چرا ترکمنستان به ایران گاز نمی‌فروشد؟
۱۳۸۶ بهمن ۲۲, دوشنبه
هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصحلت نظام که بنام او در ترکمنستان شهرکی نامگذاری شده از رهبران ترکمنستان انتقاد کرد. احمدی‌نژاد نیز برخی از مقامات داخل کشور را در قطع صدور گاز "همدست" دانست. مقامات ترکمنستان هیچ‌گونه واکنشی در قبال موضع‌گیری‌های رهبران جمهوری اسلامی نشان نداده‌اند، ولی در عوض به قطع صدور گاز خود همچنان ادامه می‌دهند.
وزارت امور خارجه تركمنستان در آخرین بيانيه مطبوعاتي خود اقدام کشورش در قطع صدرو گاز را موقت بیان کرده بود، ولی قطع صدور گاز این کشور به ایران همچنان ادامه دارد و این مسئله بنا بر گفته کارشناسان محلی سبب بروز مشکلات فراوانی به‌ویژه در استان‌های شمالی کشور شده است.
موسی جرجانی، سردبیر روزنامه "اقتصاد گلستان" در خصوص پیامدهای قطع صدور گاز و بروز سرما در شمال کشور چنین می‌گوید: «ترکمنستان شیر گاز خود را در سخت‌ترین شرایط زمستان بست. مردم برای مقابله با سردی هوا از اجاق‌های قدیمی نفتی و هیزمی استفاده کردند. این یک حادثه غیرمترقبه و پیش‌بینی نشده‌ای مثل سزازیرشدن سیل بود و همه غافلگیر شدند.»
موسی جرجانی در مورد ادامه پیامدهای جانی و مالی بحران گازی در شمال کشور خاطرنشان می‌سازد: «دولت، ستاد بحران تشکیل داد و بیشتر ادارات و مداراس را تعطیل کرد. در تمامی شهرهای مسیر لوله گاز ترکمنستان به ایران گاز قطع شد. برای جایگیزینی گاز، مردم دچار مشکل شدند. آغاز موج سرما نیز این مشکلات را تشدید کرد. دمای هوا به ۱۵ درجه زیر صفر رسید. در طی چهل سال گذشته چنین سرمائی بروز نکرده بود. مردم درمقابل نانوائی‌ها که گازسوز بودند صف‌های طولانی تشکیل دادند. برای رفع کمبود نان، نانوائی‌ها را دوگانه سوز کردند.»
سردبیر روزنامه "اقتصاد گلستان" که خود از ترکمن‌های ایران است از اقدام دولت ترکمنستان ابراز نارضایتی می‌کند و معتقعد است: «از لحاظ انسانی هم این روش درستی نبود که دولت ترکمنستان در شرایط سخت و همزمان با بروز سرمای شدید، گاز خود را به ایران قطع کند و موجب بدبختی‌های فروان مردم گردد.»
برخی از نمایندگان منطقه شمال کشور از دولت احمدی نژاد درخواست کردند که هر چه زودتر بر سر صدور گاز ترکمنستان به ایران مذاکره را آغاز کند. در همین حال منوچهر نوذری، وزیر نفت ایران تاکید کرده است که مذاکره در خصوص قیمت گاز صادراتی ترکمنستان به ایران تنها در صورتی آغاز می‌شود که ترکمنستان صادرات را از سر گیرد.
صاحبنظران یکی از دلایل عمده بحران گازی در کشور را بروز سرمای شدید و همچنین عدم مدیریت صحیح مقامات ایرانی می‌دانند.
بسیاری از کارشناسان از جمله ولادیمیر سوکور، کارشناس آلمانی در امور گاز معتقدند که صدور گاز ترکمنستان با قیمت نازل برای این کشور با صرفه نیست.
سوکور در گفت‌وگویی با بخش فارسی دویچه وله به این اشاره می‌کند که اخیرا روسیه نیز قیمت گاز ترکمنستان را افزایش داده است. وی می‌افزاید: «ترکمنستان قصد دارد قیمت گاز خود را بیشتر کند ولی روشی را که برای دسترسی به آن اتخاذ کرده نادرست است. چنین شیوه ای را روسیه پیش از این در قبال اوکرائین و بلاروس اتخاذ کرده بود و این رویه روسیه، متمدنانه و اروپائی نبود.»
کارشناس آلمانی در ادامه تاکید می‌کند که صدور گاز ترکمنستان به ایران نقش مهمی در کل صادارات این کشور به روسیه ندارد ولی خط لوله کرپچه - کردکوی که از ترکمنستان به شمال ایران کشیده شده به ترکمنستان کمک می‌کرد، در صدور گاز خود مستقل عمل کند و از وابستگی به خط لوله روسیه بکاهد.
حال برای رفع بحران گازی به‌ویژه در شمال کشور، دولت ایران چه سیاستی را اتخاذ خواهد کرد؟ سردبیر روزنامه اقتصاد گلستان با اشاره به برنامه جایگزینی گاز ترکمنستان با تولیدات داخلی کشور تصریح می‌کند: «مقامات قول داده‌اند که در سال آینده پیش از آغاز زمستان لوله گاز پارس جنوبی به لوله گاز شمال کشور اتصال یابد.»
ولی برخی از کارشناسان امور گاز در خصوص با صرفه بودن هزینه لوله کشی و اتصال گاز جنوب کشور به لوله‌های شمال تردید دارند. اینها دلیل می‌آورند که منابع گازی ترکمنستان نزدیک‌تر از منابع گازی ایران به منطقه شمال کشور است.