کشورهای بالتیک؛ پاشنه آشیل پیمان ناتو
۱۴۰۲ اسفند ۷, دوشنبه
گذرگاه یا شکاف "سووالکی" ضعیف‌ترین زنجیره پیمان ناتو محسوب می‌شود؛ باریکه‌ای به عرض ۶۵ کیلومتر که کشورهای لهستان و لیتوانی را از هم جدا می‌کند. در یک سر این باریکه بلاروس است و در سر دیگر، کالینینگراد قرار دارد که متعلق به روسیه است اما با این کشور مرزی ندارد.
در صورت حمله به لیتوانی این خطر وجود دارد که كشورهای بالتیک در انزوا قرار گیرند. از آغاز تجاوز نظامی روسیه به اوکراین (فوریه ۲۰۲۲) به این سو بیم کشورهای بالتیک از اینکه قربانی بعدی حملات روسیه شوند، روز به روز بیشتر می‌شود.
گابریلیوس لاندسبرگیس، وزیر خارجه لیتوانی به تازگی در طی نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل تصریح کرد: «روس‌ها در پی همه‌چیز هستند. آنها اوکراین را نابود خواهند کرد و کسی چه می‌داند دست به نابودی چه چیزهای دیگری خواهند زد؟»
او افزود: «اگر اوکراین سقوط کند، برای همه روشن است که بعد از آن نوبت ما خواهد بود. پوتین ول نخواهد کرد؛ او نمی‌تواند دست بردارد.»
به همین خاطر است که در لیتوانی تدارکات برای رویارویی با جنگ احتمالی، جریان دارد. بیش از ۳ هزار و ۳۰۰ پناهگاه زیرزمینی در طی یک سال و نیم گذشته احداث شده‌اند، در ایستگاه‌های مترو و یا مدارس. اما لیتوانی این اقدامات را کافی نمی‌داند و به برنامه‌های خود در این راستا همچنان ادامه می‌دهد.
آگنه بیلوتایته، وزیر کشور لیتوانی به تازگی گفت: «کار ما هنوز به پایان نرسیده است. پناهگاه‌ها و اقامتگاه‌های اضطراری که تا کنون احداث کرده‌ایم، برای ۹۰۰ هزار نفر گنجایش دارند. این برابر با حدود یک سوم جمعیت کشور ما است.»
سازمان‌های آتش‌نشانی و نجات در چاچوب این برنامه‌ها و اقدامات نقش مهمی بازی می‌کنند؛ آنها هستند که باید اطلاع‌رسانی‌های لازم را انجام دهند تا شهروندان بدانند که در صورت بروز جنگ به کجا می‌توانند پناه ببرند.
در گزارشی که سرویس خبری شبکه اول تلویزیون آلمان (تاگس‌شاو) منتشر کرده، از تمرینات شهروندان کشورهای بالتیک برای دفاع از خود نیز سخن رفته است. حتی در مدارس نیز کلاس‌هایی آموزشی در این راستا و همچنین جهت رساندن کمک‌های اولیه و استفاده از سلاح برگزار می‌شود.
کشورهای بالتیک قصد دارند مشترکا تأسیسات و پایگاه‌هایی دفاعی در مرز خود با روسیه و بلاروس برپا کنند؛ گفته می‌شود که سیستمی متشکل از پناهگاه‌ها و خطوط دفاعی از سال ۲۰۲۵ میلادی راه‌اندازی خواهد شد.
اهمیت دفاع از اوکراین
دفاع از اوکراین نیز برای کشورهای بالتیک از اهمیت زیادی برخوردار است و بخشی از برنامه‌های این کشورها در راستای دفاع از خود محسوب می‌شود.
به گفته اویکا سیلینا، نخست‌وزیر لتونی، این کشور تا کنون مجموعا یک درصد از کل تولید ناخالص داخلی خود را صرف کمک به اوکراین کرده است. او در سخنرانی اخیر خود در پارلمان لتونی در این باره تصریح کرد: «پیام ما به مهاجان روشن است. بی‌خود به اینجا نیایید چون ما به همراه همپیمانان خود مشترکا از همان سانتی‌متر اول از خاک خود دفاع خواهیم کرد.»
کشورهای بالتیک همچنین قصد دارند توانایی‌ها و قابلیت‌هایی خود در مقابله با حملات هیبریدی را تقویت کنند. سال گذشته در یک حمله شیشه خودروی وزیر کشور استونی و یک روزنامه‌نگار شکسته شد و همچنین آثار تاریخی استونی تخربی شدند. گفته می‌شود که عاملان از مسکو مأمور انجام این حملات شده بودند.
کایا کالاس، رئیس دولت استونی به تازگی در گفت‌وگویی با شبکه اول تلویزیون آلمان گفت: «چنین اتفاقاتی در دل جامعه ما می‌افتند. ما بروز چنین رویدادهایی را علنا گزارش می‌کنیم تا کشورهای دیگر الگویی را که روسیه بر اساس آن عمل می‌کند، بشناسند. عملکرد روسیه در ایجاد هرج و مرج و شکاف در جوامع ماهرانه است.»
بیشتر بخوانید: هشدار رئیس نشست امنیتی مونیخ نسبت به حمله روسیه به خاک ناتو
کالاس از مدافعان برخوردی قاطعانه با روسیه است و از پشتیبانان فعال اوکراین محسوب می‌شود. روسیه چندی پیش نام رئیس دولت استونی را در فهرست افراد تحت پیگیرد قرار داد. او اما در گفت‌وگو با شبکه اول آلمان در واکنش به این اقدام گفت که مرعوب پوتین نخواهد شد.
کالاس افزود: «او [پوتین] می‌خواهد که ما ترس و واهمه داشته باشید. اما ما در این صورت به او چیزی را خواهیم داد که او طالب آن است. به همین خاطر خوب است که نهراسیم.»
وضعیت کنونی برای شهروندانی که در امتداد گذرگاه سووالکی زندگی می‌کنند، بسیار دشوار است. ماریته، شهروند لیتوانی در روستایی به نام لیوباواس زنگی می‌کند و می‌گوید: «آری ما واهمه بزرگی داریم. تمامی این اتفاقات در نزدیکی خاک ما می‌افتد و هیچ کسی نمی‌دانند که آنها چه شبی به ما حمله خواهد کرد و پیامد آن چه خواهد بود.»
شهروندان کشورهای بالتیک اما در عین حال می‌دانند که باید با این بیم کنار بیایند و زندگی کنند. اکنون دو سال از جنگ اوکراین می‌گذرد و چشم‌اندازی برای پایان آن دیده نمی‌شود.