مناقشه قرهباغ در کانون دیدار وزیر خارجه آذربایجان از ایران
۱۳۹۷ اسفند ۱۸, شنبه
المار محمدیارف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان، روز شنبه، ۱۸ اسفند (۹ مارس) با حسن روحانی، رئیس جمهور، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه، و نیز علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی ایران، دیدار کرد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مهم‌ترین موضوعاتی که وزیر امور خارجه آذربایجان با مقامات عالیرتبه ایرانی مطرح کرد عبارت بودند از "مناقشه قرهباغ"، کریدور حمل و نقل "شمال و جنوب" و همچنین نشست آتی کشورهای عضو جنبش عدم تعهد به میزبانی باکو.
محمدیارف در دیدار با روحانی دعوتنامه رسمی الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان، برای شرکت روحانی در اجلاس جنبش عدم تعهد را تقدیم او کرد.
رئیس جمهوری ایران در دیدار با وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان گفت طرح‌ها و پروژه‌های مهمی با همکاری این دو کشور در حال اجراست. روحانی در این راستا به افتتاح راه‌آهن قزوین-رشت و به پروژه راه آهن رشت-آستارا اشاره کرد.
اما محوری‌ترین موضوع بحث وزیر امور خارجه آذربایجان و مقامات ایرانی مناقشه قرهباغ بود. وزارت امور خارجه آذربایجان هم روز شنبه ۱۸ اسفند (۹ مارس) با صدور اطلاعیه‌ای درباره رایزنی ایران و آذربایجان درباره مناقشه "قرهباغ" خبر داد.
در اطلاعیه تاکید شده است که وزیر امور خارجه آذربایجان همتای ایرانی خود را در جریان آخرین گفت‌وگوها در زمینه مناقشه قرهباغ قرار داده و وزیر امور خارجه ایران نیز در این دیدار تاکید کرده است که "تهران خواهان حل و فصل مناقشه قرهباغ از طریق مذاکرات صلح‌آمیز بر اساس تمامیت ارضی و احترام به مرزها" شده است.
حاشیه‌های سفر نخست وزیر ارمنستان به ایران
یک هفته پیش از سفر المار محمدیارف، نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان، برای دیداری دو روزه به ایران سفر کرده بود. او با مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی، از جمله علی خامنه‌ای و حسن روحانی دیدار کرد.
پاشینیان در باشگاه آرارات تهران سخنرانی کرد. در این باشگاه پارچه نوشته "قرهباغ متعلق به ارمنستان است!" نصب شده بود که پرحاشیه شد و اعتراض برخی سایت‌ها و نمایندگان مناطق ترک‌نشین کشور را برانگیخت.
بهرام قاسمی، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه ایران، ۱۲ اسفند (۶ مارس) به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: «حضور نخست‌وزیر ارمنستان در باشگاه آرارات و دیدار با هم کیشان ایرانی خود امری نامعقول به نظر نمی‌رسد، اما بدون شک برافراشتن چند بنر به زبان ارمنی در مورد مناقشه قره باغ در محل باشگاه فرهنگی و ورزشی آرارات، اقدامی خودسرانه و غیرقابل پذیرش بوده و به هیچ وجه مورد تایید جمهوری اسلامی ایران نیست.»
افشار سلیمانی، کارشناس مسائل منطقه و سفیر سابق ایران در باکو و کیف، در مصاحبه با دویچه‌وله درباره ارتباط سفر وزیر امور خارجه آذربایجان با سفر دو روزه پاشینیان به ایران می‌گوید که ایران و آذربایجان روسای جمهور و وزاری خارجه شان با فواصل مشخصی دیدارهای متقابل و دوجانبه از کشورهای همدیگر انجام می‌دهند و مسئله غیرمتعارفی اتفاق نیافتاده نیست.
سلیمانی تاکید می‌کند که سفر فعلی المار محمدیارف این بار مصادف شده است با سفر نیکول پاشینیان به تهران که برخی حساسیت‌ها را در داخل و خارج ایجاد کرده بود. به گفته سلیمانی دولت آذربایجان واکنشی به این موضوع (حاشیه سفر پاشینیان) نشان نداده است، بنابراین سفر المار محمدیارف به تهران امری عادی است و ارتباطی با سفر پاشینیان ندارد.
سلیمانی به دویچه‌وله گفت: «دولت آذربایجان در ظاهر هم که شده نسبت به مواضع ایران در قبال مناقشه قرهباغ دیدگاه مثبتی دارد، چونکه ایران اعلام کرده طرفدار آن است که این مسئله در قالب حقوق بین‌الملل و تمامیت ارضی آذربایجان حل بشود و جانب هیچ‌یک را نگرفته است و برای آذربایجان هم تاکید ایران روی تمامیت ارضی و خروج نیروهای اشغالگر قانع‌کننده است.»
سفیر سابق ایران در باکو در ادامه خاطرنشان کرد: «در اسنادی که مرحوم رفسنجانی و حیدرعلی‌اف امضا کرده‌اند ایران تاکید می‌کند بر روی تمامیت ارضی و خروج نیروهای اشغالگر ارمنستان، چونکه در قطعنامه‌ای که سازمان ملل متحد تصویب کرده بر تمامیت ارضی آذربایجان تاکید شده است.»
ارمنستان در جنوب قفقاز واقع شده و یکی از فقیرترین جمهوری‌های اتحاد شوروی سابق به حساب می‌آید. این کشور هنوز هم با همسایه خود جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قرهباغ کوهستانی اختلاف دارد.
بحران قرهباغ در سال ۱۹۸۸ شروع و بعد از فروپاشی اتحاد شوروی (۱۹۹۱) ادامه یافت. حدود ۲۰ درصد از اراضی جمهوری آذربایجان به تصرف ارمنستان درآمده است. در سال ۱۹۹۴ به کمک گروه مینسک توافقنامه آتش‌بس میان آذربایجان و ارمنستان امضا شد. این تنش تاکنون بیش از ۳۰هزار قربانی بر جای نهاده است.