محمد خاتمی: جنبش بسیار عمیق و گسترده است
۱۳۸۸ آبان ۲۷, چهارشنبه
محمد خاتمی، رییس جمهوری سابق ایران، روز سه‌شنبه (۲۶ آبان) در دیداری با دانشجویان دانشگاههای تهران، صنعتی شریف، علامه طباطبایی و امیرکبیر، در سخنانی پیرامون حوادث پس از انتخابات دهمین دوره‌ی ریاست جمهوری، خواهان تغییر نحوه‌ی برگزاری انتخابات در ایران شد.
طبق گزارش روابط عمومی دفتر محمد خاتمی که در وب‌سایت وی منتشر شده، آقای خاتمی از نحوه‌ی برخورد حاکمیت با معترضان به نتیجه‌ی انتخابات به شدت انتقاد کرد و اعتراض "آرام و مدنی" را "حق مسلم و قانونی مردم" دانست. وی در مورد پیامدهای برخورد با این اعتراض هشدار داد و گفت: «اگر با این حرکت و اعتراض مدنی برخورد شود، ممکن است اعتراض مدنی به آن گستردگی وجود نداشته باشد، ولی چون اصل تقاضا و طلب در جامعه وجود دارد و مورد سرکوب قرار گرفته است، به صورت‌های دیگری بروز و ظهور پیدا می‌کند که آن وقت همه در این زمینه زیان می‌کنند».
رییس جمهوری سابق ایران نتیجه‌ی انتخابات ریاست جمهوری را "مورد سوال بسیاری از افراد جامعه" خواند و افزود: «این سئوال با انکار آن از بین نمی‌رود یا امر باطل با فریاد کردن آن درست نمی‌شود، با برچسب زدن خائن یا برانداز و سرکوب کردن او، سئوالی در جامعه از بین نمی‌رود».
محمد خاتمی سپس ضمن فراخواندن حاکمیت به بررسی این "سوال"، از نحوه‌ی برخورد با اعتراض مردم انتقاد کرد و گفت: «صدها هزار نفر از مردم بسیار آرام و بدون سازماندهی آمدند و اعتراض ساده‌ای کردند، ولی متأسفانه حوادثی كه بدنبال آن پیش آمد سبب افزایش بی‌اعتمادی شد و نیز منشاء پیدایش یك نوع رگه‌هایی از حركت‌هایی كه سرانجامش معلوم نیست چگونه شود». آقای خاتمی در عین حال افزود که «هنوز هم راه برای درمان خدشه‌دار شدن اعتماد بخش‌های مهمی از جامعه بسته نیست».
«جنبش با ترس از بین نمی‌رود»
محمد خاتمی در بخش دیگری از سخنان خود، ضمن تاکید بر ریشه‌دار بودن حرکت‌های اخیر، از جمله گفت: «جنبش ایرانی یک حرکت خلق‌الساعه نیست، یک التهاب عاطفی نیست که با یک انگیزه روانی به وجود بیاید و مثلا با ترس از بین برود، بلکه بسیار عمیق و گسترده‌است».
خاتمی همچنین از نحوه‌ی برخورد حاکمیت با معترضان به نتیجه‌ی انتخابات انتقاد کرد و گفت: «امروز همان آدم‌هایی که برای انقلاب زحمت کشیده‌اند، مورد جفا قرار می‌گیرند و با یك جنگ روانی و ایجاد فضای امنیتی به عنوان دشمن و منحرف معرفی می‌شوند و با آنها برخورد می شود».
آقای خاتمی به محدود کردن "دایره خودی»ها از سوی حکومت انتقاد کرد و جمهوری اسلامی مورد نظر مردم را نظامی خواند که "آزاد بودن انتخابات" جزو مشخصات آن است. وی همچنین به خدشه‌دار شدن متقابل اعتماد مردم و حاکمیت اشاره کرد و تغییر این وضع را "در دست حاکمیت" دانست.
