نگرانی و خرسندی توأمان روسیه از روی کار آمدن روحانی
۱۳۹۲ خرداد ۲۹, چهارشنبه
رسانه‌های روسیه می‌نویسند، پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران برای بسیاری از کارشناسان و محافل سیاسی روسیه غیرمترقبه بوده است. برخی از کارشناسان روس به دویچه وله گفتند که پیروزی روحانی سبب شگفتی و شادی آن‌ها شد.
خبرگزاری ریانووستی به نقل از وزارت امور خارجه روسیه در ۲۸ خرداد ۱۳۹۲ خبرداد که این کشور از اظهارنظرهای روحانی در باره مسئله هسته‌ای استقبال می‌کند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه بعد از آن درخواست کرد که تحریم‌ها علیه ایران کاهش یابد. وی همچنین گفت، هرچه زودتر زمان و مکان مذاکرات هسته‌ای ۵ بعلاوه ۱ مشخص گردد.
"صحبت‌های لاوروف جای تامل دارد!"
وزیر امور خارجه روسیه حتی خبرداد که ایران آمادگی دارد غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را هم متوقف کند. تابحال مقامات ایران درباره‌ی این ادعای لاوروف توضیحی نداده‌اند.
اما برخی از سایت‌ها دراین باره واکنش نشان داده‌اند. سایت تابناک در این رابطه می‌نویسد: «یک مقام دولت روسیه، آن هم بدون اشاره به منبعی در ایران، از تعلیق غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد توسط ایران سخن می‌گوید، بسیار جای تأمل دارد. در واقع پرسش این است که آیا روسیه خود را در جایگاهی می‌بیند که از قول ایران به موضع‌گیری و اظهارنظر بپردازد و یا قضیه چیز دیگری است؟!» تابناک نتیجه می‌گیرد، که روسیه نگران بهبود و ترمیم رابطه ایران با غرب است.
اظهارنظر روس‌ها درباره روحانی
مقامات روسیه در دفاع از موضع ایران در قبال کشورهای غربی هم موضع گیری کردند. مارگیلوف رئیس کمیته امور بین‌المللی شورای فدراسیون روسیه گفته است انتخاب روحانی غرب را وادار می‌کند به دنبال راهکار سیاسی باشد. در عین حال او تاکید کرده است که نباید انتظار داشت درسیاست اتمی ایران تغییرات اساسی صورت گیرد، زیرا نقش رؤسای‌جمهور در برابر رهبر ایران غیر اساسی به نظر می‌رسد.
الکسی پوشکوف، رئیس کمیته بین‌المللی مجلس دومای روسیه هم تأکید می‌کند که پیروزی روحانی به عنوان نماینده اصلاح‌طلبان آمریکا را از پناه بردن به سناریوی نظامی علیه این کشور باز می‌دارد. وی می‌پرسد: «چگونه ممکن است به کشوری که رئیس‌جمهورش اصلاح‌طلب است حمله نظامی کرد؟»
رجب صفراف، مدیر"مرکز مطالعه ایران معاصر" در مسکو هم در مصاحبه با تارنمای "روس‌بلات" اظهار داشته است: «پیروزی روحانی غیرمتفرقبه بود. زیرا وی نه طرفدار سرسخت اصلاحات بوده و نه مخالفت سرسختی هم با آن داشته و کسی انتظار پیروزی او را نداشت. روحانی تنها نامزد انتخاباتی است که قصد دارد مناسبات با غرب را بهبود بخشد. وی صریحا می‌گوید که می‌خواهد وضعیت اقتصادی مردم را بهتر کند، اما او به خوبی آگاه است که برای این منظورباید مناسبات با غرب را بهبود بخشد و برای بهبود روابط هم مذاکرات هسته‌ای را شفاف و نتیجه‌بخش پیش ببرد.»
پوتین روحانی را انسانی با تجربه توصیف کرد
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه جزو نخستین سران دنیا بود که پیروزی حسن روحانی را تبریک گفت. وی روحانی را در خصوص مواضع آتی ایران در عرصه بین‌المللی "انسانی بسیار با تجربه" توصیف می‌کند و تاکید می‌کند، مواضع ایران در عرصه‌ی بین‌المللی بستگی به حسن روحانی رئیس‌جمهوری منتخب ایران دارد. پوتین می‌گوید روحانی از طرفداران خط مشی مدرنیزه سازی ایران به شمار می‌رود.
