کابوس بازگشت اعمال تحریم‌ها بر صنعت فرش ایران

تحریم‌های آمریکا علیه ایران از میانه مرداد ماه دوباره اجرا می‌شود. شبکه "سی‌ان‌ان" در گزارشی درباره چالش‌های پیش روی صنعت فرش ایران به نقل از یکی از تاجران ایرانی می‌نویسد که اگر فرش ایران تحریم شود، نیمی از بافندگان فرش باید به کار دیگری روی آورند. این تاجر فرش رضا ذوالانواری نام دارد و می‌گوید حدود ۵ هزار بافنده گبه دارد.

صنایع دستی، به ویژه صنعت فرش دستباف، تاریخی کهن در ایران دارد. فرش دستباف ایرانی که زمانی فراتر از مرزهای ایران، در کشورهای اروپایی و آمریکا، جایگاه ویژه‌ای داشت و در خانه افراد متمول جزو ثروت آنان به شمار می‌رفت، پس ازانقلاب سال ۱۳۵۷ و تحریم‌های آمریکا علیه ایران جایگاه خود را رفته رفته از دست داد.

در سال ۲۰۱۵ میلادی پس از امضای توافق اتمی میان ایران و شش قدرت جهانی بخشی از تحریم‌های ایران لغو شد و بازار فرش اندکی رونق گرفت. "سی‌ان‌ان" در گزارش خود درباره فرش ایرانی می‌نویسد که صادرات فرش ایران از مارس ۲۰۱۷ تا ژانویه ۲۰۱۸ افزایش چشمگیری یافت و حجم معاملات آن در این چند ماه بالغ بر ۳۳۶ میلیون دلار بود. در این دوره آمریکا بزرگترین مقصد صادرات فرش ایران بود.

اما بازار اروپا نیاز به زمان بیشتری داشت. فروشگاه بزرگ فرش برادران گیتی‌زاد که در سال ۱۹۶۲ میلادی در بن، پایتخت وقت آلمان غربی، تأسیس شده بود، در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که فروشگاه خود را تعطیل می‌کند.

عباس گیتی‌زاد در سال ۲۰۰۸ میلادی به دویچه‌وله گفته بود که فروشگاه خود را بخشی از هویت و تاریخ شهر بن می‌داند و تا زمانی‌که زنده است آن را سرپا نگاه خواهد داشت. او که در سال ۲۰۱۰ میلادی به دلیل ابتلا به سرطان درگذشت، مطمئن بود که فرش ایران دوباره جای خود را در بازارهای جهانی پیدا خواهد کرد.

رضا ذوالانواری می‌گوید که در زمان تحریم‌ها تولید فرش حتی در اروپا هم به خاطر تحریم بانکی و محدودیت‌های شدید نقل و انتقال پول به ایران به شدت کاهش یافت.

ادامه کسادی بازار فرش دستباف ایرانی در آلمان موجب ورشکستگی بسیاری از تاجران شد. امید تجار فرش به رونق بازار پس از لغو تحریم‌های آمریکا، با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور در آمریکا بار دیگر نقش بر آب شد. دونالد ترامپ آمریکا را از توافق اتمی با ایران خارج کرد و اعلام داشت که تحریم‌های آمریکا علیه ایران دوباره برقرار خواهند شد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

بازگشت این تحریم‌ها برای صنعت فرش ایران در داخل این کشور نیز ضربه سنگینی خواهد بود. صنم وکیل، کارشناس اندیشکده "چاتهام هاوس"، مستقر در لندن، به "سی‌ان‌ان" گفته است که اقتصاد فرش ایران اهمیت بسیاری دارد و بخش قابل توجهی از نیروی کار داخل ایران در این صنعت اشتغال دارند.

حال معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران می‌گوید که ایران تصمیم دارد فرش خود را به جای آمریکا در سایر بازارهای جهانی مانند روسیه، ژاپن و حتی عمان و کویت عرضه کند. 

صادق نجفی ۲۰ تیرماه تأکید کرد که مجلس ایران سال گذشته (۱۳۹۶) به دولت اجازه داده است تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار به توسعه اشتغال بویژه در مناطق روستایی و عشایری اختصاص دهد. او وعده داده است که دولت از این ظرفیت برای توسعه صنعت فرش دستباف استفاده خواهد کرد.