علیرغم همه فشارها، زنان ایرانی شیکپوشتر شدهاند
علیرغم همه فشارهایی که در ماهها و هفتههای اخیر به زنان ایرانی در مورد "حجاب" وارد شده، کافی است گشتی در کوچه و خیابانهای شهرهای ایران بزنید؛ آنها بیاعتنا به بحث "حجاب اجباری" همچنان شیکپوش هستند.
امر به معروف و نهی از منکر، آتش به اختیارها، گروههای تذکر لسانی، برخورد نیروهای گشت ارشاد، چهارشنبههای طلایی و دهها مورد دیگر نشان از افزایش فشار بر زنان ایرانی در مقوله "حجاب" و اجبار در رعایت آن دارد.
تحلیلگران میگویند جمهوری اسلامی در ماههای اخیر برای پیش بردن امر "حجاب اجباری" تلاش میکند مردم را "به جان هم بیاندازد". توکل حیدری رئیس کل دادگستری همدان میگوید: «امر به معروف و نهی از منکر در شرایط امروز بسیار سخت است چرا که شاهد حضور دختران بدحجاب در کنار مادران باحجاب هستیم اما این مادران حتی از باورهای خود دفاع نکرده و فرزندانشان را ارشاد نمیکنند.»
به گفته سردار اشتری فعالیت نیروی انتظامی در حوزه "عفاف و حجاب" امسال به نسبت سال پیش ۴۰ درصد افزایش یافته است. او میگوید از آغاز طرح مقابله با کشف حجاب در خودرو تا کنون برای ۳۰۰ هزار نفر پیامک ارسال شده و از ۱۵۰ هزار نفر نیز تعهد کتبی گرفته شده است.
در ادامه حملات و فشارها احمد علمالهدی، نماینده خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد نیز با ادبیات خاص خود زنانی را که حجاب مورد نظر او را رعایت نمیکنند "دختران عوضی" و "اسیر شهوترانی مردان هرزه" خواند و گفت: «زن ناهنجار لاابالی با ولنگاری در خیابان این مملکت جولان میدهد و آقایان مسئول عکسالعملی نشان نمیدهند.»
منصوره شجاعی از فعالین جنبش زنان در مقالهای برای دویچهوله نوشته است: «با گذشت چهل سال از فرمان حجاب اجباری، زنان به اصطلاح بدحجاب هنوز از نگاه حاکمیت به مثابه دشمنان "انقلاب اسلامی" دیده میشوند که یا باید از صحنه جامعه محو شوند یا "ارشاد" شوند و یا تحت مهار و تربیت مقامات امنیتی در لباس"پرستوهای" حکومتی ایفای نقش کنند.»
علی میرفتاح، سردبیر روزنامه اعتماد مینویسد: «این زنان و دختران از مریخ که نیامدهاند، آمریکا هم بمب تهاجم فرهنگی بر سر این جغرافیا نریخته. اینها همانهایی هستند که در مدارس و در دانشگاهها و جلوی تلویزیون ایران بار آمدهاند. نگویید، چون به اندازه کافی سخت نگرفتیم، مهار حجاب از دستمان در رفت و آمار بیحجابها و شلحجابهایمان بالا رفت. اتفاقا نه تنها سهل نگرفتید، خیلی هم سخت گرفتید.»
سردبیر اعتماد میگوید مسئولان جمهوری اسلامی هر چه در توانشان بود به کار بردند تا جلوی بیحجابی را بگیرند و حجاب را ترویج دهند "اما نشد، یعنی بیش از این نشد".
با این حال سیاستگذاران و نیروی انتظامی اصرار دارند که طرحهای خود را ادامه دهند. سردار حسین رحیمی، فرمانده انتظامی پایتخت اعلام کرد که به زودی طرحهای "ناظر ۲ و ۳" هم به اجرا در میآیند. سردار رحیمی میگوید در طرح ناظر ۲ و ۳ کنترل واحدهای صنفی و تولیدکنندگان پوشاک که "مانتوها و البسه نامناسب" تولید میکنند یا به نمایش و فروش میگذارند در دستور کار خواهد بود.
منتقدین میگویند آنکه چنین طرحهایی نظیر ناظر ۲ و ۳ ارائه میدهد از وضعیت آگاهی جوانان به آخرین مد روز در جهان از طریق اینترنت، وضعیت بازار، وضعیت قاچاق پوشاک، سفر و خرید در کشورهای همسایه و تجارت چمدانی و دهها عامل تعیین کننده دیگر خبر ندارد.
متخصصین میگویند یکی از تناقضها، وجود طراحان مد بسیار بااستعداد و موفق و تولیدات آنها در داخل ایران از یکسو و از سوی دیگر وجود "حجاب اجباری" است. اخیرا در جشنواره مد و لباس دیبا از میان ۱۷ طراح، پنج نفر برگزیده شدند تا با برندهای داخلی چون ویچی، سارک، بادی اسپینر، سله بن و ناریان همکاری کنند.
همه این بحثها اما "حجاب" و "شیکپوشی" را به دو روی یک سکه تبدیل کرده است در حالی که لزوما اینگونه نیست. بسیاری از زنان ایرانی "سادهپوش" هستند، اما تن به حجاب اجباری نمیدهند.
متخصصان دنیای مد بین شیکپوشی با "گرانپوشی" و "برند پوشی" تمایز قائل میشوند. بنظر میرسد شرایط بحران اقتصادی که در سالهای اخیر بر ایران سایه افکنده نیز مانع از "شیک پوشی" زنان نشده است.
از دیدگاه متخصصان، زنان شیک پوش ایرانی: ۱- دارای استراتژی خرید هستند. ۲- آنها برای خود مجموعهای قابل تعویض دارند. ۳- لباسهای مناسب اندام انتخاب میکنند. ۴- طرحهای شلوغ را انتخاب نمیکنند. ۵- استایل خاص خود را دارند. ۶- از آرایش مو غفلت نمیکنند.
تحلیلگران میگویند بدون مبارزات مدنی زنان با حجاب اجبار، هماکنون بدون شک شرایط به گونه دیگری بود. منصوره شجاعی از فعالین جنبش زنان مینویسد: «تظاهرات ضدحجاب اجباری در روز جهانی زن در سال ۱۳۵۷، تداوم مبارزات روزمره زنان در مواجهه با گشتهای ارشاد، تشکیل کمپینهای ضد حجاب اجباری و ظهور پدیده دختران خیابان انقلاب نمونههایی ازمبارزات مدنی زنان طی این سالهاست.»
بخشی از این مبارزات بدون شک با نام "مسیح علینژاد" گره خورده است. موسی غضنفرآبادی رئیس دادگاههای انقلاب اعلام کرده است که هر کسی که فیلم و عکس برای مسیح علینژاد و "چهارشنبههای سفید" بفرستد بین یک تا ده سال مجازات زندان خواهد داشت.