پوشش سر در ادیان و مذاهب

در قرن‌های هفدهم و هجدهم "کیپه" که در زبان عبری به معنی کلاه یا سرپوش است بین یهودیان اروپا به عنوان نمادی از ایمان دینی رواج پیدا کرد. بر اساس "هلاخا" سر مردان جوان باید هنگام دعا و تحصیل مذهبی پوشیده باشد. (هلاخا مجموعه قوانین شریعت یهود است با ۶۱۳ میتزوت یا فرمان. این قوانین از تورات مکتوب "تنخ"، تورات شفاهی "تلموذ" و دستورات خاخام‌ها استتناج شده است.)

از قرن یازدهم میلادی، اسقف‌های کلیسای کاتولیک در مراسم مذهبی از سرپوش "میترا" استفاده کردند. در پشت میترا دو نوار آویخته شده که نماد "عهد عتیق" و "عهد جدید" است. عهد عتیق، کتاب مقدس یهودیان است که مسیحیان نیز آن را پذیرفته‌اند و به عنوان بخش اول از دو بخش کتاب مقدس خود قرار داده‌اند.

به پوشش سر روحانیون شیعه عمامه گفته می‌شود که پس از پایان تحصیلات حوزوی بر روی سر قرار می‌گیرد. عمامه دارای دو رنگ سیاه و سفید است. روحانیونی که از عمامه سیاه استفاده می‌کنند اصل و نسب خود را به سادات می‌رسانند و خود را از اخلاف پیامبر اسلام می‌دانند.

تمام مردان سیک باید دستار بر سر داشته باشند. سیک (به معنی شاگرد) دینی یکتاپرستانه است که در سده پانزدهم میلادی در منطقه پنجاب واقع در شمال شبه قاره هند تأسیس شد. از دستار در رنگ‌های گوناگون و بیشتر نارنجی استفاده می‌شود. استفاده از رنگ سفید به معنی "خردمندی" است. مردان سیک اجازه ندارند موی خود را کوتاه کنند و از دستار برای حفظ و پوشش مو‌های سر استفاده می‌کنند.

چادر پوششی به صورت پارچه‌ای نیم‌دایره است و معمولا به رنگ سیاه یا سفید است و زنان مؤمن موقع بیرون رفتن از خانه به سر می‌کنند. زنان ایرانی باید طبق دستورهای مذهبی از چادر یا روسری استفاده کنند.

خواهران مقدس که در کلیسا خدمت می‌کنند سرپوش و لباسی به رنگ مشکی به تن می‌کنند. رنگ سرپوش خواهران مقدس در دوران تحصیل دینی سفید است و بعد از ادای سوگند رنگ آن مشکی می‌شود. در برخی از گروه‌های کلیسایی سرپوش خواهران مقدس نه‌تنها مو بلکه گردن آن‌ها را نیز می‌پوشاند.

پارچه‌ایست که زنان مسلمان از آن برای پوشاندن گیسوی خود استفاده ‌می‌کنند. موضوع "اجبار" یا "اختیار" زنان در استفاده از این پارچه به بحث‌های زیادی در کشورهای اسلامی و حتی کشورهای غربی دامن زده است. جالب اینکه نوع بستن روسری زنان ترک با دیگر زنان کشورهای اسلامی متفاوت است.

نوعی از پوشش سر تا پایین سینه برای زنان است که به ویژه در ایران بعد از انقلاب اسلامی رایج شد. از این سرپوش معمولا در ادارات، بیمارستان‌ها، تیم‌های ورزشی زنانه، مدارس و مکان‌های عمومی دیگر استفاده می‌شود و استفاده از آن به نسبت روسری و شال آسان‌تر است.

در برخی جوامع ارتدکس یهودی مانند "ستمار" قانون عجیبی در مورد زنان وضع شده است. هر زنی که ازدواج می‌کند باید موی سر را بتراشد و در سراسر زندگی از کلاه‌گیس استفاده کند.

کلاه بیرت که در انگلیسی به آن بیرتا (Biretta) گفته می‌شود، کلاه روحانیون کاتولیک است که از قرن سیزدهم میلادی رواج یافته است. چهار گوشه این کلاه در کشورهای آلمان، انگلیس، فرانسه و هلند با یک قوس به سوی بالا کشیده شده است. رنگ کلاه درجه و مقام روحانی را هم مشخص می‌کند. پاپ از این کلاه استفاده نمی‌کند. کلاه کشیش‌ها مشکی و کلاه کاردینال‌ها به رنگ قرمز است.

طوارق از اقوامی هستند که در صحرای بزرگ آفریقا سکونت دارند. در سن ۱۵ تا ۱۷ سالگی، برای پسران جوان قوم طوارق که مسلمان هستند، جشن "لثام" یا نقاب برگزار می‌شود و آن‌ها اجازه می‌یابند از پارچه‌ای به طول ۱۵ متر به عنوان دستار و نقاب استفاده کنند.

کلاهی به شکل دایره بزرگی از جنس خز که مردان ارتدکس یهودی حسیدی و حریدی در صورت متاهل بودن در روزهای شبات یا شنبه و اعیاد و جشن‌ها و روزهای مقدس بر سر می‌گذارند. اقوام یهودی حسیدی و حریدی در جنوب شرقی اروپا (رومانی و مجارستان) زندگی می‌کردند.

آمیش‌ها فرقه‌ای مسیحی در جنوب آلمان و سوئیس هستند که در اویل قرن ۱۸ میلادی به آمریکا مهاجرت کردند تا بتوانند در آرامش طبق آیین‌های دینی خود زندگی کنند. آمیش‌ها زندگی بسیار سنتی دارند و از دستاوردهای فنی استفاده نمی‌کنند. آنها لباس ساده به تن می‌کنند. مردان آمیش کلاه و زنان آنها سرپوشی به نام "هاوبه" (Haube) بر سر می‌گذارند.