سینمای جمهوری وایمار، دستاورد بزرگ تاریخ هنر در آلمان

برخی از فیلم‌های سینمای وایمار به خوبی شناخته نیستند. برای نمونه فیلم دوقسمتی "کریستیان وانشافه" اثر برجسته‌ایست که سالیان دراز از نگاه سینمادوستان پنهان بود. این فیلم را اوربان گاد، سینماگر دانمارکی در سال‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۲۱ در آلمان کارگردانی کرد. فیلم سرنوشت فرزند کارخانه‌دار خانواده‌ای ثروتمند را در اوایل قرن بیستم روایت می‌کند.

جنگ موحشی که هنوز در خاطره‌ها زنده بود، در بسیاری از آثار هنری و ادبی انعکاس داشت. همان طور که هالیووود فیلم ضدجنگ "در غرب خبری نیست" را ارائه داد، سینمای آلمان هم فیلم "در جبهه مقابل" را تولید کرد. این فیلم یکسره در جبهه انگلستان می‌گذرد و جنگ را از نگاه دشمنان آلمان تصویر می‌کند.

در دوران جمهوری وایمار عناصر فنی سینما نیز پیشرفتی شایان داشت. در زمانی که هنوز فیلم‌ها به طریق سیاه و سفید بودند، برخی از سینماگران نوجو در پی آوردن رنگ به سینما بودند. به ویژه در سینمای وایمار تلاشی گسترده برای رنگی کردن سینما رواج داشت. نمونه‌ای از آن را در این فیلم می‌بینیم: تجربه فیلم رنگی در بنیاد سینمایی اوفا.

سینماگران وایمار از وجوه گوناگونی به نوآوری در سینما گرایش داشتند، برای نمونه فیلمی از اسکار فیشینگر به نام "دایره‌های تولیراگ" تلاشی شگفت‌انگیز برای تلفیق رنگ و موسیقی و اشکال آبستره است. فیشینگر برای گریز از سد سانسور اثر خود را یک فیلم تبلیغاتی معرفی کرد، در حالی‌که فیلم یک تجربه مهم سمعی بصری است.

از سینمای دوره وایمار تنها برخی از شاهکارها معروفیت پیدا کرده‌اند، درحالی‌که این سینما نزد توده تماشاگران بی‌نهایت محبوبیت داشت. برای نمونه می‌توان از فیلم صامت "کارمن سن پاولی" (۱۹۲۸) به کارگردانی اریش واشنِک یاد کرد که در آن جنی یوگو در نقش زنی اغواگر و فریبکار ظاهر می‌شود.

در میان محصولات سینمای وایمار آثار ارزشمندی وجود دارد که متاسفانه تنها برای کارشناسان شناخته هستند. برای نمونه فیلم "کژراهه" محصول ۱۹۲۸ به کارگردانی گئورگ ویلهلم پابست،‌ سینماگر نامدار، سال‌های درازی ناپدید بود تا این که در سال ۱۹۹۰ نسخه‌ای از آن یافت شد.

لنی ریفنشتال، خانم مستندساز نامدار آلمانی، در دهه ۱۹۲۰ از هنرپیشگان محبوب جمهوری وایمار بود که بیشتر در نقش‌های پرماجرای ورزشی ظاهر می‌شد. او در سال ۱۹۳۲ به همراه بلا بالاش، فیلم‌شناس نامدار فیلم "نور آبی" را کارگردانی کرد که به نوعی سنت رومانتیک ادبیات آلمان را به سینما کشاند. همین فیلم بود که توجه هیتلر و گوبلز را به خانم ریفنشتال جلب کرد.

سینمای وایمار از تنوع جالب‌توجهی برخوردار بود و کم نبودند فیلم‌هایی که به زندگی روزمره می‌پرداختند، برای نمونه فیلم "بیداری بهاری" به کارگردانی ریشارد اوسوالد محصول ۱۹۲۹. این فیلم که بر پایه درام معروفی از فرانک ودکیند ساخته شده، به الگوهای تربیتی دوران نگاهی انتقادی دارد، آن هم تنها چند سال پیش از ظهور ناسیونال سوسیالیسم (رژیم نازی).

به برکت تکنیک‌ها و امکانات تازه برخی از فیلم‌های قدیمی جمهوری وایمار مرمت و به شکلی هنرمندانه بازسازی شده‌اند. برای نمونه فیلم "قانون کهن" به کارگردانی دوپونت نه تنها بازسازی شده بلکه با نوار صوتی و موزیک تازه عرضه گشته است. این فیلم که در سال ۱۹۲۳ تولید شده به خوبی جذب یهودیان را به جوامع اروپایی قرن نوزدهم نمایش می‌دهد.

تاریخ‌نگاران تا امروز سینمای جمهوری وایمار را مهم‌ترین دوره سینمای آلمان می‌دانند. باید بدانیم که در کنار شاهکارهای معروفی که به سبک اکسپرسیونیسم تعلق دارند، فیلم‌های بسیاری هستند که مورد غفلت قرار گرفته و درخور توجه بیشتری هستند.