وضعیت امنیتی نظامی
رییس جمهوری سابق ایران ضمن تاکید بر ایستادگی بر مواضع خویش و انتقاد به فضای کنونی حاکم بر ایران، گفت: «همه باید تلاش کنیم جامعه از این وضعیت امنیتی- نظامی بیرون بیاید. صحبت کردن نباید هزینه داشته باشد».
آقای خاتمی در بخش دیگری از سخنانش، خواهان تغییر نحوه‌ی برگزاری انتخابات شد: «اگر ما بخواهیم در عرصه حضور داشته باشیم، باید انتخابات هم از نظر ضوابط و هم از نظر اجرا طوری باشد که اطمینان‌بخش باشد و اگر نباشد دیگر حضور ما معنا ندارد، بر فرض که مردم را دعوت کنیم به حضور در انتخابات؛ چه کسی پای صندوق‌ها می‌آید؟ اگر دلشان می‌سوزد و ما هم می‌خواهیم مردم بیایند باید وضعیت سیاسی و نحوه برگزاری انتخابات تغییر کند و این تغییر دقیقا در چارچوب قانون اساسی و نیز معیارهای اصیل انقلاب اسلامی مردم است، ما مردم‌سالاری به معنای واقعی‌اش را می‌خواهیم كه انقلاب نوید آن را داد».
«کاش حاکمیت می‌گفت آقای موسوی بیا به صحنه»
محمد خاتمی خواهان تغییر فضای حاکم شد و "آن را به نفع همه" دانست. وی گفت: «کاش حاکمیت می‌گفت آقای موسوی بیا به صحنه و این جنبش را مدیریت کن که جنبش از مسیر خودش منحرف نشود، نه اینکه این همه محدودیت ایجاد شود و این حجم ناسزا گفته شود».
رییس جمهوری سابق ایران همچنین به محدودیت‌های موجود برای دیدار مخالفان دولت با دانشجویان اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که در این زمینه "گشایش" بوجود آید. محمد خاتمی گفت: «وقتی دانشجویان می‌بینند کسانی که آنها می‌خواهند به دانشگاه بیایند، نمی‌توانند بیایند و حق ندارند صحبت کنند و دیگرانی می‌آیند و حرف‌هایی می‌زنند که مطابق برداشت اکثریت دانشجویان نیست، با آنها برخوردهایی می‌شود که مورد قبول ما نیست».
گفتنی است که در چند ماه گذشته اعتراض دانشجویان در دانشگاههای مختلف کشور به حضور چهره‌های طرفدار دولت شدت گرفته است. برخورد دانشجویان با محمدحسین صفار هرندی، وزیر پیشین ارشاد، و حمید رسایی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، از نمونه‌های چنین اعتراض‌های شدیدی بود.
آقای خاتمی همچنین ضمن اشاره به اینکه «مسئولان نباید انتظار داشته باشند که فقط آنچه مورد تایید آنهاست بیان شود»، به "منشا" برخورد دانشجویان با برخی مسئولان حکومتی پرداخت و گفت: «اگر شعاری در متن جامعه مطرح می‌شود که اکثریت جامعه نمی‌پسندند، فوری نگوییم بیگانگان و دشمنان دخالت كرده‌اند. البته در فضای ناسالم دشمن هم سوء استفاده خواهد كرد، ولی بعضی رفتارها عکس‌العملی است نسبت به رفتارها و سیاست‌هایی که اعمال شده است و اگر این سیاست‌ها نبود، مطمئنا چنین عکس‌العمل‌هایی نبود».
شعارهای مورد نظر محمد خاتمی نیز که به گفته‌ی او "اکثریت جامعه نمی‌پسندد"، می‌تواند اشاره‌ای به شعارهای تند اخیر علیه آیت‌الله خامنه‌ای و نیز شعارهایی چون "استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی" و "نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران" باشد.