قتل طلبه همدانی؛ نقش اصولگرایان و ادعای وجود "یک شبکه خزنده"
۱۳۹۸ اردیبهشت ۱۰, سه‌شنبه
واکنش‌های گسترده به قتل طلبه همدانی، با گذشت چهار روز از این حادثه و یک روز پس از مراسم تشییع پیکر او، کماکان ادامه دارد. حتی برخی رسانه‌های وابسته به جریان موسوم به اصولگرایان تندرو امروز سه‌شنبه ۱۰ اردیبهشت (۳۰ آوریل) تیتر یک خود را به این موضوع و مراسم تشییع پیکر او در همدان اختصاص داده‌اند.
شنبه گذشته رسانه‌های ایران از قتل یک روحانی ۴۶ ساله به نام مصطفی قاسمی در محله حاجی همدان با سلاح کلاشنیکف خبر دادند. او امام جماعت مسجد "حاج کربعلی" و مسئول کتابخانه حوزه علمیه دامغانی همدان بوده است. یک روز بعد فرمانده انتظامی همدان از کشته شدن قاتل در جریان تعقیب و گریز با پلیس خبر داد.
برخی رسانه‌های ایران نام متهم به این قتل را بهروز حاجیلو ذکر کرده بودند و خود این مرد نیز در اینستاگرام مسئولیت قتل طلبه همدانی را برعهده گرفته بود. برخی رسانه‌های ایران از این فرد به عنوان "مروج خشونت" و "یکی از اشرار سابقه‌دار" نام برده‌اند. بهروز حاجیلو پیشتر تصاویری از خود را با اسلحه در اینستاگرام منتشر کرده بود.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز یکشنبه گذشته با اشاره به این حادثه، خواستار جلوگیری از خرید و فروش سلاح در فضای مجازی شد و گفت: «قاتل دیروز روحانی همدانی در صفحه اینستاگرام با چهار نوع اسلحه تصاویری از خود منتشر کرده‌است که مقابله با اینگونه موارد وظیفه نیروی انتظامی است.»
جلال رضوی‌مهر، نایب رئیس "مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم"، امروز اعلام کرد که محل کشته شدن مصطفی قاسمی، روحانی همدانی، "المان و یادمان" شده و یک "مؤسسه فرهنگی" نیز به نام او در قاسم‌آباد همدان، محل سکونت‌اش، احداث خواهد شد.
امروز سه‌شنبه روزنامه "جوان" منتسب به سپاه پاسداران گزارش اصلی خود را به "شکوه وداع با عمامه خونین" اختصاص داده، "وطن امروز" صفحه نخست خود را با گزارشی زیر عنوان "تشییع باشکوه روحانی مظلوم" گشوده و کیهان نیز "ردپای یک شبکه خزنده در شهادت مظلومانه طلبه همدانی" را به عنوان تیتر یک خود انتخاب کرده است. این روزنامه حکومتی همچنین یادداشتی به قلم حسین شریعتمداری، مدیر مسئول و نماینده ولی فقیه در مؤسسه کیهان، زیر عنوان "آبشخور این شبکه کجاست؟!" منتشر کرده و در آن به‌شدت به عباس عبدی، تحلیلگر و فعال اصلاح‌طلب، تاخته و به گفته خود "برخی از عوامل بد‌سابقه و آلوده به وطن‌فروشی" را به "نفرت‌پراکنی" و نقش‌آفرینی "غیر‌قابل انکار در ارتکاب این جنایت" متهم کرده است.
"اوباش" همچون "ماری در آستین"
اشاره کیهان به یادداشتی از عباس عبدی در شماره روز گذشته روزنامه اعتماد زیر عنوان "ریشه اوباشگری" است. عبدی در این یادداشت اقدام به قتل طلبه همدانی را به "اوباش" نسبت داده و در عین حال "بخشی از جناح اصولگرا" را عامل تقویت این افراد دانسته است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این فعال رسانه‌ای با اشاره به استفاده برخی از چهره‌های اصولگرا از "اوباش" به عنوان ابزار نوشته است: «جماعت اوباش ابتدا خود را در قالب تجمعات به ظاهر دینی و مناسکی بازتولید کردند. سپس ادبیات آنان وارد ادبیات رسمی شد. ادبیاتی رسمی که در سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ رایج بود، بازتابی از این فرهنگ بود. بعد کم‌کم از حاشیه به متن وارد شدند. ابتدا برای بیرون کردن دیگران از میدان به‌کار آمدند. سپس در نشست‌های انتخاباتی و با کلاه‌های مخملی حاضر شدند. موسیقی خود را به بازار دادند و به‌طور رسمی قدر دیدند.»
