مخالفت نخست وزیر عراق با پیشنهاد بارزانی

نخست‌وزیر عراق در پاسخ به ضرب‌الاجل رهبر اقلیم خودمختار کردستان اعلام کرد که بغداد خواستار لغو همه‌پرسی استقلال است. مقامات اقلیم کردستان عراق تصمیم دارند روز ۲۵ سپتامبر (سوم مهر) در مورد تشکیل یک کشور مستقل رفراندوم برگزار کنند. به گفته مسعود بارزانی، رئیس اقلیم خودمختار کردستان عراق، هدف از این همه‌پرسی "رساندن این پیام به دنیاست که ما استقلال می‌خواهیم".

دولت مرکزی عراق اما به شدت مخالف این رفراندوم است. حیدرعبادی، نخست وزیر این کشور سه‌شنبه شب بار دیگر تأکید کرد که این همه‌پرسی موجب تنش میان بغداد و اربیل خواهد شد و از نظر بغداد "مردود است، فرقی نمی‌کند که حال یا در آینده صورت گیرد".

ساعاتی پیش از سخنان عبادی، مسعود بارزانی خواستار ارائه راه‌حلی از سوی دولت مرکزی عراق شده بود که بتواند "جایگزین" همه پرسی استقلال کردستان عراق شود. رئیس اقلیم کردستان عراق سه روز به بغداد فرصت داده بود تا این راه‌‌حل و جزئیات آن را اعلام کند. او همزمان تأکید کرده بود که اقلیم خودمختار مشکلی با جامعه بین‌المللی ندارد و جامعه بین‌المللی پیشنهاد داده است که بین دولت اقلیم کردستان و دولت مرکزی میانجی‌گری کند. بارزانی همزمان تأکید کرده بود: «این دولت بغداد است که باید با آن توافق کنیم.»

حیدرعبادی، نخست‌وزیر عراق در پاسخ به این درخواست از مقامات اربیل خواست که وارد "مذاکره جدی" با بغداد شوند تا "مشکلات ریشه‌دار پیرامون درآمدهای نفتی و مناطق مورد مناقشه حل و فصل شوند". او هم‌زمان هشدار داد که "هرگونه تغییر یک‌‌جانبه مرزها با فشار، موجب خون‌ریزی خواهد شد".

اختلافات بغداد و اربیل

همه‌پرسی استقلال کردستان قرار است در اقلیم خودمختار کردستان و برخی از مناطق مورد مناقشه میان کردها و دولت مرکزی عراق از جمله استان نفت‌خیز کرکوک برگزار شود. کرکوک خارج از مرزهای اقلیم خودمختار کردستان است و شمار قابل توجهی از جمعیت آن ترکمن و عرب هستند. شورای استانی کرکوک اما خواستار برگزاری همه‌پرسی استقلال در این استان شده است. این در حالی است که یک شهر این استان، شهر حویجه هنوز در تصرف نیروهای داعش است.

بغداد و اربیل بر سر درآمدهای نفتی به ویژه درآمد استان نفت‌خیز کرکوک اختلاف نظر دارند. اقلیم خودمختار کردستان به تأخیر در پرداخت سهم کردها از درآمدهای نفتی و عدم پرداخت حقوق پیشمرگه‌های کرد که با داعش می‌جنگند، معترض است. از آن گذشته بارزانی خواستار پیوستن برخی از مناطق مورد مناقشه با بغداد به اقلیم کردستان عراق است. رئیس اقلیم‌خودمختار کردستان پیشتر اعلام کرده بود که حاضر است در صورت توافق با بغداد، همه‌پرسی استقلال را تا دو سال به تعویق بیاندازد. 

بغداد در مقابل، خواستار لغو کامل همه‌پرسی است و آن را مغایر با قانون اساسی می‌داند. دیوانعالی عراق نیز روز دوشنبه ۲۷ شهریور به لغو این همه‌پرسی رای داد. این رفراندوم، کشورهای همسایه عراق را نیز نگران کرده است.

ایران و ترکیه نگران بروز ناآرامی در مناطق کردنشین خود هستند که در نواحی مرزی با عراق زندگی می‌کنند. ایران هشدار داده است که در صورت برگزاری همه‌پرسی مرزهای خود را با اقلیم کردستان مسدود می‌کند.

ترکیه تحریم اقلیم کردستان را بررسی می‌کند

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه روز چهارشنبه ۲۰ سپتامبر هشدار داد که این کشور تصویب تحریم‌هایی علیه منطقه خودمختار کردستان عراق را بررسی خواهد کرد. شورای امنیت ملی ترکیه و کابینه ترکیه قرار است روز جمعه در مورد نوع تحریم‌هایی رایزنی کنند که ترکیه "می‌تواند یا اگر بخواهد می‌تواند" علیه اقلیم خودمختار کردستان تصویب کند. اردوغان چهارشنبه ۲۹ شهریور در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک تأکید کرد که این تحریم‌ها "بی‌تردید پیش‌پا افتاده نخواهد بود".

معاون نخست‌وزیر ترکیه هم به بارزانی هشدار داده است که "با آتش بازی نکند. بکیر بوزداغ روز سه‌‌شنبه گفت: «کار درست دست برداشتن از بازی با این آتش، رجوع به عقل سلیم و لغو همه‌پرسی است.»