چند و چون حکومت‌داری گروه تروریستی "دولت اسلامی"
۱۳۹۳ بهمن ۱۳, دوشنبه
حسن حسن در شرق سوریه و در منطقه‌ای به‌دنیا آمده که اکنون در کنترل اسلام‌گرایان "دولت اسلامی" (داعش) قرار دارد. پس از اشغال زادگاه این روزنامه‌نگار سوری، شماری از آشنایان او به این گروه تروریستی پیوستند.
به گزارش "اشپیگل آنلاین"، حسن از خودش می‌پرسد: «چگونه می‌شود کسانی به "دولت اسلامی" پیوسته باشند که همه تحصیلات عالی دارند و پیشتر کاملا غیرمذهبی بوده‌اند؟»
روزنامه‌نگار سوری برای یافتن پاسخی برای این پرسش با همکار آمریکایی خود، مایکل وایس در سال ۲۰۱۴ میلادی با بیش از ۸۰ شبه‌نظامی "دولت اسلامی" به گفت‌وگو نشسته که ماحصل آن در ماه فوریه به صورت کتابی به زبان انگلیسی منتشر می‌شود.
حکومت‌داری تروریست‌ها
حسن گفت‌وگوها را از آشنایان نزدیک خود شروع کرده و از طریق آنها با اعضای دیگری از "دولت اسلامی" ارتباط گرفته است.
این روزنامه‌نگار ۳۳ ساله سوری از سال ۲۰۱۱ درباره اوضاع بحرانی کشورش گزارش تهیه کرده و تجربه‌ها و رابطه‌هایش از این دوران نیز در تحقیق پیرامون ساختار "دولت اسلامی" کارساز بوده است.
عملیات خشونت‌بار اسلام‌گرایان تروریست و ویدئوهای تبلیغاتی فجیعی که پخش کرده‌اند از مشخصه‌های گروه "دولت اسلامی" است که درباره آنها گزارش‌های زیادی منتشر شده است.
چنانکه حسن گزارش داده این گروه در سرزمین‌های تحت کنترل خود مانند یک دولت عمل می‌کند و شبکه وسیعی از خبرچین و جاسوس در اختیار دارد.
پورگن تودنهوفر، نویسنده و نماینده پیشین پارلمان فدرال آلمان نیز که سال گذشته با موافقت رهبران "دولت اسلامی" از شهرهای موصل عراق و رقه سوریه بازدید کرد در گزارش تکان‌دهنده‌ای از این سفر کشورهای غربی را سرزنش کرد که خطر این گروه را به طرز غم‌انگیزی دست‌کم گرفته‌اند.
همکاری کارمندان بومی با تروریست‌ها
روزنامه‌نگار سوری درباره شیوه اداره سرزمین‌های تحت کنترل "دولت اسلامی" می‌گوید، در این مناطق اغلب کارهای غیرنظامی و اداری را افراد بومی بر عهده دارند و حقوقی بیش از آنچه دولت سوریه به آنها می‌پرداخت دریافت می‌کنند.
به گفته‌ی حسن این افراد کاملا مورد اعتماد این گروه نیستند، در جایگاهی همتراز با اعضا قرار ندارند و تنها حامی گروه محسوب می‌شوند. کارمندان بومی با افراد هسته‌ی مرکزی "دولت اسلامی" در ارتباط نیستند.
حسن می‌گوید گروه "دولت اسلامی" از اشتباه‌های شبکه تروریستی القاعده در عراق درس گرفته و با جلب همکاری افرادی از طایفه‌های مختلف از پایگاه‌های محلی به مراتب قدرتمندتری برخوردار است.
بر اساس این گزارش، تروریست‌های "دولت اسلامی"، مانند دولت‌های صدام حسین و بشار اسد، از اختلاف میان گروه‌ها و طایفه‌های مختلف برای بسط دامنه‌ی نفوذ خود استفاده می‌کنند.
مطابق یافته‌های دو خبرنگار سوری و آمریکایی، "دولت اسلامی" در مناطق تحت کنترل خود خدماتی به مردم عرضه نمی‌کند و بیشتر نقش "مدیر پروژه" و اداره‌کننده منابع را بر عهده دارد.