عباس عبدی سپس با اشاره به برخورد "خیلی دیر و نادرست" با "اوباش" در ایران، از آنان به عنوان "ماری" نام می‌برد که "در آستین پرورش یافت". او همچنین تأکید می‌کند که «کلیه کسانی که همسو با این فرهنگ هستند و در تقویت آنان کوشیده‌اند باید در رفتار و گفتار خود صریح و روشن تجدیدنظر کنند».
این فعال اصلاح‌طلب سپس با تأکید بر "خطرناک" بودن استفاده از اوباش به عنوان "ابزار" هشدار داده است: «فراموش نکنید که این جماعت در چارچوب امنیتی موجود چنین بی‌پروا رفتار می‌کنند و رسما و حتی احمقانه اعلام ترور می‌کنند، وای به روزی که این پوشش امنیتی برداشته شود. در این صورت اوباش حرف اول را در شهر خواهند زد.»
خواست مقابله با ترویج خشونت در "تریبون‌های رسمی"
پیش از این نیز برخی چهره‌های اصلاح‌طلب نسبت به گسترش خشونت و عدم شناخت اولویت‌های امنیتی در ایران هشدار داده بودند. از جمله شهیندخت مولاوردی یکشنبه گذشته در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «از نیوزیلند و سریلانکا گرفته تا عربستان و... هیچکس در امان نیست؛ دیروز نوبت به طلبه مظلوم همدانی رسید و امروز ضارب در آتشی که خود برافروخته بود، سوخت.» معاون سابق امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ایران همچنین از "تریبون‌های رسمی" خواست تا "به خود آیند و با تغییر اولویت ترویج خشونت را متوقف کنند".
عبدالله رمضان‌زاده، سخنگوی دولت در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی نیز پس از قتل روحانی همدانی در توییتر نوشت: «حادثه دیروز همدان نشان می‌دهد پلیس در تشخیص اولویت‌های امنیتی کشور به خطا رفته است. آنقدر حواس‌شان به افتادن روسری خانم‌ها در داخل اتومبیل پرت شده است که تهدید علنی مسلحانه یک شرور را در دو سال اخیر ندیده‌اند.»
روزنامه جوان اما در شماره امروز خود نوشته است: «تعدادی اوباش فضای مجازی در صفحه اینستاگرام قاتل از اقدام او حمایت می‌کنند. برخی هم تلاش می‌کنند سناریو‌های تقلبی بنویسند و قاتل را توجیه کنند و برایش دلیل بتراشند. عباس عبدی هم در یادداشتی تلاش کرد با سیاسی‌کاری روی خون یک طلبه مظلوم مقصر را اصولگرایان بداند.»
ادعای کیهان درباره "شبکه خزنده همنوا با اپوزیسیون"
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان نیز در یادداشت امروز خود در این روزنامه حکومتی به‌شدت به عباس عبدی حمله کرده و "مأموریت احتمالی" او را "کشاندن ماجرا از حوزه قضایی به عرصه دعواهای سیاسی" ارزیابی کرده است. نماینده ولی فقیه در مؤسسه کیهان همچنین "انگیزه" آقای عبدی از متهم کردن بخشی از اصولگرایان در حادثه اخیر همدان را ایجاد "اخلال" در پیگیری قضایی و "اطلاعاتی" موضوع و ممانعت از "کشف پشت صحنه" آن دانسته است.
شریعتمداری همچنین نوشته است: «دو روزنامه زنجیره‌ای و یک خبرگزاری مدعی اصلاحات با ساخت و انتشار این دروغ شاخدار که زائران عراقی برای عقد موقت زنان ایرانی به مشهد مقدس می‌آیند! جنجال فراوانی را با هدف برهم زدن رابطه دو ملت ایران و عراق پدید آوردند که بعد از پیگرد‌های قضایی و تحقیقات میدانی ناچار شدند به دروغ‌بافی خود اعتراف کنند! یک هنرپیشه زن دست‌چندم، دروغ‌ها و شایعات جهت‌داری را که دقیقا همسو با اهداف اعلام شده دشمنان اسلام و انقلاب و مردم طراحی شده است به میان می‌کشد که تازه‌ترین آن، نسبت دادن جهاد نکاح! به یک روحانی و توصیه به صیغه شدن خانم‌های ایرانی برای اعضای حشدالشعبی است! که جعلی بودن آن برملا می‌شود ولی آیا این نفرت‌پراکنی علیه روحانیت، در ترغیب قاتل روحانی شهید همدانی بی‌تاثیر بوده است؟!»