رئیس‌جمهور روسیه یادآور می‌شود که روابط چندین صد ساله میان دو کشور، روسیه و ایران را به یکدیگر مرتبط کرده است. این نظر را آژدار قوردف، سردبیر نشریه "مشکلات استرتژیک ملی" هم تائید می‌کند و در این رابطه می‌گوید: «مناسبات ایران و روسیه در تضاد و تقابل قرار نگرفته است. ما روابط خوبی در زمان شاه داشتیم، با بروز انقلاب اسلامی و سقوط شوروی هم مناسبات ما خدشه‌دار نشد. بنابراین با روی کارآمدن روحانی هم سیاست راهبردی روسیه و ایران ادامه پیدا خواهد کرد.»
آقای قورداف معتقد است که بین ایران و روسیه در دریای خزر اختلافی وجود ندارد. وی در این رابطه به دویچه وله می‌گوید: «در بخش شمالی دریای خزر روسیه مشکلات خود را با آذربایجان و قزاقستان حل کرد. کشور ما با ایران هم مشکلی ندارد. اما ایران با دو همسایه خود آذربایجان و ترکمنستان اختلاف دارد.»
منافع و چالش‌های مشترک روسیه و ایران
عده‌ای از تحلیل گران روس هم پیش‌بینی می‌کنند روابط روسیه با ایران به دلیل تمایل بیشتر ایران به غرب، سرد خواهد شد و آن را به نفع روسیه نمی‌دانند.
النا دونایوا، کارشناس ارشد بخش ایران "انستیتوی شرق‌شناسی علوم روسیه" این نظر را قبول ندارد و می‌گوید: «ما نباید منتظرسردشدن مناسبات ایران و روسیه باشیم. در نخستین کنفرانس مطبوعاتی روحانی تاکید کرد که روابط با همسایه‌ها اولویت دارد و در ایران به روسیه به عنوان همسایه شمالی نگاه می‌کنند و روسیه را یک دولت همجوار ایران تلقی می‌کنند. ایران منافع و چالش‌های مشترکی در منطقه قفقاز، آسیای میانه و در مسئله افغانستان و سوریه با روسیه دارد.»
دونایوا تاکید می‌کند که هر دو کشور منافع مشترکی در جنگ بر ضد افراط گرا‌یی، تجزیه‌طلبی و مبارزه با گسترش سلفی‌ها در این مناطق دارند. وی همچنین تاکید می‌کند که ایران به روسیه احترام می‌گذارد و نقش روسیه را به عنوان یک کشور قدرتمند عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد قبول دارد. این‌ها نکاتی است که به نظر این کارشناس مقیم مسکو ایران و روسیه را به هم نزدیک‌تر کرده است.
"عادی شدن مناسبات ایران و غرب، به نفع روسیه است"
دونایوا می‌افزاید: «حتی درصورت عادی سازی مناسبات ایران با غرب هم افق‌های خوبی برای مناسبات ایران و روسیه بازخواهد شد. زیرا همکاری اقتصادی دو کشور با اعمال تحریم‌های بین‌المللی کاهش پیدا کرده بود و ایران سهی کم‌تر از یک درصد از تبادلات خارجی روسیه با دیگر کشورها را دارد. همکاری بانکی بین دو کشور انجام نمی‌گیرد. بسیاری از شرکت‌های روسی مثل "گازپروم" و "لوک اویل" هم به دلیل تحریم‌ها ایران را ترک کردند.
به نظر دونایوا روی کارآمدن روحانی می‌تواند بسیاری از مشکلات ایران را با غرب حل کند و روسیه در این رابطه به ایران کمک خواهد کرد.
کارشناسان روس از جمله پرفسور ولادیمیر ساژین، از"موسسه‌ی خاورشناسی روسیه" این سئوال را هم طرح می‌کنند که "آیا سیاست‌های حسن روحانی، رئیس‌جمهور جدید ایران مورد تائید رهبر قرار خواهد گرفت؟"
ساژین می‌پرسد: «حال باید منتظر ماند و دید که آیا آیت‌الله خامنه‌ای و جریان اصول‌گرا همان سیاستی را که در سال ۱۹۹۷ در قبال دولت اصلاح طلب سیدمحمد خاتمی در پیش گرفتند، در قبال دولت آتی حسن روحانی در پیش خواهند گرفت؟ یا این‌که باید منتظر سیاست جدیدی بود؟»