"احتمال مانور" سپاه در خلیج فارس، جنگ تبلیغاتی یا تبلیغ جنگ؟
۱۳۹۷ مرداد ۱۱, پنجشنبه
شبکه "سی‌ان‌ان" و خبرگزاری رویترز به نقل از چند مقام آمریکایی و ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا خبری را منتشر کردند که گویا ایران بر تحرکات نظامی خود در خلیج فارس افزوده و قصد دارد در ۴۸ ساعت آینده در آب‌های منطقه رزمایشی برپا کند.
آن طور که در خبر آمده، هدف این رزمایش به رخ کشیدن توانایی نظامی ایران برای بستن تنگه هرمز است. مقام‌های ایران هنوز واکنشی به این خبر نشان نداده‌‌اند و برای بسیاری تحلیلگران درستی این خبر و ابعاد رزمایش ادعا شده توسط مقام‌های آمریکایی روشن نیست.
با این همه نفس انتشار خبر این سوال را ایجاد می‌کند که اگر رهبری جمهوری اسلامی در شرایط ملتهب کنونی پای چنین مانوری برود، با چه انگیزه‌ای است و اگر این خبر صحت ندارد، منتشر کنندگان آن چه انگیزه‌ای دارند؟
دویچه‌وله فارسی نظر سه تن را در این باره پرسیده است؛ محمدصادق جوادی‌حصار، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل ایران از مشهد، علی صدرزاده، روزنامه‌نگار و تحلیلگر جهان عرب و منصور فرهنگ، سفیر پیشین ایران در سازمان ملل و استاد دانشگاه.
بیرون آوردن ترامپ از تنگنا یا دامن زدن به التهاب؟
محمدصادق جوادی‌حصار می‌گوید: «من این خبر را در منابع ایران ندیدم. این احتمال را می‌دهم که آمریکایی‌ها این خبر را عمدا دارند پخش می‌کنند.»
او به سخنان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا اشاره می‌کند که در یک چرخش قلم اعلام کرد حاضر است بی هیچ شرطی وارد مذاکره با ایران شود و می‌گوید: « آقای ترامپ با این حرف دست مشاورینش را در پوست گردو گذاشت. شاید آن‌ها هم به این جمعبندی رسیدند که اگر چنین اخباری را پخش کنند و در داخل ایران هم فضای هیجانی ایجاد کنند تا یکی دو نفر هم از این طرف حرفی بزنند، می‌توانند آقای ترامپ را از تله‌ای که در آن افتاده است، دربیاورند. به این شکل که بگویند ایرانی‌ها می‌خواهند فضای خلیج فارس را ناامن کنند و شرایط را برای گفت‌وگو فراهم نمی‌کنند.»
اما در صورت صحت این خبر، آقای جوادی‌حصار می‌گوید در آن حالت می‌شود این اقدام را چنین تعبیر کرد که «آن‌هایی که در داخل از همان ابتدا با روند برجام همراهی نشان ندادند، پس از برجام موشک هوا کردند، فضا را به سمت نظامی‌گری بردند و به گفت‌وگوها رنگ هیجان و خشونت دادند، همان‌ها باز می‌خواهند تلاش‌های مشابهی انجام دهند که هم آمریکایی‌ها و هم طرف ایرانی بگویند فضا برای گفت‌وگو کردن مناسب نیست. منعفت گروهی در داخل و خارج ایران در تشنج آفرینی است.»
محمدصادق جوادی‌حصار به یک نکته دیگر نیز اشاره می‌کند و آن ارتباط این خبر با اعلام آتش‌بس از سوی حوثی‌هاست که گفته‌اند در دو هفته آینده دست به هیچ حرکت نظامی در دریای سرخ نمی‌زنند. او می‌گوید برای کسانی که حوثی‌ها را به ایران مرتبط می‌دانند اعلام آتش‌بس یکجانبه از سوی آن‌ها، به این معنی است که ایران دنبال ایجاد آرامش در منطقه است. انتشار چنین خبرهایی درست عکس این پیام را می‌دهد. کسانی که دنبال ایجاد تشنج هستند، می‌خواهند با این دست خبرها در رفتار ایران تناقض نشان دهند.»