مدیرمسئول کیهان در نهایت نوشته است: «اکنون جای این پرسش است که آیا مواردی از این دست که این روزها در میان یک جریان بد‌سابقه به فراوانی دیده می‌شود و فقط به چند نمونه از آن اشاره شد، بی‌ارتباط با یکدیگر‌ند و با هم رابطه ارگانیک نداشته و از یک کانون واحد مدیریت نمی‌شوند؟! آبشخور این شبکه کجاست؟ کشف آن دشوار نیست. هست؟!»
در گزارش مبسوط روزنامه کیهان نیز همین اتها‌م‌ها به شکل دیگری عنوان شده است: «نکته قابل تأمل و البته تأسف‌آور این است که بررسی اخبار پیرامون این ماجرا نشان از رد پای یک شبکه خزنده و مرموز در همنوایی با اپوزیسیون و بیگانه دارد که از سال گذشته با مطرح کردن "سوءاستفاده‌زائران عراقی از زنان ایرانی"، دست به شایعه‌سازی و نفرت‌پراکنی زد و امروز نیز ضمن آدرس غلط‌دادن برای انحراف افکار عمومی و به سیاست بردن ماجرا، مبنی بر اینکه "خشونت نداشته باشیم" وقیحانه عنوان می‌کند "قاتل واقعی، بخشی از جریان اصولگراست"».
گزارش کیهان همچنین با اشاره به بازتاب گسترده "شایعه سوءاستفاده زائران عراقی از زنان ایرانی" در اواخر تابستان گذشته در "رسانه‌های اصلاح‌طلبان و شبکه‌های خبری داخلی و خارجی"، انتقادهای اخیر "برخی سلبریتی‌ها و جریانات سیاسی"، از جمله دو نماینده اصلاح‌طلب مجلس شورای اسلامی، به حضور نیروهای حشدالشعبی عراق در مناطق سیل‌زده ایران را "زمینه‌ساز" قتل روحانی همدانی عنوان کرده است.
حساسیت نسبت به حضور شهروندان عراقی در ایران به اوایل شهریورماه ۹۷ برمی‌گردد. در آن زمان گزارش‌هایی از راه‌اندازی شش‌هزار خانه‌مسافر در مشهد برای "ارائه خدمات جنسی زنان ایرانی به گردشگران عراقی" منتشر شده بود. سپس نیز به همین دلیل مدیران مسئول دو روزنامه شرق و شهروند متهم به عبور از "خطوط قرمز" شده و دادستان وقت تهران اعلام کرد که آنان "با انتشار برخی اخبار به اختلاف‌افکنی میان مردم ایران و عراق اقدام کرده‌اند".
حملات شدید به مهناز افشار
در بخش دیگری از گزارش امروز کیهان آمده است: «مهناز افشار، هنرپیشه معلوم‌الحال هم که پیش از این حواشی زیادی را در فضای مجازی ایجاد کرده بود (به ویژه در بحث ازدواج کودکان یا تبلیغ داروی غیرمجاز) یکی از سلبریتی‌هایی بود که به دروغ و شایعه جریان وابسته به ضدانقلاب دامن زد و با بازنشر کردن صفحات مربوط، به عقده‌گشایی و تحریک احساسات عمومی پرداخت.»
پیشتر نیز خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، مهناز افشار بازیگر سینما و تئاتر ایران را از مقصران قتل روحانی همدانی معرفی کرده و در پستی اینستاگرامی نوشته بود: «رسانه‌ها به نقل از یکی از دوستان قاتل روحانی همدان نوشتند که علت قتل خبر دروغ مربوط به توصیه یک روحانی برای ازدواج زنان ایرانی با نیروی‌های حشدالشعبی بوده است. از آنجا که خانم مهناز افشار هم در صفحه شخصی خود این شایعه ناروا را منتشر کردند، تعداد زیادی از کاربران با هشتگ محاکمه مهناز افشار خواستار برخورد قضایی با وی شدند.»
مهناز افشار چند روز پیش توییتی از یک روحانی به نام مصطفی حجازی منتشر کرد که در آن از زنان ایرانی خواسته شده بود به صیغه نیروهای حشدالشعبی درآیند. ورود این نیروی شبه‌نظامی عراقی به مناطق سیل‌زده خوزستان و لرستان، در کنار ورود نیروهای موسوم به فاطمیون، زینبیون و حزب‌الله، از افغانستان، پاکستان و لبنان، به ایران به حواشی گسترده‌ای همراه بود.
