نخستین گام‌های اجرای برجام پیش از ارائه نظر مجلس ایران
۱۳۹۴ مهر ۷, سه‌شنبه
کمیسیون ویژه بررسی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در مجلس شورای اسلامی در نخستین اظهار نظر رسمی، ۲۴ شهریور را زمان ارائه گزارش نهایی به هیئت رئیسه اعلام کرد.
این موعد پس از چند بار تغییر به چهارم مهرماه و در این روز به سه‌شنبه هفتم مهرماه موکول شد. امروز سخنگوی کمیسیون، حسین نقوی حسینی به خبرنگاران گفت: «بعید می‌دانم که گزارش نهایی کمیسیون تا پایان شب هم آماده شود و به طور قطع گزارش ما برای جلسه هفته آینده به صحن علنی می‌رسد.»
ایران و آمریکا تنها کشورهایی هستند که پس از توافق هسته‌ای وین (۲۳ تیر ۹۴/ ۱۴ ژوئیه) اعلام کردند، برجام را برای بررسی به پارلمان‌های خود می‌سپارند.
بیشتر بخوانید: ظریف برای هماهنگی اجرای برجام راهی نیویورک شد
پیگیری اجرای برجام
پس از به بن‌بست رسیدن تلاش مخالفان توافق در کنگره آمریکا، جان کری وزیر خارجه این کشور، استیون مال، دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی را به‌عنوان مسئول پیگیری اجرای برنامه جامع اقدام مشترک معرفی کرد.
در ایران نیز، گرچه کار کمیسیون ویژه مجلس هنوز به پایان نرسیده، وزیر خارجه، محمد جواد ظریف ۳۱ شهریور، پیش از سفر به نیویورک معاون خود عباس عراقچی را به عنوان "رئیس ستاد پیگیری برجام" منصوب کرد.
دلیل اصلی تاخیر در ارائه گزارش کمیسیون ویژه مجلس به اختلاف نظر اعضای آن درباره توافق هسته‌ای و ابهام‌های موجود بر سر نحوه تصمیم‌گیری و برخورد با برجام بازمی‌گردد.
دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی و رئیس سازمان انرژی اتمی بارها ضرورت تصویب برجام در مجلس را رد کرده‌اند. عده‌ای نیز نظر موافق شورای عالی امنیت ملی برای اجرایی شدن آن را کافی می‌دانند.
بیشتر بخوانید: عراقچی: صلاح نیست لایحه برجام به مجلس برود
شمخانی: وارد اجرای برجام شده‌ایم
عباس عراقچی چندی پیش اعلام کرد تصویب برجام در مجلس "برای حفظ منافع ملی کشور صلاح نیست" زیرا کشورهای دیگر این کار را نکرده‌اند. او افزود طرح این مسئله در کنگره آمریکا نیز برای رد برجام انجام شد نه برای تصویب آن.
برخی از ناظران نقش کمیسیون ویژه مجلس را تشریفاتی ارزیابی می‌کنند. انتصاب عراقچی برای پیگیری امور فنی و حقوقی اجرای برجام و برخی شواهد دیگر این احتمال را تقویت می‌کند که تصمیم‌گیری درباره توافق هسته‌ای در ایران در سطح بالاتری از مجلس گرفته شده است.
یکی از این شواهد، سخنان دو روز پیش رئیس جمهور، حسن روحانی در نیویورک است که گفت: «جمهوری اسلامی ایران صراحتاً اعلام می‌کند، متعهد به اجرای آنچه در برجام آمده بوده و معتقد است اجرای آن به نفع همگان خواهد بود.»
از این صریح‌تر تازه‌ترین اظهارات علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی است؛ نهادی که از ابتدای دور جدید مذاکرات، وظیفه تعیین چارچوب اصلی گفت‌وگوها و سیاست‌های هسته‌ای را بر عهده دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شمخانی پنجم مهر ماه در جریان سفر به اراک گفت: «بررسی برجام در مجلس در مراحل پایانی است و ما به طور قطع وارد اجرای آن شده‌ایم و در صورتی که طرف مقابل به تعهدات خود عمل کند، عبور خواهیم کرد.»
بیشتر بخوانید: علم‌الهدی: برجام ابزار براندازی رهبری و نظام است
هشدار ضمنی به مجلس ایران
رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای که تائیدکننده نهایی تصمیم‌های شورای عالی امنیت ملی محسوب می‌شود چندی پیش توصیه کرد که مجلس از بررسی برجام کنار گذاشته نشود.
"بررسی برجام" اگر با رأی‌گیری بر سر تصویب یا رد آن همراه نباشد مغایرت آشکاری با زمینه‌سازی برای اجرای برنامه جامع اقدام مشترک ندارد.
سخنگوی کمیسیون ویژه برجام در این باره گفته است: «کمیسیون برجام به هیچ عنوان در صدد تائید یا به رأی گذاشتن برجام نیست؛ بلکه ارزیابی خود از این تفاهم‌نامه را در قالب گزارشی به صحن علنی مجلس و عموم نمایندگان اعلام می‌کند.»
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اتحادیه اروپا روز سه شنبه در نیویورک با بیان این که این اتحادیه به تعهدات خود برای لغو تحریم‌ها پایبند است، گفت: «اتحادیه پیش از اقدام‌های بعدی، منتظر اعلام نظر مجلس ایران درباره توافق خواهد ماند.»
بیشتر بخوانید: آمانو از تاسیسات پارچین دیدن کرد
این سخنان را می‌توان هشداری ضمنی به نمایندگان مجلس ایران تلقی کرد که راه لغو تحریم را سد نکنند. مهلت مجلس برای بررسی برجام ۹۰ روز پس از توافق وین است و ۲۱ مهر به پایان می‌رسد.
یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تازگی به تهران سفر کرده می‌گوید تصمیم‌گیرندگان در این کشور "بسیار مصمم" به اجرای توافق هسته‌ای هستند.