دفن مبارزان راه آزادى و استقلال ايران در رژيم پهلوى است كه در زندان هایش اعدام يا زير شكنجه كشته شده‌اند. در مجموع ۶۸۰۰ گور در اين قطعه وجود دارد كه به غير از زندانيان سياسى رژيم پهلوى، مدفن مردگان گمنام و بي‌كس نيز هستند.
به جز چند ماه آغاز انقلاب كه با اين قطعه و گورهاى آن با احترام و پاسداشت برخورد مي‌شد، درباقى سالها، بستگان و مراجعه كنندگان به اين قبور، با سنگ مزار شکسته رفتگان، يا نوشتن شعار بر روى آنها و بطور كلى بی‌حرمتی یا بى‌توجهى در رسيدگى و حفظ اين قطعه كه بخشى از تاريخ معاصر ايران است، مواجه شده‌اند. اينك با گذشت ۲۷ سال پس از انقلاب، سازمان بهشت زهراى تهران طرحى را تحت عنوان ساماندهى اين قطعه اعلام کرده كه عملا به تخريب آن منجر خواهد شد. اين طرح چيزى نيست جز دو طبقه كردن گورهاى مبارزان و قربانيان شكنجه‌هاى ساواك پهلوى.
اين اقدام سازمان بهشت زهرا بطور رسمی توسط يك پارچه نوشت كه در چهار طرف قطعه ۳۳ نصب شده، به اطلاع عموم رسيده است.
در سايت "آشوب" مطلب مفصلى همراه با چند عكس از وضعيت گورهاى تخريب شده به چاپ رسيده است. با تاكيد اين مطلب که قطعه ۳۳ بهشت زهرا يك قطعه وقفى است اما سازمان بهشت زهرا با اتكاء به قانونى كه پس از سه دهه اجازه آن را ميدهد، اقدام به طرح دو طبقه كردن قبور و فروش طبقات فوقانى آنها بدون كسب اجازه يا نظر بستگان درگذشتگان مدفون در این قطعه كرده است. اين نوشته يادآوری می‌کند كه قطعه ۳۳ بخشى از تاريخ، فرهنگ و هويت ملي ايرانيان است و فرزندان قهرمان مردم از هرقوم و نژادى در آن آرميده‌اند. تخريب اين قطعه، اهميتى كمتر از تخريب تخت جمشيد يا ميدان نقش جهان ندارد. اگر بنا بر ساماندهى باشد، مى بايست براي گورهاي بي‌نشان يا تخريب شده سنگى گذاشته شود، نه اينكه روى همان ها را خاك ريخته و بالا بياورند و قبرى ديگر براي فروش به مردگان عرضه كنند.
اين اقدام، تلاشی موازی را در گورستان ديگرى كه در دهه ۶۰ آباد شد، تداعى مي‌كند. گورستان يا آن‌گونه كه خانواده ها مي‌گويند گلزار خاوران را.
نخست تابستان امسال بود كه شنيده شد مي‌خواهند خاوران را كه گورهاى جمعى قربانيان كشتار تابستان ۶۷ در آن است، نوسازى يا ساماندهى كنند. به اين معنا كه زمين آن را تسطيح كنند، بر روى قبور سنگ بگذارند و آنجا را به شكل ساير گورستان‌هاى رايج درآورند. در درجه اول مادران قربانيان بودند كه پرسيدند پس تكليف كانال ها چه مي‌شود؟ آيا اين بدان معنا نيست كه مي‌خواهند گورهاى دسته جمعى يا به اصطلاح مرسوم ميان خودشان، كانال‌هايى را كه عزيزان شان پس از اعدام، با لباس‌هاى تنش شان و دسته جمعى دفن شده‌اند را از ميان بردارند؟
خواهر يك زنداني سياسى اعدام شده در سال ۶۷ مي‌گويد: ”دهه اول شهريور كه درخاوران بوديم، صحبت از اين بود كه اينجا را شهرداري وبهشت زهرا بيايند و به يك قبرستان عادى مبدل كنند. نامه هايى هم پخش شده بود در خاوران كه كلمات وادبياتى داشت كه معلوم بود مال كسانى كه بچه هاشون اونجا خوابيده اند، نيست. در واقع ادبيات حاكميت بود كه بكار رفته بود و نوشته بودند عده اى موافقتند ما اينجا را به صورت قبرستان درآوريم اما عده اى معاند و مخالف اينكارهستنند ونميگذارند ما كار خود را بكنيم. به يكي از دوستان كه اطلاعات در رابطه با چندين مسئله خواسته بود، گفته بودند بله ما ميخواهيم اينجا را قبرستون بكنيم ولى خانواده‌ها اجازه نميدن و ما ميخواهيم كه شما پيگير اين كار باشين. اين خانم هم كه شوهرش در سال ۶۷ اعدام شده، گفته بود اگر مي‌خواهيد تغييري بدهيد اين اختيار رابدهيد به خانواده ها كه بناى يادبود بسازند“.
خانواده‌هاى اعدام شدگانى كه در گلزار خاوران دفن شده‌اند، اعلام كرده‌اند در صورت نياز ساماندهى آن بايد ابتدا نام و نشان، چگونگى و زمان اعدام، چگونگى و محل دفن تك تك عزيزانشان مشخص شود و پس از ان خود خانواده هاى قربانيان در مورد بازسازى گورستان اقدام خواهند کرد. خانواده‌ها معتقدند که مي‌خواهند با اين طرح ها اثر هزاران قتلى را كه در موردزندانیان هاي سياسى دهه ۶۰ و به ويژه كشتار عمومى تابستان ۶۷ مرتكب شده‌اند، از بين ببرند. خاوران يك سند است از دوره اى تاريخى. در صورت تخريب يا تسطيح آن ضربه بزرگ ديگرى به مادرانى كه طى ۱۷ سال گذشته به گوشه‌اى از آن خاك دلبسته‌اند و آن را گور فرضى عزيزانشان دانسته‌اند وارد مي‌شود.
نهادهايى چون كانون خاوران يا سايت آشوب، انسان‌هاى آزاده و سازمان‌هاى مدافع حقوق بشر را به اعتراض نسبت به طرح‌هاي ساماندهى گلزار خاوران يا قطعه ۳۳بهشت زهرا دعوت كرده‌اند.