باشگاه خبرنگاران جوان، منتسب به صدا و سیمای جمهوری اسلامی، یکشنبه گذشته نوشت که روحانی مورد اشاره خانم افشار "غفار دریاباری" اهل مازندران است که "اصلا صفحه‌ای در توییتر هم ندارد" و عکس او "توسط ضدانقلاب به سرقت رفته و صفحات فیک آن را مورد سوءاستفاده خود قرار دادند".
مهناز افشار سپس توییت خود درباره این فرد را از حساب کاربری‌اش حذف کرد. اما با وجود این، حملات علیه خانم افشار به‌خصوص از سوی حامیان حکومت ایران ادامه یافت و حتی شماری از شرکت‌کنندگان در مراسم تشییع پیکر روحانی همدانی، پلاکاردهایی را با خواست "محاکمه" او حمل کردند.
باشگاه خبرنگاران جوان روز گذشته نوشت: «گرچه پس از افشای حقیقت، افشار مجبور به حذف این پست و عذرخواهی شد اما کاربران تکرار اینگونه رفتارها از سوی این سلبریتی را مغرضانه می‌دانند و خواستار مقابله مسئولان با چنین حرکت‌هایی هستند.»
تلاش برای تشدید محدودیت در فضای مجازی
در این میان جناح موسوم به اصولگرایان تندرو در ایران پس از حادثه اخیر در همدان بیش از پیش بر تشدید محدودیت در فضای مجازی و افزایش فشارهای اجتماعی تأکید می‌کند. جواد جاویدنیا، معاون فضای مجازی دادستان کل ایران، در پاسخ به پرسش خبرگزاری فارس در مورد تشکیل احتمالی پرونده برای مهناز افشار گفته است: «اقدامات لازم در دستگاه قضایی در حال انجام است و بیان برخی موارد باعث می‌شود کار لطمه بخورد.»
کیهان نیز در گزارش مبسوط امروز خود نوشته است: «در مسئله شهادت مظلومانه طلبه همدانی، رد پای یک شبکه خزنده و تکرار خط رسانه‌ای تابستان ۹۷ دوباره دیده می‌شود. شبکه‌ای که "مأمور" شده تا در اوج درگیری ایران و آمریکا، با هیاهو و فضاسازی رسانه‌ای بی‌آنکه تقصیرات خود را در ولنگاری بی‌حد و مرز و بی‌بند وباری‌های اجتماعی گردن گیرند و به نقش فضای مجازی و سلبریتی‌های بیسواد و ابعاد حقوقی آن بپردازند، ماجرا را "جناحی" کنند و با کمرنگ‌کردن "سیاست مقاومت و استکبارستیزی" و تعریف خشونت از آن، پروسه "انفعال" را در فاز جدیدی قرار دهند.»
حبیب‌الله شعبانی موثقی، امام جمعه همدان و نماینده ولی فقیه در این استان نیز با اشاره به "تذکر" مراجع تقلید نسبت به "وضعیت فضای مجازی" گفت: «با وجود اینکه قاتل این طلبه به هلاکت رسید، اما باید با کسانی که در فضای مجازی این افراد را تشویق و امنیت مردم را به خطر می‌اندازند، برخورد شود.»
پیشتر نیز "جامعه مدرسین حوزه علمیه قم" با صدور پیامی اعلام کرده بود: «متأسفانه برخی اشرار و همفکران این قاتل همچنان در فضای مجازی جولان می‌دهند و فضای تهدید و رعب ایجاد می‌کنند، لازم است طرح‌های نظارتی و کنترلی برای سالم‌سازی فضای مجازی قاطعانه‌تر اجرایی شوند تا اخلاق، غیرت دینی، امنیت و آرامش مردم در این فضای آشفته و بی‌کنترل به قهقرا و نابودی کشانده نشود.»
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران، پیشتر در یادداشتی اینستاگرامی درباره قتل طلبه همدانی اعلام کرده بود که برای استفاده کاربران از فضای مجازی "قوانین سختگیرانه‌ای" اعمال خواهد شد.
با وجود این، بسیاری از کارشناسان و نیز شماری از فعالان سیاسی و رسانه‌ای منتسب به جریان موسوم به اصلاح‌طلب در ایران، راه جلوگیری از حوادثی چون قتل روحانی همدانی را نه در ایجاد محدودیت‌های بیشتر در فضای مجازی یا تلاش برای انسداد شبکه‌های اجتماعی، بلکه در مقابله با فرهنگ خشونت به‌خصوص از طریق مبارزه با ترویج آن در رسانه‌های رسمی و حکومتی می‌دانند.