معرفی ایران به دنیا به عنوان کشوری جنگ‌طلب
علی صدرزاده، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسايل منطقه بعید می‌داند که کسانی که در سطوح بالا برای ایران تصمیم می‌گیرند، به ابعاد خطر یک رزمایش نظامی در آب‌های خلیج فارس واقف نباشند، "مگر این که برنامه جنگ داشته باشند". به نظر او باید صبر کرد و دید که اصلا مانوری انجام می‌شود و چه ابعادی خواهد داشت.
او می‌گوید: «اگر رهبران جمهوری اسلامی قصد دارند چنین مانوری را برای تبلیغات انجام دهند، باید توجه داشته باشند که کشورهای عربی آنسوی خلیج فارس هم امکانات تبلیغاتی وسیعی دارند و این مانور را به عنوان جنگ‌طلبی ایران به افکار عمومی دنیا ارائه خواهند داد. اگر ایران واقعا پی جنگ نیست، این مانور می‌تواند از نظر تبلیغاتی به شدت به ضرر ایران تمام شود.»
علی صدرزاده به خطری که ایران را تهدید می‌کند توجه می‌دهد و اضافه می‌کند: «کشورهای عربی با تجیهزات نظامی که خرید‌ه‌اند، خود را برای تقابل آماده کرده‌اند. هم عربستان و هم امارات متحده عربی و هم بحرین و بخشی از این کشورها پایگاه‌های نظامی آمریکا هستند. و اگر قرار باشد تصادمی میان ایران و این کشورها صورت بگیرد، این پایگاه‌ها نیز غیرمستقیم هدف قرار خواهند گرفت. این پای آمریکا را مستقیما وارد جنگ خواهد کرد. تاثیر دیگر چنین اقدامی این است که اسرائیل و عربستان سعودی به بهانه گشودن آبراه‌های بین‌المللی و تامین امنیت صدور نفت جهان وارد همکاری عیان با یکدیگر می‌شوند. چون تا امروز گفته شده که این همکاری‌ها پشت‌‌پرده‌اند. این هم به لحاظ تغییر ائتلاف‌های منطقه‌ای به ضرر ایران خواهد بود.»
"ایران بیگدار به آب نمی‌زند چون هزینه سنگینی برایش دارد"
منصور فرهنگ معتقد است که حکومت ایران در چهل سال گذشته نشان داده که وقتی پای حیات و ممات نظام در میان باشد، هیچگاه حاضر نیست بیگدار به آب بزند. تحلیل منصور فرهنگ این است که اگر ایران بخواهد در واکنش به تحریم‌های آمریکا دست به اقدامی بزند که تهدید جدی برای کشورهای عرب منطقه به شمار آید، « آن زمان عکس‌العمل آمریکا اجتناب ناپذیر است. ولی ایران تا به حال از اقداماتی که عکس‌المعل نظامی آمریکا را به دنبال داشته باشد پرهیز کرده است.»
او می‌گوید «ممکن است این اقدام عکس‌العملی به نزدیک شدن تحریم‌های آمریکا باشد. اما پیشینه رفتار حکومت ایران نشان داده که این تهدیدها از مرحله حرف و تبلیغات فراتر نمی‌رود. زیرا چنین اقدامی می‌تواند هزینه بسیار سنگین اقتصادی و نظامی برای ایران داشته باشد.» منصور فرهنگ تاکید می‌کند: «اگر علیرغم تمام این‌ها حرکتی از سوی یکی از قایق‌های سپاه صورت گیرد، واکنش آمریکا می‌تواند ابتدا بمباران پایگاه‌های نظامی، هسته‌ای و حتی نفتی ایران باشد.»
به نظر منصور فرهنگ با توجه به برحه زمانی کنونی اگر خبر این رزمایش صحت داشته باشد، چنین اقدامی به تهدیدی جدی تبدیل می‌شود.»