1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

مسمومیت‌ها؛ پرده‌پوشی‌ در ایران و تکاپو در جامعه جهانی

۱۴۰۱ اسفند ۲۶, جمعه

در حالی که نهادهای مسئول در ایران سرنخی درباره مسمومیت‌ها ارائه نمی‌دهند، یک عضو مجلس به پنهان‌کاری‌ در این زمینه اذعان کرد و رد پای عوامل خارجی را منتفی دانست. جامعه جهانی خواهان تحقیق مستقل درباره مسمومیت‌‌ها است.

https://p.dw.com/p/4OpGn
مسمومیت‌ها ۲۶ استان و ۲۴۵ مدرسه را شامل شده‌اند 
مسمومیت‌ها ۲۶ استان و ۲۴۵ مدرسه را شامل شده‌اند عکس: Diego Radames/SOPA Images/ZUMA Press Wirepicture alliance

یحیی ابراهیمی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس یازدهم در مصاحبه‌ای با سایت "رویداد ۲۴" گفته که مقامات مسئول در موضوع مسمومیت‌های زنجیره‌ای با مردم صادق نبودند و قضیه را مدت‌ها پنهان کردند.

او کتمان نکرده که تنها پس از سرایت مسمومیت‌ها از قم به شهرهای دیگر بود که مسئولان و مجلس به موضوع ورود کردند و افزوده است: «چند روز پیش، جلسه‌ای با حضور نیرو‌های امنیتی اطلاعات سپاه، نیروی انتظامی و وزیر کشور داشتیم. من به عنوان یک پزشک گفتم اول از همه صادقانه با مردم صحبت کنیم تا روند پیگیری‌ها و همراهی مردم با ما بهتر شود.»

این عضو مجمع نمایندگان استان لرستان می‌گوید ۲۶ استان و ۲۴۵ مدرسه و شش هزار دانش‌‌آموز درگیر موضوع شده‌اند. او با رد بحث "هیستری" تاکید می‌کند که موضوع به عامل شیمیایی با اثرات زودگذر ربط دارد: «موضوع مسمومیت دانش‌‌آموزان، به قصد کُشتن نیست، چون تا الان کسی فوت نکرده است و فقط به قصد رعب و وحشت و اضطراب در سطح جامعه است.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

فرضیه هیستری جمعی و عامل خارجی در رسانه‌های وابسته به سپاه پیوسته تکرار می‌شود و وزارت کشور و بهداشت نیز به آن دامن می‌زنند. معاون امنیتی وزارت کشور از یک سو مدعی شده که موضوع مسمومیت‌ها جنبه استرس و هیستری دارد و هم‌زمان انگشت اتهام را به سمت "طراحان اغتشاشات" نشانه گرفته است. 

مقام‌های مسئول در جمهوری اسلامی و حامیان آنها، اعتراضات سراسری در ایران را ''اغتشاش و آشوب'' و معترضان را ''اغتشاشگر و آشوب‌گر'' می‌نامند.

رسانه‌های وابسته به حکومت نیز می‌کوشند برای کاهش حساسیت‌ها به جای مسمومیت از واژه بدحالی در گزارش‌ها استفاده کنند. سخنگوی قوه قضاییه چند روز قبل به این رویه رسمیت داد و خواهان آن شد که در بحث‌ها همین ترکیب به کار رود.

عضو کمیسیون بهداشت مجلس گفته است: «من در تمام جلسات شرکت داشته‌ام. این که مشخص شده باشد کار سازمان مجاهدین یا جای دیگری است صحت ندارد. تا الان نیروهای امنیتی رد پای عوامل خارجی را پیدا نکرده‌اند اما هیچ علت خاصی را هم کشف نکرده‌اند.»

ابراز نگرانی گزارشگران سازمان ملل

در این میان و به موازات قطعنامه پارلمان اروپا در محکومیت مسمومیت‌ها، هشت گزارشگر سازمان ملل در بیانیه‌‌ای این روند عمدی و تعلل حکومت جمهوری اسلامی در تحقیقات سریع و جلوگیری از حملات بیشتر را تقبیح کردند. در این بیانیه آمده است: «تناقض فاحشی بین بازداشت فوری معترضان و ناتوانی چند ماهه جمهوری اسلامی در شناسایی عوامل مسمومیت‌ها وجود دارد.»

در این بیانیه نسبت به سلامت جسمی و روانی دانش‌‌آموزان، ادعای وزیر کشور مبنی بر نقش داشتن عامل استرس در ۹۰درصد مسمومیت‌ها و پیگرد روزنامه‌نگاری که سرگرم تحقیق در این باره بوده، ابراز نگرانی عمیق شده است.

علی پورطباطبایی، خبرنگار ساکن قم و از گردانندگان پایگاه خبری "قم نیوز" به اتهام پیگیری اخبار مربوط به مسمومیت‌های زنجیره‌ای، ۱۵ اسفند دستگیر شد. 

قانو‌ن‌گذاران اروپایی از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواسته‌اند تحقیقات مستقلی در باره مسمومیت‌ دختران دانش‌‌آموز در ایران انجام دهد.

در قطعنامه‌ پارلمان اروپا  "تلاش فجیع برای خاموش کردن زنان و دختران ایرانی" به شدت تقبیح شده است.

این مصوبه از اعضای اتحادیه خواسته که شرایط صدور ویزا، بورس تحصیلی و اعطای پناهندگی به کسانی که مجبورند ایران را ترک کنند، خصوصا زنان و دختران، آسان‌تر شود.

دلایل پیدا و پنهان پرده‌پوشی‌ها 

ناتوانی در یافتن سرنخ‌ها، در حالی که همه مدارس دوربین نظارتی دارند و هر معترضی در کوتاه‌ترین زمان شناسایی و دستگیر می‌شود، فرضیه دست داشتن نیروهای خودی در موضوع مسمومیت‌های زنجیره‌ای در ایران را تقویت می‌کند.

شماری از تحلیلگران، فرسایش جدی در درون نظام را دخیل می‌دانند. حاتم قادری، استاد پیشین علوم سیاسی از جمله گفته که این "تروریسم حکومتی" شاید نوعی شورش ناگفته علیه خامنه‌ای و یاران نزدیکش در داخل حاکمیت باشد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این که رهبر جمهوری اسلامی در موضع‌گیری خود به خلاف معمول به "دشمن" اشاره نکرد و هرگونه مماشات با عوامل را نیز مردود دانست، به این فرضیه دامن می‌زند.

خامنه‌ای چهار ماه پس از شروع مسمومیت‌ها در اظهارنظری دیرهنگام گفت: «اگر چنانچه کسانی محکوم شدند، عفوی هم در مورد اینها وجود نخواهد داشت؛ این را همه بدانند». 

چندی قبل، محمد تقی فاضل میبدی، مدرس حوزه و دانشگاه به شبکه شرق گفته بود که مسمومیت‌ها در مدارس دخترانه از قم و اصفهان هدایت می‌شوند. او گروه موسوم به "هزاره‌گرا" را مسئول امر دانسته و گفته است: «این گروه‌ و تفکر معتقد است که دختران نباید درس بخوانند یا نهایتا باید تا سوم دبستان درس بخوانند. این جریان یک جریان مذهبی و ضد مدرنیته است.»

فاضل میبدی سپس حرف خود را پس گرفت و عنوان کرد که نظری غیررسمی داده که قرار نبود منتشر شود.