ورود به ورزشگاه؛ حقی که از زنان سلب شده است
۱۳۹۳ تیر ۲, دوشنبه
ماجرا از آنجا آغاز شد که دبیر فدراسیون والیبال ایران قبل از شروع بازیهای لیگ جهانی والیبال در تهران اعلام کرد: «عدم حضور بانوان در سالن برای فدراسیون والیبال ایران امتیاز منفی محسوب می‌شود و بر اساس قوانین ما نباید از ورود خانمها جلوگیری کنیم.»
محمود افشاردوست البته در ادامه سخنانش تصریح کرد که "به همین دلیل هم به تعدادی از کارمندان خانم فدراسیون اجازه ورود به ورزشگاه را می‌دهیم." اما زنان تشنه ورود به استادیوم ظاهرا این جمله آخر را نشنیده گرفتند و گمان بردند اصل بر آزادی ورود زنان به استادیوم بازیهای والیبال است؛ رسمی که تا دو سال پیش پابرجا بود و به یکباره از دوسال پیش تا کنون تغییر کرده است.
دبیر فدراسیون والیبال دلیل این تغییر مشی را اینگونه عنوان میکند: «بعد از حضور آنها [یعنی زنان] متوجه شدیم که این آمادگی وجود ندارد. هر چند که مانند فوتبال در ورزشگاه‌های والیبال مشکلات فحاشی و الفاظ نامناسب وجود ندارد اما زیرساخت‌های فرهنگی هنوز مهیا نیست.»
زنان اما نمیخواهند منتظر آماده شدن "زیرساخت‌های فرهنگی" شوند بلکه عزم آن دارند تا با ورود به ورزشگاه‌ها این زیرساخت‌ها را تغییر دهند. و به همین دلیل هم یک بار با پوشیدن لباس تیم ملی برزیل به عنوان طرفداران این تیم وارد ورزشگاه آزادی شدند و بار دوم از نیروی انتظامی کتک خوردند و چند ساعتی هم بازداشت شدند. اما همچنان اصرار به ورود به ورزشگاه‌ها دارند.
بنفشه جمالی، فعال حقوق زنان و یکی از کسانی که خواستار ورود به ورزشگاه آزادی و تماشای مسابقه والیبال تیم ملی ایران است به دویچه‌وله می‌گوید: «این یک جور تبعیض است و ما نسبت به این تبعیض اعتراض داریم. ما می‌خواهیم در استادیومهای ورزشی حضور داشته باشیم و بتوانیم تیم ملی کشورمان را تشویق کنیم. چه طور زنهای خارجی میتوانند شرکت کنند، اما زنهای ایرانی نه؟ چه طور زنهای ایرانی را میفرستند به استادیومهای خارجی، اما در ایران این ممنوع است؟ ما نسبت به این تبعیض اعتراض داریم. این پارادوکسها و این تناقضهایی که وجود دارد از لحاظ ما هیچ گونه توجیهی ندارد و ما نسبت به آنها معترضایم.»
او تاکید میکند که هیچ قانون نوشته‌شده‌ای درباره ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها وجود ندارد و هیچ ارگان و نهادی هم مسئولیت این ممنوعیت را بر عهده نمی‌گیرد. بنابراین زنان قرار است به تلاش‌هایشان ادامه دهند. به خصوص که این ممنوعیت برای ورود به بازیهای والیبال قبلا وجود نداشته است.
اصرار زنان زمانی بیشتر می‌شود که می‌شنوند رئیس جمهور به معاون امور زنانش، شهیندخت مولاوردی دستور داده تا مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها را بررسی کند. شهیندخت مولاوردی نیز در این باره گفته است: «من به آقای روحانی توضیح دادم که قبلا این ممنوعیت برای حضور زنان در ورزشگاه و تماشای مسابقه والیبال وجود نداشته و این زیبنده دولت تدبیر و امید نیست که این ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها به نام این دولت گره بخورد و برخلاف برنامه‌ها و هدف دولت است که به دنبال افزایش سرمایه اجتماعی و جلب رضایت عمومی جوانان است.»
وی اظهار امیدواری کرده که رایزنی‌ها تا بازی بعدی ایران ثمر دهد و زنان بتوانند برای دیدن این بازی به ورزشگاه بروند.
فراکسیون زنان مجلس، علیه زنان
سایت "پیام نو" با شش نفر از اعضای فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی نظر آنان را درباره خواست زنان برای ورود به ورزشگاه‌ها پرسیده است. از میان آنها تنها یک نماینده به طور تلویحی با این خواست زنان موافقت کرده است.
شهلا میگلو بیات، نماینده ساوه گفته زنان نیمی از جامعه هستند و باید به خواسته‌های آنها توجه شود. پنج نماینده دیگر اما اصولا این خواست را غیرضروری دانسته‌اند.
نیره اخوان بی‌طرف، نماینده اصفهان گفته: «زنان ایران مسائل حل نشده بسیار زیادی دارند، حالا یک سری از زنان و دختران آمدهاند و حاشیه درست کردهاند و دارند به کمک رسانه‌ها آن را بزرگ می‌کنند، این نباید ما را فریب بدهد. اینها را من شخصا نماینده زنان ایران نمیدانم. این مسائل هیچ اولویتی ندارد، نه از نظر شرعی و نه اجتماعی. اینهایی که به مسابقه والیبال آمدند اصلا در مقابل جامعه زنان ایرانی عددی نیستند که بخواهند آنها را نمایندگی کنند.»
