نامزدی رئیسی برای ریاست جمهوری و چالش‌های پیش رو
۱۳۹۶ فروردین ۲۰, یکشنبه
تنها دو روز به آغاز ثبت‌نام کاندیداهای ریاست‌جمهوری در ایران باقی مانده اما هنوز جبهه اصولگرایان کاندیدای واحدی را انتخاب نکرده است. ابراهیم رئیسی نیز که تا روز جمعه آمدنش به عنوان کاندیدای اصلی جمنا (جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی) قطعی بود حالا نامزدی‌اش برای این جریان با اما و اگرهایی روبرو شده است.
در مجمع عمومی جمنا در روز پنج‌شنبه ۱۷ فروردین ابراهیم رئیسی با کسب ۲۱۴۷ رأی از میان ۲۳۷۸ رأی جمع‌آوری‌شده به عنوان نامزد برتر این جریان معرفی شد. دو روز بعد در روز شنبه اما زمزمه‌هایی مبنی بر حضور نیافتن او و یا شرکتش به عنوان کاندیدای مستقل شنیده شد.
خبرگزاری ایلنا روز شنبه ۱۹ فروردین نوشت: «شنیده‌ها حاکی از آن است که حجت‌الاسلام رئیسی، با توجه به اینکه در تحلیل‌های مشاوران خود، به این نتیجه رسیده است که حضور در انتخابات ریاست جمهوری با پرچم جمنا، نه تنها آرای وی را افزایش نمی‌دهد، بلکه امکان ریزش آرای وی را به دلیل انتساب به اصولگرایان در پی خواهد داشت، لذا به صورت مستقل پای در کارزار انتخاباتی ۹۶ خواهد گذاشت.»
علیرضا مرندی عضو هیات موسس جمنا در این رابطه گفته است: «ممکن است ابراهیم رئیسی کاندیدای نهایی جمنا نباشد.»
او در گفت‌وگو با نامه نیوز می‌گوید: «البته در مجمع ملی اول نیز وقتی نام او [رئيسی] مطرح شد صلوات‌های بلندتری حاضران فرستادند و رأی اول را هم آورد و در مجمع دوم نیز همین طور شد اما این الزاما به معنی این نیست که حتما ایشان انتخاب می‌شود. در مجمع ملی دوم ۵ نفر انتخاب شدند و باید دید در بررسی‌های بعدی و نظرخواهی که از مردم می‌شود چه کسی با اقبال بیشتری مواجه خواهد شد، ممکن است او کاندیدای نهایی شود.»
بیشتر بخوانید: رئيسی، دیروز عضو "هیات مرگ"، امروز نامزد انتخابات
محمدعلی نجفی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی نیز به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ایرنا گفته است: «بر اساس اخبار کسب شده جبهه مردمی نیروهای انقلاب (جمنا) در انتخاب آقای ابراهیم رئیسی دچار اختلاف شده است.»
نجفی در ادامه این گفت‌وگو که روز شنبه منتشر شده گفته است: «چند نفر از جمنا که تا روز قبل محکم می‌گفتند حتما به توافق می‌رسیم و یک نامزد را مطرح می‌کنیم، صحبت‌هایی کرده یا در سایت‌هایشان مطالبی نوشته‌اند که حاکی از اختلافات جدی میان آنها است. به نظر می‌رسد آنها نتوانسته‌اند اتحاد و ائتلاف مورد نظر خود را حول آقای رئیسی ایجاد کنند.»
تا حوالی ظهر روز یکشنبه (۲۰ فروردین/۹ آوریل) تردیدهایی درباره حضور رئیسی در انتخابات وجود داشت و زمزمه‌هایی مبنی بر انصراف او شنیده می‌شد. در اولین ساعات بعدازظهر یکشنبه به وقت ایران اما ابراهیم رئیسی با انتشار بیانیه‌ای نامزدی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری را قطعی کرد.
او در بیانیه‌‌اش تصریح کرده که "فارغ از گروه بندی‌های سیاسی رایج" در انتخابات کاندید خواهد شد اما هنوز مشخص نیست که این به معنای حضور مستقل اوست یا در نهایت به عنوان نامزد جمنا وارد رقابت‌های انتخاباتی خواهد شد.
