موقعیت انرژی خورشیدی در آلمان و جهان
۱۳۹۱ خرداد ۲۳, سه‌شنبه
فیلیپ ولتر (Philippe Welter) ناشر مجله علمی "فوتون اینترنشنال" است. این مجله که به انرژی و برق خورشیدی می‌پردازد به ۵ زبان مختلف دنیا منتشر میشود و در رأس مجلات تخصصی انرژی خورشیدی در سراسر جهان قرار دارد.
دویچه‌وله با آقای ولتر در مورد انرژی خورشیدی در آلمان و جهان گفت‌‌وگویی کرده که مشروح آن در زیر آمده است.
دویچه‌وله: آقای ولتر، فناوری فتوولتائیک توسعه‌ای شدید یافته و دائما ارزان‌تر میشود. اما از طرف دیگر بسیاری از کارخانه‌های تولید سلول‌های خورشیدی آلمان در حال ورشکسته شدن هستند. چطور چنین چیزی امکان‌پذیر است؟
فیلیپ ولتر: از منظر تاریخی که به مسئله نگاه کنیم، می‌توانیم آن را خوب بفهمیم. فتوولتائیک در آمریکا وارد تجارت شد و در آنجا اولین شرکت‌های مربوطه به وجود آمدند. بعد ژاپنی‌ها وارد بازار شدند؛ آنها در آن زمان از فناوری بهتر و دانش بیشتر تولید در این زمینه برخوردار بودند. این باعث مرگ شرکت‌های آمریکایی شد و شرکت‌های ژاپنی‌ها بزرگ‌تر شدند. از سال ۲۰۰۰ به بعد اروپایی‌ها وارد میدان شدند و پس از آن شرکت‌های زیادی در اروپا در این حوزه تأسیس شد. آنها به سرعت رشد کردند و بازار ژاپن کوچک‌تر شد.
اینک نوبت به آسیا رسیده که در آینده بزرگترین بازارهای این حوزه را خواهد داشت. جمعیت در آنجا بیشتر از اروپا است. در آسیا انرژی کمتری وجود دارد و ظرفیت‌های بزرگی باید در آنجا ساخته شود. چینی‌ها خیلی زود به این مسئله پی بردند و صنعت خود را پایه‌ریزی کردند.
این تولیدکنندگان در حال حاضر از این مزیت برخوردارند که پارک‌های تولیدی مدرن‌تری دارند در حالی که دستمزدهای پرداختی‌شان کمتر است. و همه اینها باعث میشود که تولیدکنندگان اروپایی که از این مزیت‌ها برخوردار نیستند با مشکل مواجه شوند.
قیمت برق خورشیدی در آلمان در چه سطحی است؟
بهای تأسیسات خصوصی معمولی بر روی بام خانه‌ها در ازای تولید هر کیلووات ساعت۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ یورو است. اگر وام دریافتی را هم حساب کنیم، قیمت هر کیلووات ساعت برق تولیدی بالغ بر ۱۸ تا ۲۰ سنت میشود. تأسیسات بزرگ بر بام کارخانه‌های تولید برق خورشیدی یا بر سطح زمین ارزان‌تر تمام میشود و قیمت برق حاصل از آنها ۱۲ تا ۱۸ سنت در هر کیلووات است.
در سال ۲۰۲۰ قیمت برق خورشیدی در آلمان چقدر خواهد بود؟
طبق ارزیابی‌ها، در آن زمان قیمت هر کیلووات برق بین ۵ تا ۱۰ سنت خواهد بود. وقتی که پیشرفت‌های تکنولوژیک و سقوط قیمت‌ها را در نظر بگیریم، می‌توانیم تخمین بزنیم که در آن زمان برق تولیدی بر بام خانه‌ها ۱۰ سنت و برق حاصل از تأسیسات بزرگ بین ۵ تا ۶ سنت ارزش خواهد داشت.
بهای برق خورشیدی در مناطق آفتاب‌خیز چقدر است؟
به طور کلی می‌توان گفت، در مناطقی که تابش نور خورشید دو برابر است قیمت هر کیلووات برق به نصف خواهد رسید. در حوزه دریای مدیترانه برق خورشیدی در قیاس با آلمان حدود ۳۰ درصد ارزان‌تر است و در خط استوا قیمت برق خورشیدی باید نصف آلمان باشد. در این کشورها برق خورشیدی حتی امروز هم ارزان‌تر از برق حاصل از ژنراتورهای دیزلی است. اما در آنجا مشکل چیز دیگری است. آنها برای داشتن فناوری فتوولتائیک در ابتدا نیاز به پول دارند و باید برای سرمایه‌گذاری در این حوزه وام بگیرند. اما استفاده از ژنراتور دیزلی در آنجا این مشکلات را ندارد. تولید در این حوزه به صورت غیر قابل باوری ارزان تمام میشود. بنا بر این در آنجا به ساختارهایی برای دریافت وام نیاز است.
