محرومیت یک سوم ساکنان زمین از دیدن زیبایی‌های شبانه آسمان
۱۳۹۵ خرداد ۲۲, شنبه
تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که حتی در صاف‌ترین شب‌های سال هم بیش از یک سوم ساکنین کره زمین نمی‌تواند کهکشان راه شیری را ببیند. علت این امر آلودگی نوری است. وجود نورهای مصنوعی باعث روشن شدن بیش از حد محیط می‌شود که به آن به اصطلاح آلودگی نوری گفته می‌شود. میزان این نوع آلودگی در برخی نقاط از جهان به حدی زیاد است که ساکنین این مناطق دیگر نمی‌توانند آسمان تاریک شبانه را تجربه کنند.
دانشمندان با استفاده از تصاویری با کیفیت بالا که به وسیله ماهواره‌ای متعلق به سازمان ملی هواشناسی آمریکا تهیه شده است موفق به ساخت اطلسی از کره زمین شدند که میزان آلودگی نوری در سراسر کره زمین را نشان می‌دهد. نخستین نسخه این اطلس ده سال پیش توسط همین تیم تحقیقاتی تهیه شده بود. اما نسخه جدید که روز جمعه (۱۰ ژوئن/۲۱خرداد) در اختیار عموم قرار گرفته است با استفاده از تکنولوژی‌های جدید و پیچیده جزئیات بیشتری را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
به گفته دانشمندان شرکت‌کننده در این پژوهش با افزایش جمعیت کره زمین و گسترش مناطق شهری بخش‌های بیشتری از کره زمین از دیدن ستارگان و زیبایی‌های آسمان در شب محروم می‌شوند.
سنگاپور: آلوده‌ترین شهر به نور
بر اساس نتایج این پژوهش میزان آلودگی نوری در سنگاپور به حدی رسیده است که در این شهر چشم انسان هرگز امکان تطبیق یافتن با نور شب را نخواهد یافت. استفاده گسترده از نور مصنوعی جلوی دید آسمان شبانگاهی شهروندان کشورهای دیگری چون کویت، عربستان سعودی، کره جنوبی، اسرائیل و آرژانتین را گرفته است.
اما همه ساکنین کره زمین زیر آسمان‌های آلوده به نور زندگی نمی‌کند. ماداگاسکار، چاد و جمهوری آفریقای مرکزی جزو کشورهایی هستند که آسمانشان تا حد زیادی هنوز از نورهای مصنوعی پاک است. در این کشورها بیش از ۷۵ درصد جمعیت زیر آسمان‌های خالی از نور مصنوعی زندگی می‌کنند.
ابعاد این نوع آلودگی در برخی نقاط از جهان به حدی رسیده است که ساکنان آن برای رویت آسمانی صاف و ستارگان می‌بایست کیلومترها از شهر خارج شوند. به گفته دانشمندان در منطقه‌ای در نزدیکی شهر قاهره در کنار رود نیل دیدن حتی ذره‌ای از کهکشان راه‌شیری هم غیرممکن شده است.
مناطق دیگری که رویت حتی بخش‌های کوچکی از کهکشان راه شیری در آن‌ها به امر محال تبدیل شده است بخش‌هایی از بلژیک، آلمان، بیجینگ، هنگ‌کنگ و شهرهای لندن، بوستون و واشنگتن را شامل می‌شود. ساکنین پاریس تنها در فاصله ۸۰۰ کیلومتری از مرزهای این شهر می‌توانند زیر آسمانی فاقد آلودگی نوری قرار بگیرند.
بزرگترین خطر: بی‌تفاوتی
اما نگرانی‌های مربوط به آلودگی نوری تنها مربوط به زیبایی آسمان در شب نیست. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که نورهای مصنوعی می‌توانند ساعت زیستی بدن انسان را تغییر دهند و در نهایت باعث آسیب‌پذیرتر شدن افراد در برابر مشکلاتی چون افسردگی، دیابت، بی‌نظمی خواب، اضافه وزن و سرطان پستان شوند. این نگرانی درباره حیوانات هم صادق است.
استفاده از لامپ‌های خیابانی که نور آن‌ها تنها به سمت پایین هدایت می‌شود و یا با استفاده از حس‌گرهای حرکتی نور آن‌ها در ساعات کم‌ترافیک شب کاهش می‌یابد از جمله روش‌هایی‌هستند که برای کنترل میزان آلودگی نوری تا کنون به کار گرفته شده‌اند. اما به اعتقاد دانشمندان این پژوهش این اقدامات در برابر سرعت افزایش جمعیت کره زمین بسیار ناچیزاند. از نظر این دانشمندان اما بزرگترین خطر در این ارتباط بی‌تفاوت شدن نسبت به این نوع آلودگی است.