مدرسه دانش‌آموختگان؛ جایگزینی برای تحصیل انفرادی
۱۳۹۲ اردیبهشت ۱۰, سه‌شنبه
نوشتن رساله‌ی دکترا به تنهایی؟ آن هم در خانه؟ این شرایطی نبود که حداقل برای لیزا هایدل، متقاضی تحصیل در مقطع دکترا در رشته تاریخ، رضایت‌بخش باشد. این دانشجوی ۲۸ ساله قصد داشت رساله دکترایش را در کنار سایر پژوهشگران بنویسد؛ خواسته‌ای که با روش کلاسیک نگارش رساله دکترا در دانشگاه‌های آلمان در تناقض است.
روش سنتی تحصیل در مقطع دکترا
در روش کلاسیک تحصیل در مقطع دکترا در دانشگاه‌های آلمان، دانشجو پس از تایید طرح اولیه موضوع رساله از سوی استاد راهنما، شروع به تحقیق و پژوهش و در پایان نگارش رساله می‌کند.
غالبا دانشجویان در تمامی این مراحل به صورت انفرادی کار می‌کنند و استاد راهنما را در جریان پیشرفت تحقیقاتشان قرار می‌دهند و از او راهنمایی می‌گیرند. در این روش تمامی مراحل کار و پیشبرد پروژه برعهده شخص دانشجوست.
تحصیل در مدارس دانش‌آموختگان
اما چاره‌ی دیگری هم برای دانشجویانی نظیر لیزا که کار در جمع را به روش پژوهش انفرادی ترجیح می‌دهند، اندیشده شده است. مدارس دانش‌آموختگان(Graduiertenschulen) نوع جدیدی از تحصیل در مقطع دکترا را در آلمان میسر می‌کنند. مدارس دانش‌آموختگان مختص تحصیل در مقطع دکترا هستند و تحت حمایت مالی بنیاد پژوهش آلمان(DFG) قرار دارند.
لیزا دانشجوی رشته‌ی تاریخ در مقطع دکترا که خود در مدرسه دانش‌آموختگان شهر برمن آلمان مشغول به تحصیل است، دریافت بورس تحصیلی و ارتباط با سایر دانشجویان هم‌رشته را از جمله مزایای تحصیل در مدرسه دانش‌آموختگان برمی شمرد.
لیزا به مدت سه سال از این مدرسه ماهانه مبلغ ۱۳۰۰ یورو کمک‌هزینه دریافت و به همراه یک دانشجوی دیگری از اتاق کاری برای پروژه تحقیقاتی‌اش استفاده می‌کند.
تقاضاهای فراوان در برابر گنجایش محدود
ظرفیت پذیرش دانشجو در مدارس دانش‌آموختگان با محدودیت‌هایی روبرو است. ورنر درسل، مدیر مدرسه دانش‌آموختگان برمن، در همین ارتباط می‌گوید که این مرکز علمی سالانه صد‌ها درخواست پذیرش در مقطع دکترا دریافت می‌کند، اما تنها گنجایش ۱۸ دانشجو جدید را دارد.
وی می‌گوید در حال حاضر در مدرسه دانش‌آموختگان برمن در حدود ۱۰۰ دانشجو از بیش از ۳۴ کشور در مقطع دکترا مشغول به تحصیل هستند.
از سوی دیگر آخیم اشوایکارد، مدیر مدرسه دانش‌آموختگان شهر لوبک آلمان می‌گوید، مهم‌ترین مزیت این مرکز برای دانشجویان حمایت مالی از آنان است تا بتوانند تمام تمرکز خود را تنها معطوف به نگارش رساله‌شان کنند.
نتایج پژوهش‌های مرکز اطلاعات دانشگاه‌های آلمان نشان می‌دهند، آن دسته از دانشجویان دکترا که موفق به دریافت بورس تحصیلی شده‌اند، به طور متوسط روزانه حدود ۵ ساعت و نیم برای نگارش رساله‌شان وقت می‌گذارند. اما افرادی که در کنار تحصیل حتی در رشته‌های مرتبط کار می‌کنند، به طور متوسط تنها ۳ ساعت در روز برای پرداختن به رساله زمان در اختیار دارند.
کار‌شناسان آموزشی به علاقه‌مندان تحصیل در مقطع دکترا توصیه می‌کنند چنانچه اهل تحصیل و پژوهش به صورت انفرادی هستند، در روش‌های کلاسیک مقطع دکترا شرکت کنند و اگر نیاز به پشتیبانی بیشتر دارند به فکر ارسال درخواست به مدرسه دانش‌آموختگان باشند.
شاید برای دانشجویان خارجی که می‌خواهند تحصیلات خود در آلمان را به صورت مستقیم در مقطع دکترا آغاز کنند، گزینه دوم مناسب‌تر باشد، زیرا در این صورت هم با افراد جدیدی در رشته تحصیلی خود آشنا می‌شوند و هم با مشکلات مالی کمتری در دوران دانشجویی روبرو خواهند بود.