بنفشه جمالی در پاسخ به این استدلال می‌گوید: «من کلاً با این اولویتبندی کردن مطالبات مشکل دارم. به نظر من همه اینها در کنار همدیگر معنا پیدا میکند و نه در طول همدیگر. اینکه بگوییم یکی را رفع کنیم و حالا مطالبهی بعدی، به نظر من حرف درستی نیست. برای من شخصاً همان قدر که تفکیک جنسیتی در دانشگاه یا سهمیهبندی جنسیتی یا مخالفت با حجاب اجباری اولویت دارد، این مسئله هم به عنوان حقیست که از من گرفته شده و دنبال احقاق آن هستم».
درباره کم‌تعداد بودن زنانی که خواهان ورود به استادیومهای ورزشی هستند نیز خانم جمالی معتقد است: «در دو سه بازی‌ای که من رفتم دم استادیوم، دیدم که از شهرستانهای مختلف هم آمدهاند. یعنی از اصفهان تا شهرهای مختلف، خانوادگی آمده بودند. حالا اینکه دغدغه چند درصد از زنهاست، واقعاً نمیدانم. در بازی ایران و ایتالیا یک دختر هفده ساله داشتیم که پدرش او را آورده بود، گذاشته بود دم استادیوم و رفته بود. یعنی اینکه حالا این خواسته‌ی چند درصد ازجامعه هست، نمیشود گفت. ولی بههرحال هرکدام از این مطالبات ممکن است مطالبه یک بخش از جامعه باشد. پس این دلیل نمیشود که بگوییم چون درصد کمی از افراد جامعه این را میخواهند، پس به طور کلی باید کنار گذاشته شود.»
کمپین درخواست از فاطمه آلیا برای نشستن در خانه و شوهرداری
اما جنجالی‌ترین اظهارنظر نمایندگان مجلس درباره این موضوع، مربوط به سخنان فاطمه آلیا بود. او در این باره گفته بود: «کار زن بچه‌دار شدن و تربیت فرزند و شوهرداری است نه دیدن مسابقه والیبال. یک عده‌ای میخواهند هر طور شده به زن نقش‌هایی بدهند که مخالف با وظایف شرعی است. زنی که دغدغه اصلی‌اش رفتن به ورزشگاه و شاغل شدن و این دست مسائل باشد که دیگر به وظایف اصلی خود نمی‌رسد.»
مخالفت با این سخنان چنان بالا گرفت که در فیس‌بوک صفحه‌ای درست شد با عنوان: "درخواست از فاطمه آلیا برای بازگشت به خانه و بچه‌داری و شوهرداری و استعفا از نمایندگی"
این نماینده مجلس البته بعد اساسا انجام چنین مصاحبه‌ای را تکذیب کرد. وی به سایت خانه ملت، ارگان مجلس شورای اسلامی گفت: «بنده در روزهای اخیر هیچ گونه مصاحبه و اظهار نظری با هیچ یک از رسانه‌ها اعم از سایت‌های خبری و روزنامه‌ها نداشته‌ام و مطلب ذکر شده ساخته و پرداخته سناریوسازان و حاشیه‌پردازان رسانه‌ای در جهت تخریب نمایندگان مجلس نهم بوده است و حق اینجانب برای شکایت از رسانه‌هایی که این مصاحبه دروغین را منتشر کردند، محفوظ است.»
با توجه به سوابق فاطمه آلیا و سخنانی که تا کنون درباره حضور زنان در اجتماع گفته، باور اینکه وی این بار نیز چنین اظهارنظری کرده باشد، دور از واقعیت نیست.
بنفشه جمالی در این باره می‌گوید: «این را که خانم آلیا این مصاحبه را تکذیب کردهاند، من به فال نیک می‌گیرم چون فقط ایشان مصاحبه نکرده بودند، تمام خانمهای فراکسیون زنان مصاحبه کرده بودند. فقط چون حرفهای ایشان جنجالی شد، مصاحبهشان را تکذیب کردند و آن بهخاطر جوی بود که پیش آمد و عکسالعملهایی را خانم آلیا دیدند و خواندند که باعث شد بگویند این حرف را نزدهاند ولی با توجه به شناختی که از خانم آلیا داریم، به نظر من تکذیب این سخنان جای تأمل دارد. ولی من فکر میکنم خود خانم آلیا هم با همین تکذیبشان متوجه شدهاند که دیگر دوره این حرفها گذشته. یعنی هر چقدر هم سعی کنند خانمها را به خانهها محدود کنند موفق نخواهند شد. و به نظر من این جامعه نیست که باید تغییر کند، خانم آلیا و همفکرانشان هستند که باید همسو با روندی که در جامعه اتفاق افتاده، تغییر رویه بدهند و این تکذیبیهشان هم نشان میدهد که حداقل یک گام به عقب برداشتهاند.»
شاید فاطمه آلیا یک گام به عقب برداشته باشد اما باید دید آنانکه قدرت جلوگیری از زنان برای ورود به ورزشگاه‌ها را دارند، حاضر به عقب‌نشینی هستند یا نه.
اما دلیل این همه اصرار بر ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها چیست؟ بنفشه جمالی می‌گوید: «من فکر میکنم این بیشتر یک جور موضعگیری سیاسی باشد. اینها معتقدند اگر ما به این مطالبه زنها تن دربدهیم، آنها در مورد بقیه مطالبات هم همین طور سرسختی نشان میدهند، پس الان جلویش را بگیریم. من فکر میکنم این بیشتر یک جور جهتگیری سیاسی‌ست و اینکه نمیخواهند سر این مسئله کوتاه بیآیند تا مجبور شوند برای بقیه مطالبات هم کوتاه بیآیند.»
تیم ملی والیبال ایران روز جمعه ۶ تیر (۲۷ ژوئن) مقابل تیم لهستان در ورزشگاه آزادی تهران بازی میکند. آیا تا آن روز زنان موفق می‌شوند درهای ورزشگاه را به روی خود باز کنند؟