همبستگی نویسندگان آلمان با روزنامه‌نگاران دربند ترکیه
۱۳۹۵ آبان ۲۱, جمعه
یورگن بوس، رئیس نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت اعلام کرد که هیات نمایندگی آلمان در روز ۱۲ نوامبر، روز گشایش سی و پنجمین دوره‌ی نمایشگاه بین‌المللی کتاب استانبول، حضور خواهد داشت. این هیات از ۳۰ بنگاه انتشاراتی و نهاد فرهنگی آلمانی تشکیل می‌شود که ۱۴ نویسنده از جمله سیلکه شویرمن، اولگا گرایسنوا، موریس رینکه و پتر اشنایدر آن را همراهی می‌کنند. آلمان از سوی "اتحادیه‌ی مستقل ناشران پیشرفته" و نه از سوی مقامات دولتی ترکیه به این نمایشگاه دعوت شده است.
شرایط بحرانی و انتقاد از آلمان
بسیاری از دگراندیشان ترک، ترکیه را زندان نویسندگان و روزنامه‌نگاران آن می‌دانند. درحال حاضر بیش از ۱۵۴ روزنامه‌نگار و نویسنده در زندان‌های ترکیه بهسر می‌برند. آمار "اتحادیه‌ی نویسندگان ترکیه PEN" نشان می‌دهد که در چند ماه گذشته فعالیت بیش از ۱۰۰ رسانه و ۲۹ بنگاه انتشاراتی در این کشور ممنوع اعلام شده است.
بیشتر بخوانید: رسانه‌‌های ترکیه: سردبیر نشریه جمهوریت دستگیر شد
از این رو شرکت هیئت نمایندگی آلمان در این رویداد بزرگ فرهنگی از سوی برخی از روشنفکران ترکیه مورد انتقاد قرار گرفته است. با این حال ماریا بوهمر، مسئول امور فرهنگی وزارت خارجه‌ی آلمان، این انتقاد را رد می‌کند و می‌گوید: «اعضای هیئت می‌خواهند این فرصت را غنیمت بشمارند و از آزادی بیان و اندیشه دفاع کنند.»
یورگن بوس، رئیس نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت نیز، ضمن تایید نظر بوهمر یادآور می‌شود که تصمیم‌گیری در این راستا "چندان ساده نبود". با این حال او معتقد است که دوستداران آزادی به ویژه در "زمانه‌ی بحران‌های سیاسی" باید حضور خود را نشان دهند.
به گفته‌ی رئیس نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت برنامه‌ای که "پس از تردیدهای ابتدایی"، با همکاری "گوته انستیتو" استانبول تدارک دیده شده، "بسیار انتقادی و عاری از توهین و تحریک" است. او می‌گوید: «ما از آزادی بیان دفاع می‌کنیم و می‌خواهیم که نویسندگان در بند در ترکیه آزاد شوند.»
یورگن بوس تاکید کرد، بسیاری از نویسندگانی که دستگیر شده‌اند، از جمله کسانی هستند که قرار بود در غرفه‌ی آلمان با همتاهای آلمانی خود به گفت‌وگو بنشینند. به گفته‌ی بوس، آسلی اردوغان یکی از این نویسندگان بود که در ماه اوت بازداشت شد و هنوز در زندان "بَکیرکوی" بهسر می‌برد. این روزنامه‌نگار در سال ۲۰۰۸ عضو هیئت نمایندگی رسمی دولت ترکیه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت بود. ترکیه در این سال به عنوان "کشور میهمان" به نمایشگاه فرانکفورت دعوت شده بود.
بیشتر بخوانید: دستگیری شبانه نمایندگان کرد پارلمان ترکیه و انفجار در دیاربکر
گفته می‌شود که آسلی اردوغان به دلیل عضویت در شورای مشورتی "اوزگور گوندم"، روزنامه‌ی طرفدار کردها، به ارتباط با گروه‌های افراطی کرد مانند "حزب کارگران کردستان" (پ‌ک‌ک) متهم شده است.
این کنشگر حقوق بشر چندی پیش در نامه‌ای از زندان شرایط سیاسی زادگاهش را شرح داد و نوشت که در حال حاضر در ترکیه "هر عقیده‌ای که حتی اندکی با نظر حاکمان متفاوت باشد، با خشونت سرکوب می‌شود". او با تاکید بر این که "ما به همبستگی و پشتیبانی کامل شما نیازمندیم"، از جامعه‌ی روشنفکران اروپا خواست: «در قبال ارزش‌هایی که در پی سده‌ها کوشش در این قاره شکل گرفته‌اند، مسئولیت‌پذیر باشند. ارزش‌هایی که هویت اروپا را تشکیل می‌دهند: مردم‌سالاری، حقوق بشر، آزادی بیان و آزادی اندیشه...»
همبستگی ناشران آلمانی
الکساندر اسکیپیس، مدیر اتحادیه‌ی کتابفروشی‌های آلمان نیز که یکی از اعضای هیئت نمایندگی آلمان در نمایشگاه کتاب استانبول است در این رابطه می‌گوید: «ما به عنوان عضوی از جامعه‌ی جهانی ارتباطات و رسانه‌ها در برابر همکاران خود و هم‌چنین اجتماع احساس مسئولیت می‌کنیم.» او گفت همبستگی با کسانی که در بند هستند، به ویژه برای آنان اهمیت دارد.
رایمر فولکر، مدیر انستیتو گوته در استانبول نیز که همواره با نویسندگان ترک در تماس است، بر این باور است که "راه گفت‌وگو را نباید بست". او می‌گوید: «باید با همبستگی امکانات بیشتری برای نویسندگان و ناشرانی که تحت شرایط دشواری فعالیت می‌کنند، فراهم آورد.»
تردید در نتیجه‌ی کار
زینب اورال، با این که از اعلان همبستگی جامعه‌ی روشنفکری آلمان استقبال می‌کند، با این‌حال نسبت به نتایج مثبت فعالیت‌های آنان تردید دارد. اورال که هم‌زمان مدیر اجرایی اتحادیه‌ی نویسندگان ترکیه هم هست، در این رابطه می‌گوید که همه‌ی تلاش‌های او برای برقراری ارتباط با ادارات مسئول ترکیه با شکست روبرو شده است.
بیشتر بخوانید: آغاز دادگاه روزنامه‌نگاران منتقد دولت در ترکیه
این نویسنده هم‌چنین تاکید کرد که وزارت فرهنگ ترکیه به نامه‌ی رسمی او پاسخی نداده است. اورال ۱۵ سال است که با روزنامه‌ی "جمهوریت" همکاری می‌کند. جان دوندار، سردبیر پیشین این روزنامه که ماه‌ها است تحت فشار نیروهای امنیتی دولت قرار دارد، از ماه اوت در تبعید بهسر می‌برد.
مراد صابونجو، سردبیر اصلی روزنامه‌ی "جمهوریت"، آکین آتالای، عضو هیئت مدیره و گورای اوز، یکی از نویسندگان نشریه، به همراه شمار دیگری از کارکنان رزنامه مزبور روز ۳۱ اکتبر از سوی ماموران امنیتی ترکیه بازداشت شدند. دادستانی ترکیه روزنامه‌ی یادشده را متهم می‌کند که از (پ‌ک‌ک) و نیز جنبش فتح‌الله گولن، واعظ منتقد دولت ترکیه، حمایت می‌کند.
پ‌ک‌ک و جنبش گولن هر دو در ترکیه ممنوع هستند.