حضورنماینده آلمان در جشن سفارت ایران؛ دیداری که بحث‌انگیز شد
۱۳۹۷ بهمن ۳۰, سه‌شنبه
مساله در نگاه اول پیچیده نیست: نیلز آنن، سیاستمدار آلمانی از حزب سوسیال دموکرات‌های این کشور و وزیر مشاور در امور خارجی، به سفارت ایران در برلین دعوت می‌شود و با پذیرش دعوت، در مراسمی که در این سفارت برپا بوده، شرکت می‌کند. مساله وقتی پیچیده می‌شود که مناسبت این مراسم مشخص می‌شود: جشنی برای چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی.
بر سر این حضور بحث‌های فراوانی درگرفته است. مسلما سیاستمدار آلمانی حزب سوسیال دموکرات، موافق حکومتی نیست که ۴۰ سال است در ایران مسئول کشتار، شکنجه و اختناق است. اما منتقدان می‌پرسند، آیا او با حضورش خلاف این مساله را نشان نمی‌دهد؟ یا اصلا چرا وزیر مشاور در امور خارجی آلمان باید در چنین مراسمی حضور یابد؟
"از کاری که کرده‌ام اصلا پشیمان نیستم"
نیلز آنن در مصاحبه با دویچه وله اقدام خود را درست و قابل دفاع می‌داند. او در توضیح این اقدام می‌گوید: «ما با تهران در حال گفت‌وگو هستیم و این سیاست ماست.» او ضمن انتقاد ضمنی به رویکردها و فشارهای آمریکا، افزوده است: «ما زیر فشارها هم با ایران در مورد سیاست‌های منطقه‌ای‌اش و حمایتش از گروه‌های تروریستی که در جهت نابودی اسرائیل فعالیت می‌کنند گفت‌وگو می‌کنیم. ما نیاز داریم که مجاری گفت‌وگو با تهران را باز نگه داریم. استراتژی فشار حداکثری آمریکا (علیه ایران) برای من قانع‌کننده نیست و نیازی نمی‌بینم که از اقدام خود (شرکت در جشن سفارت) ابراز ندامت کنم.»
به نظر آنن مهم این است که دو طرف همواره در حال گفت‌وگو باقی بمانند، حتی در مراسمی مانند انچه در سفارت ایران در برلین برگزار شد: «ما به باز نگه داشتن کانال‌های گفت‌وگو با تهران نیاز داریم. من اصلا با استراتژی فشار حداکثری از سوی ایالات متحده موافق نیستم و به همین دلیل از کاری که کرده‌ام اصلا پشیمان نیستم.»
راینر برویل، سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان، در پاسخ به سوال دویچه وله، حضور آنن در این مراسم را این‌گونه توجیه می‌کند: «شرکت کردن نمایندگانی از وزارت امورخارجه یا حتی دیگر وزارت‌خانه‌ها در مراسمی به مناسبت جشن‌های ملی کشورهای دیگر که آلمان با آنها روابط دیپلماتیک دارد، اقدامی است رایج.»
برویل با تاکید بر لزوم بازنگه‌داشتن راه‌های گفت‌وگو با ایران می‌گوید:« از این کانال‌ها می‌توانیم استفاده کنیم برای گفت‌وگو بر سر مسائلی چون نقش تنش‌آفرین ایران در منطقه یا برنامه موشکی این کشور.»
تأثیر منفی این دیدار بر روابط ترانس‌آتلانتیک
در موضوع ایران، آلمان و آمریکا مدت‌هاست که با هم اختلاف‌نظر دارند. هفته پیش بود که مایک پنس، معاون دونالد ترامپ در کنفرانس امنیتی مونیخ به روشنی بر این موضوع تاکید کرد که اختلاف بر سر برجام و تحریم‌ها، روابط ترانس‌آتلانتیک را مختل می‌کند.
این واقعیت را که حضور سیاستمدار آلمانی در این مراسم در این شرایط بر رابطه آلمان و آمریکا تأثیر منفی می‌گذارد، می‌توان در اظهارات ریچارد گرنل، سفیر آمریکا در آلمان در گفت‌وگو با شبکه خبری فاکس نیوز، دید. گرنل در این مصاحبه گفته است: «نیاز به برقراری دیالوگ را نباید با شرکت در مراسمی که در آن ۴۰ سال خشونت را به جشن می‌نشینند، درهم‌آمیخت.»
آنن نیز به موضوع روابط آلمان و آمریکا اشاره کرده و در مصاحبه‌اش با دویچه‌وله بر این نکته تاکید می‌کند: «ما در باره مواردی بحث می‌کنیم که در آن اتفاق نظر نداریم. این هیچ اشکالی ندارد. اما ما نباید فراموش کنیم که هر دو ما بر این نظریم که ایران سیاست خارجی‌اش را باید به طور اساسی تغییر دهد.»
"کج‌سلیقگی و فراموشی تاریخ"
بیژن جیرسرایی، سخنگوی روابط خارجی فراکسیون دموکرات‌های آزاد آلمان در مجلس این کشور، در مصاحبه با دویچه وله به این نکته اشاره می‌کند که اساسا مشکلی با این مساله که دولت آلمان با سفیر ایران در این کشور دیدار داشته باشد، ندارد.
جیرسرایی ادامه می‌دهد: « اما اینجا موضوع بر سر مراسمی، یا به عبارت دیگر "پارتی" به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی است.» جیرسرایی این حرکت را "کج‌سلیقگی و "فراموشی تاریخ" می‌نامد.
او اضافه می‌کند: «کمی فاصله بد نبود. نیلز آنن به اندازه کافی امکانات دیگر برای برقراری گفت‌وگو و دیالوگ با ایران را دارد.»
سخنگوی روابط خارجی فراکسیون دموکرات‌های آزاد آلمان ادامه می‌دهد: «نباید فراموش کنیم که در چنین مراسمی مرتبا شعارهای ضد آمریکایی و اسراییلی سر داده می‌شود.» جیرسرایی معتقد است حضور یک سیاستمدار آلمانی در چنین فضایی "پیامی ناخوشایند" خواهد فرستاد.
فعالان حقوق بشری هم از این دیدار انتقاد می‌کنند. کریستیان تسیمرمان، ناشر مجله Spotlight Menschenrechte(نورافکن حقوق بشر) در حاشیه تظاهرات نیروهای اپوزیسیون در جریان کنفرانس ورشو، در مصاحبه با دویچه وله گفت:« دولت آلمان تصمیم خودش را گرفته که کماکان با دستان به خون آغشته نمایندگان رژیم در ایران، دست دهد.»
میزان دوری و نزدیکی برلین با تهران به طور دقیق و مرتب از سوی واشنگتن کنترل می‌شود. رژیم جمهوری اسلامی تحت فشار روزافزون از سوی ایالات متحده است؛ هم اقتصادی و هم سیاسی. ایران می‌خواهد تا در این موقعیت دفاعی بتواند مانور دهد و بنابراین طبیعی است که به خصوص از سوی اروپا انتظار حمایت داشته باشد.