یک سال پس از زلزله کرمانشاه: کانکس‌ها همچنان برقرارند
۱۳۹۷ آبان ۲۲, سه‌شنبه
شامگاه ۲۱ آبان سال ۱۳۹۶ زمین‌لرزه‌ای به بزرگی هفت و سه دهم ریشتر شهرهای ازگله، سرپل ذهاب، ثلاث باباجانی و قصر شیرین را لرزاند. در اثر این زمین‌لرزه ۶۲۰ نفر کشته، ۹ هزار و ۳۸۸ تن مصدوم و بیش از ۷۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند. بیش از ۱۰۰ هزار واحد مسکونی شهری و روستایی نیز آسیب دید.
یک سال از وقوع این زمین‌لرزه می‌گذرد گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌های داخلی ایران اما پایان خوشی برای این زلزله را نشان نمی‌دهد.
روزنامه همشهری کرمانشاه در گزارشی میدانی از خانواده‌هایی نوشته که پس از گذشت یک سال همچنان در کانکس زندگی می‌کنند. اکثر این افراد اجاره‌نشین بوده‌اند و حالا امکان پرداخت اجاره‌هایی را که پس از زلزله به شدت افزایش پیدا کرده، ندارند.
یکی از این افراد پیرمردی ۸۷ ساله است که با همسر و فرزند معلولش در کانکس زندگی می‌کند. او به همشهری گفته برای اجاره یک خانه ۶۰ متری باید ۵۰ میلیون تومان پول پیش و ماهیانه ۷۰۰ هزار تومان اجاره بها بپردازد و چون قادر به تامین این هزینه نیست، یک سال است که در کانکس زندگی می‌کند.
برای مالکان هم وضع بهتر از این نیست چرا که به علت گرانی مصالح و کارگر امکان ساختن دوباره خانه‌هایشان را ندارند. یکی از این افراد به همشهری می‌گوید: «با ۱۵ میلیون وام و این همه گرانی، کار پیش نمی‌رود. مردم چهار فصل را پشت سر گذاشتند و هنوز بسیاری در خان اول جا مانده‌اند و آجر روی آجر نگذاشته‌اند.»
رئیس ستاد بازسازی مناطق زلزله‌زده استان کرمانشاه در پاسخ به این سؤال که "آیا پیمانکاران به دلیل افزایش قیمت مصالح ساختمانی کار خود را تعطیل کرده‌اند؟" به خبرنگار تسنیم گفته: «آمار مربوط به ساخت‌وساز خلاف این موضوع را نشان می‌دهد، هرچند نمی‌توان تأثیر افزایش قیمت مصالح بر کندی ساخت‌وساز را انکار کرد اما افزایش قیمت دلیلی بر توقف کار محسوب نمی‌شود.»
این در حالی است که حسن روحانی رییس‌جمهوری ایران در گزارشی که از اقدامات دولت در یک سال گذشته در جلسه کابینه ارائه داد، از اتمام بازسازی ۷۰ هزار واحد مسکونی خبر داد و گفت: «در طول این مدت، از آبان پارسال تا پایان شهریور امسال و اوایل مهر، در مناطق روستایی، تقریباً همه به خانه‌هایشان بازگشته‌اند و خانه‌ها بازسازی و مرمت شده است.»
روزنامه ایران، ارگان دولت نیز در گزارشی نوشت: «همه خانه‌دارهای سرپل ذهابی وام‌شان را گرفته‌اند، چه آنها که زلزله چیزی از چاردیواری‌شان نگذاشت، چه آنها که تَرَک به جان چهارستون منزلشان افتاد. ساخت و ساز در شهر در جریان است. شهر پر از کارگران استان‌های دیگر به ویژه لرستانی‌ها شده است.»
زن جوانی که هنوز در کانکس زندگی‌می‌کند اما به همشهری می‌گوید: «شب‌ها جرات دستشویی‌رفتن نداریم. کانکس دستشویی از ما دور است. کانکس محل خواب و زندگی کارگرهای غیربومی هم آن سوی جاده است. برای رفتن به دستشویی همسران خود را بیدار می‌کنیم که نگهبانی دهند و گاهی تا صبح از ترس دزدها و کارگرهای غیربومی و معتادان نمی‌خوابیم.»