مؤتلفه نامزد خودش را خواهد داشت
محمدنبی حبیبی دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی در گفت‌وگو با ایرنا تصریح کرده که این حزب نامزد خودش را خواهد داشت اما در نهایت طوری عمل نمی‌کند که به ائتلاف اصولگرایان آسیب بزند.
حزب مؤتلفه از ابتدا مصطفی میرسلیم را به عنوان نامزد خود معرفی کرده بود. پس از اعلام پنج نامزد نهایی جمنا نیز این حزب ضمن استقبال از این حرکت همچنان بر اعلام کاندیدای مستقل پافشاری می‌کند.
با این حال حبیبی گفته است: «ما با درک این شرایط هم نامزد موتلفه را خواهیم داشت و هم تلاش خواهیم کرد و نظر خواهیم داد که داشتن نامزد در موتلفه اسلامی آسیبی به اصل ائتلاف وارد نکند.»
بیشتر بخوانید: «رئیسی پا جای پای احمدی‌نژاد گذاشته است»
جبهه پایداری نیز هنوز از اعلام موضع رسمی در قبال کاندیداتوری رئیسی طفره رفته است.
تنها خبری که تا کنون درباره موضع جبهه پایداری در قبال رئيسی منتشر شده نقل قولی از حسینعلی حاجی دلیگانی عضو این جبهه است که گفته: «وقتی پیام آقای رئیسی در جلسه جمنا خوانده شد شاهد صلوات فرستادن همه اعضای این مجمع بودیم که حاکی از رضایت و حمایت همه آنها از حضور وی در انتخابات بود. با توجه به شرایطی که پیش آمده به طور قطع اعضای جبهه پایداری نیز از دیدگاه جمعی نیروهای انقلاب حمایت کرده و شرایطی را برای موفقیت کاندیدای واحد اصولگرایان فراهم می‌کنند.»
پیشتر نیز گفته شده بود که مصباح یزدی که از او با عنوان پدر معنوی جبهه پایداری یاد می‌شود به اعضای این جبهه توصیه کرده که از نامزدی رئیسی حمایت کنند.
«کشورداری با اداره آستان قدس فرق دارد»
با اعلام نامزدی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ابتدا فضایی از بهت و ناباوری بر جو انتخاباتی داخل و حتی خارج ایران مستولی شد. با گذشت سه روز اما این فضا جای خود را به تحلیل و واکنش‌های معقول سیاسی داده است.
برخی از چهره‌های جناح اعتدال‌گرا و اصلاح‌طلب معتقدند آمدن رئيسی می‌تواند به نفع روحانی تمام شود. از جمله این افراد می‌توان به حسین مرعشی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی اشاره کرد.
او در گفت‌وگو با روزنامه شرق گفته است: «من فکر می‌کنم آقای رئیسی رقیب خوبی برای آقای روحانی است؛ از این لحاظ که آقای روحانی را در مجموع تقویت می‌کند.»
این فعال سیاسی اما از توضیح چرایی و چگونگی این موضوع که رئيسی می‌تواند باعث تقویت روحانی شود خودداری کرده است.
مرعشی در عین حال به رئيسی "توصیه برادرانه" کرده که تا زمانی که تمام اصولگرایان از جمله حزب مؤتلفه، ناطق نوری، جامعه روحانیت مبارز، مدرسین حوزه علمیه قم، علی لاریجانی، باهنر و جامعه اسلامی مهندسان از او حمایت نکرده‌اند وارد رقابت انتخابات نشود.
غلامحسین کرباسچی، عضو دیگر حزب کارگزاران نیز درباره نامزدی رئیسی به نداشتن سوابق مدیریتی و اجرایی او اشاره کرده و گفته است: «کشورداری با اداره آستان قدس فرق دارد.»
بیشتر بخوانید: کمپین "رئیسی بیا"؛ انتخابات، آرد تبرکی و دختران "بد حجاب"
او در عین حال گفته تا زمانی که برنامه مشخص آقای رئیسی برای اداره کشور اعلام نشود نمی‌توان نظری قطعی درباره شانس پیروزی یا شکست او گفت.
