سخنان واعظی و آشکارتر شدن اختلافات اصلاح‌طلبان و دولت
۱۳۹۷ دی ۲۴, دوشنبه
واکنش شدید اصلاح‌طلبان به اظهارات اخیر محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران، مبنی بر اینکه ائتلافی میان اصلاح‌طلبان و روحانی وجود نداشته، کماکان ادامه دارد.
اسماعیل گرامی مقدم، سخنگوی حزب اعتماد ملی، روز دوشنبه ۲۴ دی (۱۴ ژانویه) در واکنش به سخنان رئیس دفتر روحانی از جمله گفت: «به نظرم آقای واعظی دچار آلزایمر سیاسی شده است.»
این چهره اصلاح‌طلب با اشاره به "وعده و وعیدهای بسیار" روحانی به مردم در دوران انتخابات خاطرنشان کرد: «نمایندگان روحانی از جمله آقای [محمد] شریعتمداری در دیداری که در شورای عالی سیاست‌گذاری با اصلاح‌طلبان داشتند تعهدی بر این مبنا دادند که مطالبات مردم که همان مطالباتی است که اصلاح‌طلبان پیگیری می‌کنند را جامع عمل بپوشانند.»
گرامی مقدم در گفت‌وگو با "باشگاه خبرنگاران جوان" تأکید کرد: «واعظی نماینده آقای رئیس‌جمهور نیست و اگر رئیس‌جمهور سخنان او را می‌پذیرد، در صحبتی با مردم این را صریحا بگوید و تایید کند.»
سخنگوی حزب اعتماد ملی افزود که اصلاح‌طلبان به هنگام نامزدی روحانی برای بار دوم در انتخابات ریاست جمهوری ایران «منافع ملی را بر منافع جریانی خود ترجیح دادند و از یک نامزد اعتدال‌گرا حمایت کردند».
به گفته این فعال اصلاح‌طلب: «اصلاح‌طلبان از حمایت روحانی پشیمان نیستند و در آن شرایط خاص این اصلاح‌طلبان بودند که مانع از به قدرت رسیدن تندرو‌ها شدند و اگر فهم این مسئله برای آقای واعظی ثقیل است مشکل شخصی خودشان است.»
محمد شریعتمداری، مأمور مذاکره با اصلاح‌طلبان
از نظر اسماعیل گرامی مقدم موضوع حمایت اصلاح‌طلبان از روحانی "هیچ ارتباطی با آقای واعظی" ندارد، زیرا به گفته او: «روحانی شریعتمداری را برای مذاکره با اصلاح‌طلبان فرستاد و او در جلسه شورای عالی سیاست‌گذاری شرکت کرد.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
گرامی مقدم همچنین درباره "اختلافات" اصلاح‌طلبان با دولت روحانی گفت: «اختلافات دولت و اصلاح‌طلبان ریشه در آن دارد که رئیس‌جمهور چرخش در سیاست خود را با صراحت در عملکردش نشان داد، لذا جریان اصلاح‌طلب سیاست حمایت انتقادی را در پیش گرفت و ضمن حمایت از دولت، منتقد آن بخش‌هایی از مطالبات به جای مانده مردم هم هست.»
سخنگوی حزب اعتماد ملی افزود: «واعظی به دنبال اختلاف‌افکنی است اما آیا او می‌تواند سندی ارائه دهد در تناقض با این مسئله که اصلاح‌طلبان با تمام توان پشت روحانی بودند و همه جریانات اصولگرا و احزاب سیاسی پشتیبان رقبایش بودند و تنها طیف حامی او اصلاح‌طلبان بودند و این مسئله با عدد و ارقام هم نشان داده شده است.»
اسماعیل گرامی مقدم همچنین گفت: «حزب واعظی که حتی در جمع جریان سیاسیون اسمی از آن شنیده نشده است، اکنون چطور مدعی شدند که آقای روحانی به پشتوانه حزب ناآشنای آنان برای دومین بار به کرسی ریاست جمهوری رسیده است؛ این را باید آقای واعظی و دوستانشان پاسخگو باشند.»
حمله سخنگوی حزب اعتماد ملی به واعظی، به سخنان مکرر اخیر او درباره رابطه روحانی و دولت‌اش با اصلاح‌طلبان بازمی‌گردد. اظهارات رئیس دفتر روحانی نیز به نوبه خود واکنشی بود به اظهارات سعید حجاریان، چهره سرشناس اصلاح‌طلب، که متن آن روز ۱۷ آذرماه گذشته در خبرگزاری تسنیم منتشر شد. حجاریان از جمله گفته بود که «اصلاح‌طلبان هیچگاه با روحانی عقدی به معنای ائتلاف نبسته بودند و حالا که آقای روحانی از خودش عبور کرده، طبیعی است که برخی اصلاح‌طلبان با او زاویه پیدا کنند».
