«زندگی مادرم به این انسولین‌ها بسته است»

هر زمان بوی تحریم به مشام می‌خورد، کمبود و گرانی هم به موازات آن از راه می‌رسد. دارو و تجهیزات پزشکی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در دور قبلی تحریم‌ها این مسئله به معضلی بزرگ تبدیل شد. حالا گویا همان وضع دارد به شکلی گسترده‌تر تکرار می‌شود.  دویچه‌وله در این زمینه با یکی از متخصصان بیماری‌های عفونی در تهران گفت‌وگو کرده و هم‌زمان به نظر مخاطبان خود مراجعه کرده است.

هشدار دست‌اندرکاران، شکایت‌های مردم

روز یکشنبه ۲۵ شهریور (۱۶ سپتامبر) مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز "بیمارستان امام خمینی"، از کمبود دارو و تجهیزات پزشکی در ایران به خبرگزاری ایلنا گفت و از آن به عنوان مشکلی جدی یاد کرد که می‌تواند زندگی بسیاری را به خطر بیاندازد.

دکتر حمید عمادی کوچک، متخصص بیماری‌های عفونی در تهران، درباره این هشدار به دویچه‌وله فارسی می‌گوید: «وقتی حرف از تحریم پیش می‌آید یک مقدار همه چیز تحت تاثیر این حرف‌ها قرار می‌گیرد. ولی این کمبودها آنقدر شدید و نگران‌کننده نیست.»

این متخصص بیماری‌های عفونی معتقد است که "این مسائل در حدی نیست که بحران زا شده باشد". او اضافه می‌‌کند: «ما هنوز با کمبود جدی و شرایطی  که سیستم از کار بیافتد روبرو نیستیم و داریم کارمان را انجام می‌دهیم. هنوز به آن معنی با مسئله‌ای جدی برای بیماری‌های عفونی درگیر نیستیم. در بعضی مقاطع مثلا یک مامور خرید بیمارستان به بازار می‌رود و می‌بیند که الکل کم است و بعد می‌گوید وای الکل نیست. ولی این طور نیست که نباشد. آدم وقتی دوباره می‌رود و می‌گردد پیدا می‌کند. اگر کمبودی هم وجود داشته باشد، کمبودهای گذرایی است. من خودم تا به حال با کمبود جدی مواجه نشده‌ام.»

پاسخ مخاطبان

ما همین سوال را در شبکه‌های اجتماعی خود مطرح کردیم و از مخاطبان دویچه‌وله پرسیدیم که کمبود دارو و تجهیزات پزشکی چقدر زندگی شما یا افراد خانواده و آشنایان شما را تحت تاثیر قرار داده است؟ در پاسخ جواب‌های متعددی درباره مشکلات بیماران سرطانی، قلبی، کلیوی و ... رسیده است که به ذکر چند نمونه آن بسنده می‌کنیم.

کاربری عکسی از بسته‌ داروهای انسولین را فرستاده و در توضیح آن نوشته است: «‌این‌ها آخرین بسته‌های انسولین مادرم هستند. هرچه گشتیم در شهر زاهدان گیر نمی‌آیند و زندگی مادرم به این انسولین‌ها بسته است.»

یکی دیگر از مخاطبان نوشته است که یکی از افراد خانواده‌اش به داروهای MS نیاز دارد و گفته است که او تا چند وقت پیش برای هر سری این دارو مبلغ ۴۵۰  هزار تومان پرداخت می‌کرد و الان حتی با یک و نیم میلیون تومان هم  گیر نمی‌آید.

کسی که دچار نارسایی قلبی است به ما از نایاب بودن انواع داروهایی که به آنها نیاز دارد نوشته و گفته است که این داروها یا پیدا نمی‌شوند یا اگر یافت شوند قیمت‌های نجومی دارند.

به گفته مخاطبان، بیمارستان‌ها برای بیماران سرطانی بسیار امکانات کافی ندارند. یکی از کاربران نوشته است: «چند ماه پیش یکی از بستگان نزدیکم دچار بیماری سرطان شد، نزدیک به ۴ ماه منتظر اسکن هسته‌ای بودیم. هرچه مراجعه می‌کردیم و تماس می‌گرفتیم می‌گفتند مواد هسته‌ای نداریم که دستگاه کار کند. درمان ۴ ماه متوقف شد در عرض این ۴ ماه، سلول‌های سرطانی کل بدن او را فراگرفت. بعد با تشخیص دکتر قرار شد شیمی‌درمانی انجام شود. داروهای خارجی که کاملا نایاب بود و بعد از کلی دوندگی یه سری داروی ایرانی دادند که به او اصلا نمی‌سازد... این گوشه‌ای از حال و روز بیماران سرطانی است.»

مفصل مصنوعی تحریم، داروی بیهوشی نایاب

آنها که این روزها سر و کارشان به بیمارستان و اتاق عمل می‌افتد هم وضع بهتری ندارند. یکی از کاربران در مورد کمبود داروی بیهوشی در بیمارستان "امام رضا" در شهرستان سیرجان نوشته است که همسر برادرش باید به تشخیص متخصص زنان سزارین می‌شد، ولی به علت کمبود داروی بیهوشی «مجبور به زایمان طبیعی سخت و بسيار دردناك و خطرناك» شد. فرزند او سالم به دنیا آمده ولی مادر به گفته این کاربر به شدت آسیب دیده است.

یکی دیگر از کاربران هم درباره وضع پروتز زانو نوشته است که مادر او نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل دارد اما در مراجعه به بیمارستان میلاد تهران به او گفته‌اند که «پروتز زانو تحریم است و بیمارستان بحد کافی پروتز ندارد». به گفته این کاربر، پروتزی که تا تیرماه قیمتی حدود دو میلیون تومان داشت الان هفت هشت میلیون تومان قیمت دارد. به مادر او وقت عمل نداده‌اند.