کرباسچی در گفت‌وگو با روزنامه شرق گفته است: «باید صبر کرد و دید بعد از اعلام حضور ایشان، برنامه او برای مسائل مختلف كشور چه خواهد بود. مثلا برنامه‌اش برای سیاست خارجی و ارتباط‌‌گیری بهتر با دنیا چه خواهد بود؟ مثلا اگر مذاکره را قبول ندارند، به جای آن به چه روشی مستمسک خواهند شد؟ یا مثلا برای معضلات اقتصادی چه راهکاری ارائه خواهند داد. مهم در آستانه انتخابات، ارائه برنامه است.»
او با اشاره به این نکته که کار دولت روحانی در دور اول "آواربرداری" بود گفته است: «همین آقایانی که در این جبهه‌ها جمع می‌شوند، زمانی احمدی‌نژاد را که عامل این شرایط است، اصلح می‌دانستند. بعد از گذشت عمر دولتش، او را منحرف دانستند. اینها نمی‌توانند از زیر بار این آوار شانه خالی کنند. حالا هم که گرد هم آمده‌اند و اگر در فضایی قرار بگیرند که بخواهند اقدامات دولت را نقد کنند، باید بگویند به جای این نقدها خودشان قرار است چه چیزی ارائه دهند.»
بیشتر بخوانید: ابراهیم رئیسی رئیس بزرگترین مجتمع زیارتی-اقتصادی در منطقه شد
فاضل میبدی از مدرسان حوزه علمیه قم نیز در گفت‌وگو با سایت فرارو به نداشتن سابقه مدیریتی رئيسی اشاره کرده و گفته است: «آقای رئیسی فردی است که هیچ سابقه فرهنگی و نگارش مقاله و کتاب خاصی ندارند. ضمن اینکه ایشان حتی تا حالا در میان جوانان و دانشگاهیان هم سخنرانی نداشته‌اند.»
این مدرس حوزه علمیه سپس به حمایت کسانی چون مصباح یزدی و علم‌الهدی از رئيسی اشاره کرد و حمات آنها را ضامن "شکست شدید" رئيسی دانست.
فاضل میبدی همچنین مدعی شده که اکثر علما و مراجع قم نظرشان با روحانی است و معتقدند "اگر دولت بعد از چهارسال به رئیس جمهور جدید تحویل داده شود، کشور دچار خسران می‌شود".
واکنش اپوزیسیون خارج از کشور
پیوند نام رئيسی با اعدام‌های دسته‌جمعی سال ۱۳۶۷ به ویژه پس از انتشار فایل صوتی جلسه دیدار آیت‌الله منتظری با اعضای هیأت موسوم به "هیأت مرگ"، اعلام نامزدی او در انتخابات را با پرسش‌های زیادی روبرو کرده است.
رضا علیجانی فعال ملی مذهبی مقیم پاریس در مقاله‌ای از ابراهیم رئيسی با نام "آیت کشتار" نام برده و فرزانه روستایی روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی مقیم سوئد او را "نامزد هولوکاست" نامیده است.
اکبر گنجی فعال سیاسی مقیم آمریکا نیز نام "آیت‌الله قتل‌عام" بر رئيسی گذاشته است.
از سوی دیگر تقریبا هم‌زمان با اعلام نامزدی رئيسی برای انتخابات ریاست جمهوری، پارلمان کانادا اعدام گروهی زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ در ایران را مصداق "کشتار جمعی" دانست.
حال پرسش اینجاست که رئيسی در صورت رئیس‌جمهور شدن چگونه می‌تواند با چنین سابقه‌ای که مسلما از سوی اپوزیسیون خارج از کشور روی آن مانور زیادی داده خواهد شد به کشورهای غربی سفر کرده و با آنها وارد گفت‌وگو و تعامل شود؟
آیا در صورت ریاست جمهوری رئيسی، دوران کوتاه و تازه متولدشده تعامل ایران با غرب به پایان خواهد رسید؟