واعظی: هیچ ائتلافی با اصلاح‌طلبان تندرو نداشتیم
محمود واعظی نیز روز ۲۴ آذرماه در پاسخ به این اظهارات نقش اصلاح‌طلبان را در پیروزی روحانی در انتخابات کم‌رنگ نشان داده و گفته بود: «این طبیعی است که در هر انتخاباتی عده‌ای از کسی حمایت می‌کنند و عده‌ای از فرد دیگری حمایت می‌کنند.» واعظی افزوده بود: «اینکه ما در سال ۹۶ با گروهی نشسته باشیم و با هم چیزی را به عنوان ائتلاف امضا کرده باشیم خیر، نه در سال ۹۲ این کار را کرده‌ایم و نه در سال ۹۶.»
رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران در عین حال چرخش یا "عدول" روحانی از وعده‌های خود را نیز رد کرده و گفته بود که او همواره "مشی اعتدال" داشته و "دیگران هستند که چنین ذهنیتی دارند". واعظی در عین حال از "روابط خوب" رئیس جمهوری ایران و دفترش "با بسیاری از اصلاح‌طلبان" خبر داده و گفته بود: «ممکن است در این بین عده‌ای نظرات دیگری داشته باشند و خیلی تند باشند و ممکن است روابط خوبی با آنها نداشته باشیم.»
این سخنان واکنش‌های شدید و گسترده اصلاح‌طلبان را در پی داشت. با وجود این واعظی ۱۷ دی‌ماه نیز حمله دیگری به این جریان کرد و در واکنش به انتقادات اخیر آنها از عملکرد دولت، به کنایه گفت: «عده‌ای اکنون انتقاد کرده و خودشان هم مقداری دولت را تضعیف می‌کنند. آنها فکر می‌کنند که این انتقاد موجب رای‌آوری در انتخابات می‌شود در حالی که این روند هم به ضرر خودشان می‌شود و هم به ضرر دولت.»
اصلاح‌طلبان حامیان اصلی روحانی در دو انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ و ۹۶ بودند. حمایت اصلاح‌طلبان و در رأس آنها محمد خاتمی، رئیس جمهوری دولت موسوم به اصلاحات، تأثیر تعیین‌کننده‌ای در پیروزی روحانی داشت. سخنان واعظی اما نشان می‌داد که حلقه نزدیک به روحانی که اکثریت‌اش را اعضای حزب اعتدال و توسعه تشکیل می‌دهد، نظر دیگری دارد. این حلقه، به‌ویژه محمود واعظی و محمدباقر نوبخت، در هفته‌ها و ماه‌های اخیر هدف تندترین انتقادات اصلاح‌طلبان بوده و حتی طیف کارگزاران که نزدیک‌ترین گروه اصلاح‌طلب به آن محسوب می‌شود، از دولت روحانی فاصله گرفته است.
اصلاح‌طلبان روحانی را به "چرخش به راست" و عدول از وعده‌های انتخاباتی متهم می‌کنند و معتقدند که با قرار گرفتن واعظی بر مسند ریاست دفتر رئیس جمهوری و تقویت موضع محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، از نقش و نفوذ اسحاق جهانگیری به عنوان مهم‌ترین چهره آنها در دولت کاسته شده است.
حلقه نزدیکان روحانی از سوی دیگر متهم است که "اختلافات" را در درون دولت هم تعمیق بخشیده و در استعفای عباس آخوندی، وزیر راه، استعفای قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت، و نارضایتی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری، نیز نقش تعیین‌کننده داشته است.
با وجود حملات و واکنش‌های گسترده به سخنان اخیر واعظی درباره اصلاح‌طلبان، تغییری در رویکرد او به وجود نیامد. رئیس دفتر روحانی روز ۱۸ دی‌ماه باز هم به تأکید گفت: «نه با اصولگرای تند و نه با اصلاح‌طلب تند هیچ ائتلافی نداشتیم.»
واعظی که از مؤسسان حزب موسوم به "اعتدال و توسعه" است، گفته بود: «ائتلاف در ادبیات سیاسی به این معنی است که ما بنشینیم قول و قرار بگذاریم که دولت را چطوری تشکیل بدهیم، چند نفر از این طرف و چند نفر از آن طرف در دولت باشند. چه مقدار سهم وزیر و چه مقدار سهم استاندار دارند، پس ما چنین ائتلافی با هیچ گروهی از جمله اصلاح‌طلبان نداشتیم.»
"حد" حزب اعتدال و توسعه
در این میان برخی رسانه‌های منتسب به اصولگرایان نیز به "تعمیق اختلافات" اصلاح‌طلبان و دولت روحانی پرداخته‌اند. هادی غفاری، از فعالان منتسب به اصلاح‌طلبان نیز شنبه گذشته گفت، روحانی "۹۰ درصد" آرای خود در جریان انتخابات را مدیون حمایت اصلاح‌طلبان است.
