نگاهی به پشت پرده سرویس امنیتی­−اطلاعاتی آلمان

زمانی بود که هیچ کس نباید از وجود سرویس امنیتی− اطلاعاتی آلمان (BND) خبر می‌داشت. در نخستین سال‌های پس از جنگ جهانی دوم پنهان‌کاری در این زمینه ابعادی عجیب و غریب پیدا کرده بود. این نهاد اطلاعاتی و امنیتی برای خارج آلمان تا مدت‌ها زیر نام "مسکن کارمندان" کار می‌کرد. در آن زمان مخفیگاه کارمندان این نهاد منطقه "پولاخ" واقع در جنوب شهر مونیخ بود. اما امروزه ساختمان سرویس اطلاعاتی آلمان در قلب برلین به فاصله سه ایستگاه از فریدریش‌اشتراسه واقع شده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

سرویس امنیتی−اطلاعاتی آلمان نهادی است که مخفیانه کار می‌کند و هدفش تضمین امنیت آلمان در مقابل تهدیدهای خارجی است. نزدیکی به مرکز شهر برلین نکته‌ای مثبت برای نهادی است که در طول تاریخش با رسوایی‌ها و مشکلات زیادی روبرو بوده و مایل است که از سوی افکار عمومی مورد قبول واقع بشود. و اما گام جدیدی که سرویس امنیتی−اطلاعاتی آلمان در همین جهت برداشته گشایش یک نمایشگاه است.

این نمایشگاه با عنوان "مرکز بازدیدکنندگان" در بهار امسال گشایش یافته و در نوع خود بی‌نظیر است. کارمندان سرویس اطلاعاتی که نهادی زیر نظر دفتر صدارت اعظم آلمان است از این بابت بسیار خرسند و مغرورند. حدود شش هزار و ۵۰۰ کارمند این نهاد ترجیح می‌دهند که نام "سرویس مخفی" از روی این نهاد برداشته بشود. آنها مایلند تا جایی که می‌شود در خیابان "شوسه" در برلین شفافانه کار کنند. در مجاورت موزه معروف علوم طبیعی برلین نمایشگاهی در رابطه با سرویس امنیتی−اطلاعاتی آلمان بر پا شده که خصوصیات آن هم شبیه موزه است.

جذابیت فیلم‌های جیمز باند

اینتراکتیو، چندرسانه‌ای، بسیار مدرن. نمایشگاه که شامل ۱۲۰ شئ است می‌خواهد با چنین ویژگی‌هایی بازدیدکنندگان را جذب کند. نمایشگاه در دو طبقه و در فضایی همچون آسمان‌نما برگزار می‌شود. چشم‌انداز سه بعدی درخشان و آبی‌رنگ با نقاط و خطوط سفیدی که برق می‌زنند و خیال‌پردازی بازدیدکنندگان را برمی‌انگیزند. بودجه سازمان امنیتی−اطلاعاتی آلمان از طریق مالیاتی که مردم این کشور می‌پردازند تامین می‌شود. این سازمان برای انجام کارهایش از مدرن‌ترین فن‌آوری قرن بیست و یکم بهره می‌گیرد.

اگرچه در این نمایشگاه پهپادی برای فروش عرضه نمی‌شود یا میکروفون دستکاری شده‌ای که بشود با آن به گفت‌وگوی همسایه‌ها مخفیانه گوش کرد وجود ندارد، اما می‌توان چند نمونه کلاسیک اشیا و وسایلی که برای جاسوسی استفاده می‌شده را دید. از جمله برخی وسایلی که یادآور فیلم‌های جیمز باند در دهه ۱۹۷۰ هستند. برای نمونه کفشی که به نظر بسیار عادی می‌رسد اما در پاشنه آن حفره‌ای جاسازی شده است.

حال که به جیمز باند اشاره شد، بد نیست بگوییم که روی یکی از دیوارهای نمایشگاه تصاویر کلیشه‌ای از مردان و زنان در رابطه با فعالیت‌های سرویس اطلاعاتی به نمایش گذاشته شده‌اند. از جمله می‌توان پلاکارد فیلم  طنزآمیز "میستر دینامیت – فردا مرگ شما را می‌بوسد" را دید که در سال ۱۹۶۷ ساخته شد و بازیگران اصلی آن لکس بارکر و ماریا پرشی بودند. بدین ترتیب سازمان اطلاعاتی آلمان می‌تواند با طنز هم به کار خود نگاه کند.

اما موضوع سرویس مخفی بیش از آن جدی و خطرناک است که تنها با طنز یا ساده‌نگری به آن نگاه شود. نمایشگاه یاد شده که در مساحتی به بزرگی ۴۰۰ متر مربع برپاست جدی و روشنگرانه هم هست.  بازدیدکنندگان در گوشه و کنار نمایشگاه به اطلاعاتی دست می‌یابند برای مثال درباره مبانی قانونی فعالیت‌های سرویس اطلاعاتی آلمان یا اینکه چه کسی این نهاد را کنترل می‌کند.

جلیقه‌های ضدگلوله و جلیقه‌های شنا برای کودکان

اینکه کارمندان سرویس اطلاعاتی آلمان حین کار جان خود را اغلب به خطر می‌اندازند را می‌توان با نظر به نمونه جلیقه ضد گلوله دید. یکی دیگر از اشیای جالب نمایشگاه هم موشک‌های کوچک ضدهوایی از مناطق بحران‌زده هستند که به آنها "من‌پد" گفته می‌شود. و آنچه روزانه در مسیرهای حرکت پناهجویان اتفاق می‌افتد را می‌توان با دیدن جلیقه شنای کودکان در نمایشگاه حدس زد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

کسی که مایل است نمایشگاه دو و نیم میلیون یورویی سازمان امنیتی−اطلاعاتی آلمان را از نزدیک تماشا کند ، باید در فکر برنامه‌ریزی به موقع باشد. به دلایل امنیتی در نمایشگاه را تنها به روی کسانی باز می‌کنند که پیش‌تر خودشان را معرفی کرده باشند. البته قرار است در آینده کسانی هم که ثبت نام نکرده‌اند بتوانند از نمایشگاه دیدن کنند.