گزارش سایت تابناک نیز از مناطق زلزله‌زده افق روشنی را تصویر نمی‌کند. این گزارش مشکلات باقی‌مانده را یک سال پس از وقوع زلزله به دلایل زیر می‌داند: «نبود هماهنگی در فرایند امداد و نجات در روز‌های ابتدایی حادثه، توزیع ناعادلانه و بی‌برنامه اقلام و مواد غذایی، مشخص نبودن تکلیف و سرانجام کمکهای مردمی به چهره‌های سرشناس، عدم ارائه گزارش دقیق از سوی مجموعه‌هایی مثل هلال احمر در مورد کمکهای جمع آوری و توزیع شده، اخبار ضد و نقیضی که در مورد مبالغ سنگین ایاب و ذهاب کارکنان برخی نهادها مثل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای سفر به مناطق زلزله زده منتشر شد و...»
روزنامه همشهری نیز مشکلات موجود در مناطق زلزله‌زده را اینگونه توصیف کرده است: «موازی کاری یکی از مهم ترین مشکلات منطقه است. بنیاد مسکن از وزارت راه و شهرسازی گلایه می‌کند، استاندار از هر دو و مردم از همه نهادها، بانک‌ها هم در زمینه امهال اقساط و پرداخت وام‌های مصوب شده برای بازسازی مخاطب انتقاد زلزله زدگانند.»
انسداد حساب‌های علی دایی و صادق زیباکلام
چند روزی پس از وقوع زلزله در کرمانشاه افراد مشهور و سلبریتی رأسا اقدام به جمع‌آوری کمکهای مردمی کردند. دو تن از شناخته‌شده‌ترین این افراد علی دایی بازیکن سابق فوتبال و صادق زیباکلام استاد دانشگاه بودند.
صادق زیباکلام در کانال تلگرامی خود به طور مرتب از میزان کمکهای مردمی گزارش می‌داد با این حال دادستانی مهرماه امسال اعلام کرد که حساب‌های بانکی زیباکلام و دایی مسدود شده‌اند. این دو چهره سرشناس همچنین برای ادای پاره‌ای توضیحات به دادستانی فراخوانده شدند.
هرچند پس از چند روز و شاید در اثر اعتراضات، این دو حساب رفع توقیف شدند اما این اقدام قوه قضاییه برای افکار عمومی سوال‌برانگیز بود.
روزنامه ایران در گزارشی با این عنوان که "توقیف حساب علی دایی چه بلایی بر سر زلزله‌زدگان کرمانشاه آورد؟" در این باره از قول ساکنان مناطق زلزله‌زده نوشت، این اقدام دادستانی کار ساخت و ساز را در این مناطق دوماه عقب انداخت.
در پایان این گزارش با اشاره به حکم رفع توقیف حساب‌علی دایی نوشته شده: «به نظر می‌رسد، کسانی که برای تحقیقات درباره فعالیت او به مله رولان آمده‌اند، نرسیده به پیچ اول روستا برگشته‌اند! کانکس‌ها را دیده و حکم را برید‌ه‌اند!»
صادق زیباکلام نیز پس از رفع مسدودیت حسابش در کانال تلگرامی خود نوشت: «شاید یک دلیل به راه انداختن آن سروصدا این بود که می‌خواستند به مردم القا کنند که دیدید اشتباه کردید و همان بهتر که به کمیته امداد و هلال احمر کمک‌هایتان را می‌دادید نه به این افراد و شاید هم هنوز زخم اعتماد مردم به ما را دارند و به نوعی می‌خواهند از ما انتقامِ اعتماد مردم را بگیرند.»
این استاد دانشگاه، با اعلام شماره حساب توانست مبلغ قابل‌توجهی برای زلزله‌زدگان جمع‌آوری کند. زیباکلام تصمیم دارد با مبلغی که جمع‌آوری کرده و با توجه به الگوهای توسعه پایدار یک دهکده با نام "دهکده امید" را بازسازی کند.