مخالفت ایران با انتقال اورانیوم به ترکیه

سرگئی ریباکوف، معاون وزیر خارجه روسیه در ملاقات با سعید جلیلی، دبیر شورایعالی امنیت ملی ایران که روز یکشنبه (۸ نوامبر) در تهران صورت گرفت، استمرار مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه پنج بعلاوه یک را مفید دانست. ریباکوف ابراز امیدواری کرد که گفت‌وگو پیرامون تامین سوخت رآکتور تهران هرچه زودتر به نتیجه برسد. این در حالی است که رییس جمهور‌ی روسیه، روز شنبه (هفتم نوامبر) از احتمال حمایت روسیه از تحریم ایران در مناقشه اتمی گفته بود.

موضوع نشست سه روزه وین که از ۲۰ اکتبر آغاز شد، چگونگی تامین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران بود. طرفین مذاکره با ایران در این نشست، آمریکا، روسیه، فرانسه و نمایندگانی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودند. محمد البرادعی، مدیر کل آژانس پیشنهاد مبادله‌ی اورانیوم کم‌غلظت ایران به روسیه و غنی‌سازی آن در خاک روسیه به میزان ۱۹،۷۵ درصد را داد. طبق این طرح، اورانیوم غنی‌شده از روسیه به فرانسه خواهد رفت و سپس برای تبدیل به میله‌های سوخت اتمی تا پایان سال ۲۰۱۰ به ایران تحویل خواهد شد. هدف غرب از این پیشنهاد، کاستن از خطر دستیابی ایران به بمب اتمی است.

مخالفت‌ها و موافقت‌های تلویحی

مقامات جمهوری اسلامی هنوز به این پیشنهاد به صورت رسمی و مستقیم پاسخ نداده‌اند. محمود احمدی‌نژاد به تلویزیون ترکیه گفت که ایران می‌تواند سوخت هسته‌ای مورد نیازش را خود تولید کند اما ترجیح می‌دهد آن را از کشور دیگری بخرد.

علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس در آغاز، بحث تحویل اورانیوم به روسیه را منتفی دانست اما چند ساعت بعد مواضع خود را تعدیل کرد. وی گفت: «گزینه‌ی اول ما در رابطه با خرید سوخت، اورانیوم غنی‌شده ۲۰ درصد است».

سعید جلیلی بر «تجاری و اقتصادی بودن مذاکرات برای تامین سوخت رآکتور تهران» تاکید کرد و گفت، باید نظرات کارشناسی فنی و اقتصادی ایران در این زمینه کاملا در نظر گرفته شوند.

به نظر می‌رسد طرح پبشنهادی البرادعی با حضور ریباکوف در تهران و مذاکره وی با دبیر شورایعالی امنیت ملی، همچنان مفتوح باشد. به عقیده‌ی بسیاری تحلیل‌گران، تصمیم نهایی ایران در این زمینه به موضع روسیه در قبال این کشور بستگی دارد. روسیه شریک اصلی ایران در تکمیل نیروگاه بوشهر و تامین‌کننده‌ی تسلیحات ایران از جمله موشک‌های اس ۳۰۰ است، هر چند که این موشک‌ها هنوز تحویل داده‌نشده‌اند.

پیشنهادهای دیگر

تاخیر ده ساله در تکمیل نیروگاه بوشهر و منتفی شده تحویل موشک‌های دوربرد اس ۳۰۰ به ایران، ضریب اعتماد مقامات ایرانی به روسیه را پایین آورده است. علاءالدین بروجردی روز یکشنبه هشتم نوامبر(۱۷ آبان) در جمع خبرنگاران از بدقولی روسیه گلایه کرد.

محمدالبرادعی پس از طرح مبادله اورانیوم بین ایران و روسیه، برای برون رفت از بن‌بست موجود، پیشنهاد ارسال اورانیوم ایران به ترکیه را داد. تحلیل‌گران اجرایی شدن این پیشنهاد را نیز منتفی دانسته و به مقاومت‌های سیاسی برای عدم خروج اورانیوم از ایران اشاره می‌کنند.

رد طرح آمریکا

نیویورک تایمز در گزارش روز دوشنبه ۹ نوامبر خبر از تلاش‌های اخیر واشنگتن برای حل بحران هسته‌ای ایران داده است. بنا بر این گزارش، آمریکا به تهران پیشنهاد داده که ذخیره اورانیوم خود را به انتخاب خود به یکی از چند کشور از جمله ترکیه بفرستد اما تهران با این طرح مخالفت کرده است.

نیویورک تایمز افزوده که ایران با رد این ابتکار، پیشنهادی قدیمی را مطرح کرده که بر اساس آن "بازرسان بین‌المللی" تسلیحات کنترل بخش اعظم سوخت ایران را در دست داشته باشند، اما این سوخت به جای خارج از کشور، در کیش نگاهداری شود.

این پیشنهاد نیز از سوی آمریکا رد شده، زیرا ایران می‌تواند هر لحظه بازرسان بین‌المللی را اخراج کرده و کنترل اورانیوم را در دست بگیرد. مشابه چنین وضعیتی در سال ۲۰۰۳ در کره شمالی پیش آمد و این کشور توانست در چند ماه، اورانیوم خود را به سوخت تسلیحات هسته‌ای تبدیل کند.

MS/DK