گزارش دیده‌بان حقوق بشر از "سرکوب وحشیانه" در سالگرد مهسا
۱۴۰۲ شهریور ۲۴, جمعه
در آستانه سالروز کشته شدن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد تعقیب، آزار و فشار بر معترضان و خانواده‌های دادخواه افزایش یافته و فضای حاکم بر بسیاری از شهرهای ایران به خصوص در مناطق کردنشین به شدت امنیتی و نظامی شده است.
دیده‌بان حقوق بشر در بیانیه‌ای که روز جمعه، ۲۴ شهریور منتشر شد تاکید کرده که مقامات جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند با فشار و اعمال محدودیت بر مخالفان از برگزاری مراسم سالروز مرگ مهسا که "به نماد ظلم سیستماتیک حکومت بر زنان، بی‌عدالتی و معافیت از مجازات تبدیل شده" جلوگیری کنند.
مطرح کردن سرکوب معترضان در مجمع عمومی سازمان ملل
در این بیانیه با اشاره به در پیش بودن مجمع عمومی سازمان ملل از هیئت‌های نمایندگی همه کشورها خواسته شده در دیدار با همتایان ایرانی خود "وضعیت اسفناک" فعالان مدنی را مطرح کنند و آن را در مرکز توجه و تعامل‌های خود قرار دهند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل دوشنبه، ۲۷ شهریور در نیویورک آغاز می‌شود و یک هفته ادامه خواهد داشت. گفته می‌شود ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی و هیئت همراهش هم در این اجلاس شرکت می‌کنند.
رئیسی یکی از اعضای "هیئت مرگ" شناخته می‌شود که تابستان ۱۳۶۷ حکم اعدام هزاران زندانی سیاسی را صادر کردند. او سال ۹۸ با حکم علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی به عنوان رئیس قوه قضائیه منصوب شده بود.
تشدید فشار بر فعالان مدنی و هنرمندان
دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید کارگزاران جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر سرکوب مخالفان و معترضان را از طریق ارعاب، دستگیری و "محاکمه فعالان، هنرمندان، مخالفان، وکلا، دانشگاهیان، دانشجویان واعضای خانواده کسانی که در اعتراضات سال ۲۰۲۲ کشته شدند" را تشدید کرده‌اند.
ماموران امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی در هفته‌های اخیر تلاش کردند با افزایش فشار بر مژگان افتخاری و امجد امینی، مادر و پدر مهسا و تعدادی از بستگان او مانع برگزاری مراسم یادبود دخترشان شوند.
پدر و مادر مهسا با وجود فشارها و تهدیدها ۱۷ شهریور اعلام کردند که ۲۵ شهریور در آرامستان آیچی سقز "مراسم سنتی و مذهبی سالگرد ژینا" را برگزار می‌کنند.
جو امنیتی و نظامی در زادگاه مهسا
مطابق گزارش‌ها هم اکنون در شهر سقز، زادگاه مهسا و برخی دیگر از شهرهای کردستان جو امنیتی شدیدی حکمفرماست و ماموران حکومت در اطراف آرامستان آیچی شهر سقز خودروی زره‌پوش مستقر کرده‌اند.
طی حدود یک سال گذشته همبستگی با جنبش اعتراضی "زن، زندگی، آزادی" ابعاد بسیار وسیع و بی‌سابقه‌ای به خود گرفته و شمار زیادی از هنرمندان، روشنفکران و فعالان مدنی ایرانی نیز در کنار معترضان قرار گرفتند که بسیاری از آنها بازداشت شده‌اند.
جنبش اعتراضی ابتدا در واکنش به مرگ مهسا امینی با شعار "زن، زندگی، آزادی" آغاز و خیلی سریع سویه‌ای ضد حکومتی به خود گرفت و سراسری شد. این جنبش با حمایت‌های گسترده بین‌المللی همراه شده است.
بیشتر بخوانید: نگرانی کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل درباره سرکوب‌ها در آستانه سالگرد مهسا
دیده‌بان حقوق بشر به نقل از تارا سپهری‌فر، پژوهشگر ارشد خود نوشت: «جامعه جهانی در حمایت از جنبش اعتراضی سال گذشته، زمانی که مردم ایران به خیابان آمدند، صریح بود. اما دستیابی به حقوق و برابری که معترضان خواستار آن هستند، کار نسل‌هاست و نه ماه‌ها.»
عجز حکومت در خاموش کردن صدای اعتراض
او همچنین گفته است: «اما مقامات ایرانی نمی‌توانند با افزایش سرکوب، ناامیدی فزاینده، فریادهای بلندتر برای تغییرات اساسی، مقاومت و همبستگی در جامعه ایران را از بین ببرند.»
در بیانیه این سازمان تاکید شده که "گروه‌های حقوق بشری در حال تحقیق در مورد کشته شدن بیش از ۵۰۰ نفر از جمله ۶۹ کودک در جریان اعتراضات هستند".
دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید گزارش‌هایی از اعضای خانواده حداقل ۳۶ نفری که "در اعتراضات سال گذشته در پی محاکمه‌های ناعادلانه کشته یا اعدام شده‌اند" را جمع‌آوری کرده که در یک ماه گذشته بازجویی، دستگیر و تحت تعقیب قرار گرفته‌اند و یا به زندان محکوم شده‌اند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در روزهای گذشته وحشت حکومت از اوج‌گیری دوباره جنبش اعتراضی، در اظهارات مقام‌های ارشد حکومتی، در حضور گسترده نیروهای امنیتی و نظامی در خیابان‌ها و مراکز احتمالی تجمع و در افزایش تهدیدها و بگیر و ببندها کاملا آشکار بوده است.
دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید حکومت ایران علاوه بر "سرکوب وحشیانه مخالفان" که به صورت مسالمت‌آمیز به شرایط موجود اعتراض می‌کنند، از ابتدای تابستان "فشار هماهنگ خود را برای اجرای قوانین حجاب اجباری در کشور افزایش داده‌اند".
با این حال عکس‌ها و ویدئوهای منتشر شده در فضای مجازی نشان می‌دهد که نافرمانی مدنی زنان و دختران ایرانی علیه حجاب اجباری در بسیاری از مناطق به یک امر روزمره بدل شده است.