پیش از گرامی مقدم، بسیاری از دیگر چهره‌های اصلاح‌طلب، از جمله محمدعلی ابطحی، صادق جوادی حصار، حسین مرعشی، یدالله طاهرنژاد و عبدالله ناصری، به شدت نسبت به اظهارات واعظی واکنش نشان داده بودند. روز گذشته نیز داریوش قنبری، عضو شورای مرکزی حزب مردم‌سالاری، به این جمع پیوست و در واکنش به سخنان واعظی در مورد نقش حزب اعتدال و توسعه در پیروزی روحانی در انتخابات ۹۲ و ۹۶، گفت: «حزب واعظی در حد ائتلاف با اصلاح‌طلبان نبود.»
قنبری افزود: «درست است که حزب اعتدال و توسعه در جریان انتخابات وارد عرصه رقابت‌ها شد، اما خود آنها هم می‌دانند که جایگاهشان چه بوده و به آن معنی وزنه‌ای نداشتند که برای آقای روحانی رأی کسب کنند. زیرا جامعه، شناختی از این حزب نداشت. حال اگر واقعا آقای واعظی قصد تست کردن وزن حزب اعتدال و توسعه را دارند می‌توانند در انتخابات سال آینده مجلس شورای اسلامی، لیست جداگانه‌ای بدهند تا جایگاه و میزان مقبولیت خودشان را امتحان کنند، اشکالی هم ندارد.»
سخنان واعظی همچون جلوه‌ای از "تعمیق اختلافات" اصلاح‌طلبان و دولت روحانی می‌نماید که اکنون "علنی‌تر" شده است. علی تاجرنیا، از فعالان حزب اتحاد ملت، روز گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا، "خاستگاه واعظی" و برخی از نزدیکان حسن روحانی را "نقطه عطف تقابل" میان اصلاح‌طلبان با دولت و حزب اعتدال و توسعه دانست.
خاستگاه "اصولگرایی" واعظی
این فعال اصلاح‌طلب "پایه سیاسی" واعظی و "تیم" نزدیک به حزب اعتدال و توسعه را "اصولگرایی" معرفی کرد و با "جدا کردن حساب روحانی از این افراد" افزود: «تیم واعظی به جریان‌های مخالف اصلاحات چراغ سبز برای انتخابات‌های بعدی نشان می‌دهد.»
تاجرنیا همچنین اعلام کرد: «جریان اصلاح‌طلب از شخص روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور حمایت می‌کند، ولی از اطرافیان وی حمایتی نخواهد کرد. توصیه هم می‌کنم، روحانی اطرافیان خود را مراقبت کند.»
سعید نورمحمدی، عضو شورای مرکزی "حزب ندای ایرانیان" نزدیک به محمد خاتمی، درباره "اختلافات" دولت و اصلاح‌طلبان گفت: «رویکرد دولت روحانی این است که خود را از اصلاح‌طلبان جدا کند و می‌خواهد این را نشان دهد که وام‌دار جریان اصلاحات نیست و این را نشان دهد که پیروزی روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ربطی به جریان اصلاح‌طلبان ندارد.»
نورمحمدی با اشاره به اینکه واعظی "بیشتر به اختلافات بین دولت و اصلاح‌طلبان دامن می‌زند"، افزود که او می‌خواهد با اهداف انتخاباتی حزب اعتدال و توسعه را به عنوان "جریان سوم" جا بیندازد.
این فعال اصلاح‌طلب درباره کارنامه دولت روحانی هم گفت: «اصلاح‌طلبان عملکرد دولت را در بین افکار عمومی موفق نمی‌دانند، دولت در حوزه اقتصادی موفق نبوده است و اصلاح‌طلبان حس می‌کنند که توجهی به سیاست‌های پیشنهادی آنها در دولت روحانی نمی‌شود.»
واکنش‌های گسترده اصلاح‌طلبان به سخنان اخیر واعظی نشانگر وحدت کاملی در اتخاذ سیاستی مشترک برای تعیین نوع رفتار با دولت روحانی نیست. در حالی که نشانه‌هایی از فاصله‌گیری و "عبور" از روحانی به دلیل "عدول" او از وعده‌های انتخاباتی‌اش در میان این جریان دیده می‌شود، بخش دیگری از اصلاح‌طلبان کماکان به رئیس دولت دوازدهم دل بسته‌اند و حساب او را از رئیس دفترش جدا می‌کنند؛ همان سیاستی که اصولگرایان برای مدتی طولانی در برابر احمدی‌نژاد و رئیس دفتر وقت‌اش اسفندیار رحیم مشایی اتخاذ کرده بودند.