۱۴ میلیون نفر در ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند
۱۳۸۷ دی ۲۴, سه‌شنبه
روز دوشنبه، بیست و سوم دی‌ماه، دومین مجلس کارگری ایران، با حضور نمایندگان عضو فراکسیون کارگری مجلس، مسئولان خانه کارگر و فعالان کارگری، در محل قبلی مجلس شورای اسلامی تشکیل شد. موسی رضا ثروتی، نماینده مجلس، در این جلسه اعلام کرد: «جای تاسف است که بگویم ۱۰ میلیون نفری که زیر خط فقر بودند در حال حاضر به ۱۴ میلیون نفر افزایش یافته‌اند». این در حالی است که پژوهشگران تعداد افراد زیر خط فقر را بیش از این دانسته و تخمین می‌زنند که تا ۲۰ میلیون نفر در ایران، زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
آخرین آمار رسمی مربوط به خط فقر در سال ۱۳۸۳ و از سوی وزارت رفاه ۱۰ میلیون نفر اعلام شد. از آن تاریخ تا کنون، دولت هیچ آمار رسمی‌ای در این مورد ارائه نداده است. این در حالی است که وظیفه دولت است تا هر سال رسما خط فقر را اعلام کند.
پنج معیار جهانی برای تعیین خط فقر عبارتند از : سلامت، آموزش، اشتغال، توانمندسازی و غذا. اعلام تعداد ۱۴ میلیون نفر زیر خط فقر در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند برای ایران باید خط گرسنگی را در نظر گرفت نه خط فقر؛ یعنی تعداد کسانی که از میان این پنج عامل به هیچ‌یک دسترسی کافی نداشته و میزان تغذیه آنان نیز کمتر از معیارهای جهانی است.
علی دهقان، روزنامه‌نگار اقتصادی مقیم ایران، در این مورد چنین می‌گوید: «در ایران حداقل حقوقی که دولت برای کارگران در سال ۱۳۸۷ تعریف کرده است، معادل دویست و نوزده هزار تومان است. اما از این‌طرف خط فقر به یک میلیون تومان نزدیک شده است، یعنی چیزی بین ۶۵۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان. کارشناسان آگاه براین باورند که حداقلش ۷۸۰ هزار تومان است. حالا شما مقایسه کنید: حداقل حقوق کارگران دویست و نوزده هزار تومان تا ۷۸۰ هزار تومان. این فاصله یک فاصله‌ی خیلی عمیقی است که خط فقر شدیدی را در ایران به رخ می‌کشد. البته دولتی‌ها معتقدند که خط فقر نداریم. من فکر می‌کنم باید به آنها حق داد که این را نپذیرند. چون آن‌قدر ماجرای فقر در ایران فاحش شده است که دولتی‌ها بهتر دیده‌اند در موردش صحبت نکنند یا از مطلب گریز داشته باشند. اما همان‌طور که دبیر خانه‌ی کارگر در ایران معتقد است، دیگر باید به‌جای خط فقر، خط گرسنگی تعریف بکنیم و این نشان‌دهنده‌ی یک بحران است».
دهقان مهم‌ترین عامل بالارفتن خط فقر را بیکاری می‌داند و معتقد است، به‌دلیل عدم برنامه‌ریزی دولت در بخش صنایع مولد، این صنایع در حال ورشکستگی هستند و ورشکستگی صنایع نیز بیکاری را به دنبال دارد و بیکاری، فقر را در پی خواهد داشت. او می‌گوید: «می‌شود گفت که اقتصاد ایران دارد روزهای خیلی خاصی را تجربه می‌کند. بیش از ۱۷۰ هزار میلیارد تومان یا معادل دلاری‌اش ۱۷۰ میلیارد دلار، نقدینگی غیرمولد در اقتصاد کشور وجود دارد. اما از آن‌طرف، صنایع صدایشان به آسمان بلند شده و از وضعیت بحرانی شکوائیه دارند و این یک واقعیت است. به‌رغم این‌که ۱۷۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی غیرمولد در کشور وجود دارد، اما صنایع به دلیل نداشتن نقدینگی دچار شرایط بحرانی شده‌اند و ورشکستگی صنایع و تعطیلی آنها الان دارد اتفاق می‌افتد. صنایع هم وقتی تعطیل می‌شوند، اولین اتفاقی که می‌افتد گسترش بیکاری‌ست. گسترش بیکاری هم یکی از مولفه‌هایی‌ست که باعث بالارفتن خط فقر می‌شود».
در این میان، اصرار دولت احمدی‌نژاد برای حذف یارانه‌ها و ارائه نقدی آنها به اقشار کم‌درآمد، اقتصاددانان را بیش از پیش مضطرب کرده‌است. بنا به گفته‌ی معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور، در بودجه سال ۱۳۸۸ قرار است ۱۰ هزار میلیارد تومان از یارانه انرژی حذف شده و ۷ هزار میلیارد آن در اختیار دولت قرار گیرد. مابقی نیز بین اقشار کم‌درآمد توزیع شود. برخی از کارشناسان اقتصادی این امر را «بزرگ‌ترشدن جیب دولت» نامیده و نتیجه آن را افزایش انفجاری تورم می‌دانند. این در حالی است که احمدی‌نژاد تایید کرده که بعد از حذف یارانه‌ها تا ۱۸ ماه، جهش قیمت وجود خواهد داشت اما بعد از آن تورم مستهلک می‌شود. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اما می‌گوید این انفجار قیمت‌ها بین ۳ تا ۵ سال به طول خواهد انجامید.
در مورد تقسیم یارانه‌ها بین مردم نیز علی دهقان معتقد است، حتی در صورت عملی‌بودن این کار، باز هم دردی از تورم ۳۰ درصدی درمان نخواهد شد: «الان خط فقر در ایران طبق اعلام شورای عالی مزد، ۶۵۰ هزار تومان است، البته کارشناسان رقم واقعی آن را ۷۸۰ هزار تومان می‌دانند. این ارقامی که من می‌گویم البته مال چندین ماه قبل است. بدون شک الان می‌شود مدعی بود که خط فقر روی یک میلیون تومان ایستاده است. حالا شما خودتان در نظر بگیرید، ماهانه می‌خواهند بین ۱۹ تا ۴۰ هزار تومان در بهترین حالت، یارانه‌ی نقدی به مردم بدهند. اما از آن‌طرف قیمت‌ها جهش خیلی بزرگی را تجربه خواهند کرد. وقتی خط فقر یک میلیون تومان است و قیمت‌ها هم قرار است به‌واسطه‌ی نقدی‌شدن یارانه‌ها، یک پرتاب خیلی بزرگی را تجربه کنند، اصلا آیا به نظر شما ۱۹ تا ۴۰ هزار تومان درآمدی که قرار است هرماه به مردم تزریق بشود، می‌تواند جوابگوی این قضیه باشد؟ من فکر می‌کنم که این نوعی طنز است و ما باید بدون شک منتظر گرانی افسارگسیخته، بعد از نقدی‌شدن یارانه‌ها باشیم».
موید حسینی صدر، عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس، پس از اعلام دولت مبنی بر حذف یارانه انرژی در سال آینده اعلام کرد، در این صورت قیمت حامل‌های انرژی در سال ۱۳۸۸ از ۴ تا ۱۰ برابر افزایش خواهد یافت.