این کاربر در پاسخ به سوال ما درباره علت این کمبود نوشته است که پس از تکاپو و پرس و جوی بسیار به این نتیجه رسیده است که خود تجهیزات پزشکی «اصلا تحریم و کمیاب و نایاب نیست بلکه تحریم‌های جانبی خارجی مانند امور بانکی یا ترس شرکت‌های تجهیزات پزشکی از عرضه کالا به ایران یا فشارهای داخلی مانند نوسانات ارزی یا بحث ارز دولتی و آزاد و به تبع آن، احتکار و انبار کردن اجناس باعث این قبیل مسائل شده و می‌شود».

"فوروزماید" دارویی است که برای بیمارانی تجویز می‌شود که سکته قلبی کرده‌اند یا ناراحتی کبدی یا نارسایی کلیوی دارند. یکی از کاربران نوشته مدتی است که داروخانه‌ها می‌گویند تولید این دارو متوقف شده است و او که نیاز اورژانس به این دارو دارد، «واقعا درمانده» شده است.

سامانه ۱۹۰ کارتان را سامان می‌دهد

ولی مسئولان چندان به کمبودهایی از این دست باور ندارند. شهریار اسلامی‌تبار، مدیرکل دفتر بازرسی، رسیدگی به شکایات و امور حقوقی سازمان غذا و داروی ایران، روز یکشنبه ۲۵ شهریور (۱۶ سپتامبر) گفته است که مردم می‌توانند در صورت نیافتن داروی مورد نظرشان در داروخانه‌ها، آن را از طریق "سامانه ۱۹۰" پیگیری کنند. به گفته او «تاکنون موردی نداشتیم که کسی نتواند از طریق سامانه ۱۹۰ به داروی مورد نیازش دسترسی داشته باشد».

کاربری پرسیده است که چرا مسئولان کمبود دارو را انکار می‌کنند؟ او نوشته است: «من امروز اکثر داروخانه‌های اصفهان را گشتم که یک بسته قرص ضدبارداری diane برای درمان کیست تخمدان بخرم، ولی پیدا نکردم! چرا آقایان مسئول کمبود دارو را نمی‌بینند؟»

یکی دیگر از کاربران واکنش نشان داده و نوشته است: «واقعا مسخره است که می‌گویند مشکلات دارویی‌تان را بگویید.  پدربزرگ من ناراحتی قلبی دارد و ما دو ماه دنبال یک دارو بودیم. از داروخانه تا ناصر خسرو گشتیم و نتوانستیم یک بسته تهیه کنیم. حالا داروهای سرطانی و بیماران خاص و کلیوی و .... به کنار.»

مخاطبی از استان گلستان نوشته است که مادرش پارکینسون دارد و داروی "مادوپار" پیدا نمی‌شود. او با هزینه گزاف و به کمک دوستانش در ترکیه این دارو را تهیه می‌کند.

وسایل یک بار مصرف و «گندزدایی ۱۰۰»

خبرگزاری ایلنا به نقل از مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز "بیمارستان امام خمینی"، به بخشنامه‌ای که برای "استفاده مجدد" از برخی وسایل پزشکی در بیمارستان‌ها صادر شده، اشاره کرده و از قول او نوشته است که "در برخی مواقع زیاده‌روی شده است". او درباره استفاده چند باره از تجهیزات پزشکی هشدار داده و گفته که این مسئله بسیار نگران کننده شده است.

از دکتر حمید عمادی کوچک در این باره پرسیدیم. او تاکید می‌کند که در بیمارستانی که او کار می‌کند، «وسائل یک بار مصرف، تنها یک بار مصرف می‌شوند».  حمید عمادی کوچک به دویچه‌وله می‌گوید: «وزارت بهداشت در یک مقعطی اطلاعیه‌ای داد مبنی بر این که بعضی از وسائل یک بار مصرف را بشود دوباره استفاده کرد، ولی این در عمل انجام نشد. تا به حال این کار انجام نشده و شاید این را وزارت بهداشت برای آمادگی برای ماه‌های بعد داده است. ولی ما هنوز آن اوضاع را ندیده‌ایم و انشاءالله هم نبینیم.»

در این مورد هم از کاربران دویچه‌‌وله پیام‌های زیادی رسیده است. یکی دو نمونه از آن‌ها:

«من خودم کارمند بیمارستانم. برای ما دستورالعمل آمده که از تجهیزات یکبار مصرف بعد ضد عفونی چندین بار استفاده کنیم. متاسفانه به دلایلی این تجهیزات گندزدایی ۱۰۰٪ نمی‌شوند. یکی از دلایل، سهل انگاری و حجم کار زیاد پرسنل است.»

او اضافه کرده است که این مسئله حتی باعث ترس خود آنها شده که مبادا زمانی خود یا خانواده‌شان احتیاج به عمل داشته باشند.

و بالاخره کاربر دیگری نوشته است: «من دندانپزشک هستم. دور اول تحریم‌ها در زمان آقای احمدی‌نژاد، دانشجوی دانشگاه شیراز بودم. در آن زمان دستکش و سرنگ کمیاب شده بود و ما از محصولات بی کیفیت و آلوده چینی استفاده می کردیم... در این دوره از تحریم‌ها من فارغ التحصیل شده‌ام. مواد مصرفی دندانپزشکی بسیار کم، بی کیفیت و اکثرا تقلبی شده‌اند که البته همان‌ها را هم باید با جست و‌جوی فراوان و خیلی گرانتر از قبل بخریم.»