نامه‌نگاری ایران درباره حضور رشدی در نمایشگاه فرانکفورت
۱۳۹۴ مهر ۲۱, سه‌شنبه
در پی تحریم نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت از سوی ایران، علی جنتی، وزیر ارشاد، نامهای هم به همتایان خود در کشورهای اسلامی نوشته و از آنها خواسته است که نسبت به دعوت سلمان رشدی به این نمایشگاه موضع بگیرند.
بیشتر بخوانید: ایران نمایشگاه کتاب فرانکفورت را تحریم کرد
۲۶ سال پیش آیت‌الله خمینی، رهبر وقت جمهوری اسلامی، در فتوایی سلمان رشدی را به دلیل نوشتن کتاب "آیه‌های شیطانی" مهدورالدم دانست و قتل او را واجب شمرد. این فتوا موجی از تنفر و انزجار در جهان برانگیخت و حضور ایران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت هم ممنوع شد.
ایران بعدها قول داد که از اقدام عملی در اجرای فتوا بپرهیزد و به این ترتیب دوباره علاوه بر عادی‌شدن مناسبات تهران و غرب، حضور ناشران ایرانی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت هم به حال سابق برگشت. با این همه، هم تنگنای مالی ناشران ایرانی، هم عدم شناخت آنها از کم و کیف نمایشگاه فرانکفورت که به کلی با نمایشگاه‌های کتاب در ایران متفاوت است و هم فقدان آثار ادبی در ایران که در جهان مطرح باشند همه و همه باعث شده که در حالت عادی نیز ایران حضوری شاخص و درخور در نمایشگاه بین‌المللی فرانکفورت نداشته باشد.
تجربه فتوا، تجربه درخواست
این اولین بار نیست که رشدی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت حاضر می‌شود. حضور او البته برای سخنرانی افتتاحیه امسال این نمایشگاه است که یکی از موضوع‌های محوری آن "آزادی بیان" است. اندونزی که بزرگترین کشور مسلمان جهان به شمار می‌رود مهمان ویژه نمایشگاه است، واکنش منفی‌‌ای به حضور سلمان رشدی نداشته است.
جنتی که در شیراز در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت اذعان کرد که در "اعتراض" به حضور سلمان رشدی در نمایشگاه "به جز انصراف کار دیگری نمی‌توان کرد".
جنتی افزود که ایران از رئیس نمایشگاه خواسته است که "به این دلیل که حضور سلمان رشدی عواطف همه مسلمانان جهان را خدشه‌دار می‌کند از دعوت او منصرف شوند". یک روز پیش از این اظهارات، رئیس نمایشگاه هم ضمن تایید درخواست ایران، پاسخ داد که "آزادی بیان قابل معامله نیست".
فتوای روح‌الله خمینی در جهان اسلام در سطح رسمی موافقتی برنیانگیخت و حتی دانشگاه الازهر مصر و کنفرانس کشورهای اسلامی هم آن را محکوم کردند، زیرا این فتوا را "ناظر بر قتل یک فرد بدون محاکمه و اثبات جرم" می‌دانستند. از این رو به عقیده ناظران، درخواست وزارت ارشاد از کشورهای اسلامی برای موضع‌گیری معترضانه نسبت به حضور سلمان رشدی در نمایشگاه فرانکفورت هم احتمالا با استقبال و اعتنا روبرو نخواهد شد.