بیشتر بخوانید: مجموعه مقالات درباره‌ی "دولت اسلامی"
سازماندهی غیرمتمرکز
برق و آب اغلب مناطق سوریه و عراق که در اشغال تروریست‌هاست از منابع دولت مرکزی تامین می‌شود؛ اشغالگران پول آب و برق را از مردم دریافت می‌کنند و از طریق کانال‌های مخفی سهم تامین‌کنندگان این خدمات را می‌پردازند.
به باور حسن، دولت‌های عراق و سوریه الزاما در جریان این گونه معاملات قرار ندارد. وجود فساد گسترده و روابط مافیایی در این دو کشور موضوع تازه و ناآشنایی نیست.
بررسی‌های این دو روزنامه‌نگار نشان می‌دهد که قدرت و تصمیم‌گیری در دولت اسلامی به شدت غیرمتمرکز است؛ فرماندهی در سوریه هیچ اطلاعی از برنامه‌های فرمانده دیگر در شمال عراق ندارد و فرمانده نیروهای شبه‌نظامی از کار بخش اطلاعاتی به کلی بیخبر است.
از سوی دیگر نام اعضای شورای رهبری دولت اسلامی مشخص است اما کمتر کسی، حتا فرماندهان منطقه‌ای با آنها به طور مستقیم ارتباط دارند.
بیشتر بخوانید: سال ۲۰۱۴؛ سالی مرگبار برای مردم عراق
مبارزه با دولت‌های مورد حمایت ایران
مطابق گزارش دو روزنامه‌نگار یاد شده، تروریست‌های "دولت اسلامی" تشکیلات اطلاعاتی وسیعی را نیز سازمان داده‌اند که الگوگرفته از دستگاه‌های امنیتی سوریه و عراق است و از تجربه همکاران پیشین امنیتی این کشور بهره می‌گیرد.
تشکیلات امنیتی "دولت اسلامی" در کشورهای همسایه عراق و سوریه، از جمله در ترکیه و اردن شبکه‌ای از هسته‌های مخفی را سازمان داده‌اند که آنها را از خطرهای احتمالی آگاه کند.
مطابق ارزیابی حسن، "دولت اسلامی" ایدئولوژی رادیکال خود را به عنوان مذهب رسمی تبلیغ می‌کند و خواستار خلافت انحصاری اهل سنت است.
در تبلیغات گروه "دولت اسلامی"، دولت‌های عراق و سوریه که از سوی جمهوری اسلامی حمایت می‌گردند همدست "شیعیان متخاصم" معرفی می‌شوند. این تبلیغات در دو کشوری که سال‌ها درگیر تبعیض‌ها و مناقشه‌های فرقه‌ای، قومی و مذهبی بوده‌اند می‌تواند جذاب باشد.
در خاتمه این بررسی نتیجه‌گیری شده، سیستم "دولت اسلامی" در مناطق تحت کنترل کارآیی خود را دارد زیرا از ساختارهای موجود در این مناطق استفاده می‌کند.
به همین دلیل است که تروریست‌های "دولت اسلامی" تاکنون فقط در مناطقی ریشه دوانده‌اند که اکثریتی سنی دارند و در مناطق دیگر از حمایت نیروهای محلی که برای تثبیت قدرت به آنها نیاز دارند بی بهره هستند.
تبعیض‌های قومی و مذهبی
تودنهوفر آلمانی پس از اقامت ده روزه در موصل و رقه به ارزیابی تقریبا مشابهی رسیده و می‌نویسد، به نظر می‌رسد دست‌کم شهروندان سنی مذهب عراقی در مناطق اشغالی بدون مقاومت خاصی "دولت اسلامی" را پذیرفته‌اند و شرایط جدید را به فشارها و تبعیض‌های دوران دولت شیعی نوری مالکی، نخست‌وزیر پیشین عراق ترجیح می‌دهند.
مطابق دریافت نماینده پیشین پارلمان آلمان، تروریست‌های "دولت اسلامی" معتقدند به جز پیروان ادیان صاحب کتاب (شامل پیروان همین گروه، مسیحیان و یهودیان) بقیه شهروندان جهان کافر محسوب می‌شوند و باید به قتل برسند و زنان و کودکانشان به بردگی گرفته شوند.
تودنهوفر می‌افزاید، این حکم شامل معتقدان به دیگر مذهب‌ها و فرقه‌های اسلامی نیز می‌شود، مگر این که پیش از تصرف سرزمین‌شان توبه کنند و به سوی "اسلام واقعی" بازگردند.