تمایل به برق خورشیدی ارزان در اقتصاد انرژی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اقتصاد انرژی‌های متعارف به طور قطع ضرورت تغییر الگوها را دریافته است. این را می‌توان از اظهارات تولیدکننده‌های بزرگ انرژی در آلمان فهمید. یورگن گروس‌مان، مدیر عامل قبلی شرکت RWE در پایان کار خود در این شرکت گفت، فتوولتائیک با تأثیر خود بر بازارهای بورس برق، اقتصاد انرژی‌های‌متعارف را نابود خواهد کرد. یکی از رؤسای شرکت E.on هم چند روز پیش گفت که در حال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی، ساخت نیروگاه‌ها در آلمان دیگر به صرفه نیست، چون انرژی‌های تجدیدپذیر پیشتاز شده و بر قیمت‌ها تأثیر گذاشته‌اند.
اقتصاد انرژی‌های متعارف باید هر چه سریع‌تر به صورت غیرمتمرکز درآید، البته اگر توان آن را داشته باشد. به عقیده من این کار دشوار است. مشکل این است که این شرکت‌ها در نیروگاه‌های سنتی سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی کرده‌اند و دیگر دسترسی به این پول ندارند. حتی اگر می‌خواستند و امروز تصمیم می‌گرفتند که این پول را در انرژی‌های تجدیدپذیر، مخازن انرژی و شبکه‌ها سرمایه‌گذاری کنند، پول کافی برای جبران ضررهایی که در حوزه انرژی‌های متعارف کرده‌اند را نداشتند. به عقیده من به همین دلیل است که دولت آلمان بر خلاف نظر خود در مبحث تغییرات انرژی بر پدال ترمز فشار می‌آورد. دولت می‌خواهد به شرکت‌ها زمان بدهد تا از سرمایه‌گذاری‌های قبلی خود بیرون آمده و وارد سرمایه‌گذاری‌های جدید شوند.
موقعیت در کشورهای در حال رشد و توسعهیافته چگونه است؟
در این کشورها وضعیت به گونه‌ای دیگر است. در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه موضوع بر سر نیروگاه‌های ذغال‌سوزی نیست که باید تا مدت‌ها فعال بمانند، بلکه موضوع بر سر ساخت نیروگاه‌های جدیدی است که باید ساخته شوند. من فکر می‌کنم، با ارزان‌تر شدن قیمت انرژی‌های تجدیدپذیر و بر طرف شدن فزاینده مشکلات مخازن، تصمیم‌ها بیشتر متوجه سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی انرژی‌های خورشیدی و بادی میشود.
کدام موضوع‌ها اکنون در محور توجه قرار دارند؟
بحث بر سر قیمت‌ها در حال حاضر بزرگترین موضوع است. سئوالی که هر کسی از خود می‌پرسد این است که انرژی خورشیدی تا چه اندازه می‌تواند ارزان تمام شود؟ دو سال پیش بسیاری از کارشناسان فکرش را نمی‌کردند که قیمت انرژی خورشیدی تا این حد پایین بیاید.
موضوع مهم دیگر مسئله مخازن است. ما در حال حاضر در آلمان در شرایطی قرار داریم که می‌توانیم بر بام خانه‌ها برقی تولید کنیم که از برق معمولی ارزان‌تر تمام میشود. پس طبیعی است که مردم بخواهند، تا جایی که ممکن است از این برق استفاده کنند. این جا است که مسئله مخازن و انتخاب آن مطرح میشود.
موضوع دیگر مخازن بزرگ و تطبیق آنها با شبکه برق است. این کار باعث میشود، نیاز کمتری به گسترش شبکه داشته باشیم. مسئله دیگر تطبیق سیستم است. چطور می‌توان تزریق انرژی‌های تجدیدپذیر به شبکه برق را افزایش داد؟ و موضوع آخر این است که سیستم تأمین برق در مرحله آخر، یعنی هنگامی که تنها با انرژی تجدیدپذیر تغذیه میشود، چگونه خواهد بود.