شکست طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی ایران

محمد رهبری مجری طرح انتقال آب خزر به خبرگزاری مهر (۲۲ دی ۱۳۹۲) گفته است: «پیرو جلساتی که با محیط زیست داشتیم به ما تکلیف شد که اثرات زیست محیطی کار انتقال آب دریا را بر اساس الگوی مصوب این سازمان انجام دهیم.» وی افزود: «فعلا کار فقط در حد افتتاحیه باقی است».

این مقام مسئول در شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران از سویی به اختلاف با سازمان حفاظت محیط زیست بر سر شور شدن آب دریا بوسیله این طرح و توزیع نمک اشاره می‌کند و می‌گوید، توزیع نمک در دریا به نحوی خواهد بود که به نگرانی‌های سازمان حفاظت از محیط زیست پاسخ گفته شود.

وی از سوی دیگر به کار اجرایی این پروژه توسط محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور پیشین اشاره می‌کند که "فعلا فقط در حد افتتاحیه باقی است".

طرح دولت برای انتقال آب خزر در ۲۸ فروردین ۱۳۹۱ با حضور احمدی‌نژاد در استان مازندران افتتاح شد. قرار بود این طرح استراتژیک از سال ۱۳۹۲ در مسیر خط نفت "نکا – ری" اجرایی شود. دولت احمدی‌نژاد قصد داشت با اجرای این طرح برای مشکل کم‌آبی و بی‌آبی فلات مرکزی ایران چاره‌‌جویی کند.

دردوره احمدی ‌نژاد ارگان‌های دولتی از جمله سازمان محیط زیست مجوزهای اجرای این طرح را پذیرفتند و مسیر قانونی آن طی شده بود. اما کارشناسان داخلی و به‌ویژه منتقدان محلی با آن مخالفت کردند. به گفته آنان اجرای این طرح باعث شورشدن بیشتر دریا می‌شد و زیستگاه‌های ماهیان خاویاری و دیگر جانداران دریایی را تهدید می‌کرد.

گزینه آب سفره‌های‌زیر زمینی بجای آب خزر

دکترعاشوری محقق و استاد دانشگاه گرمسار که حدود ۴۰ سال درباره مشکلات کم‌آبی تحقیق کرده است به دویچه وله می‌گوید: «حتی اگر آب تمام دریای خزر هم به داخل بیابان‌های ایران منتقل شود، نتیجه‌اش تشدید بیابان خواهد بود و مشکلات ناشی از آن گریبان‌این مردم تشنه آب را می‌گیرد، اما راه‌های سهل‌تری برای آبادانی استان به ویژه دامغان و سمنان و گرمسار و آرادان وجود دارد.»

عاشوری تاکید می‌کند که در نواحی مختلف استان سمنان سفره‌های آب شیرین در حجم میلیاردها متر مکعب تحت عنوان "آب‌های فسیلی" وجود دارد که بایستی شناسایی شود و گزینه ‌خوبی به‌جای طرح انتقال آب خزر است.

طرح انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه

حمیدرضا میرزاده، سردبیر خبرگزاری "سبز پرس" در تهران ( پایگاه خبری فضای سبز ایران) هم تائید می‌کند که طرح دولت توجیهات اقتصادی، زیست‌محیطی و علمی ندارد. این کارشناس هم خوشحال است که این "طرح خیالی دولت احمدی‌نژاد شکست خورده" است.

وی اضافه می‌کند: «این طرح از اول هم یک طرح نمایشی شکست خورد بود و به نظر می‌رسید که بیشتر بعد کارآفرینی برای یک شرکت پیمانکار را دارد. هزینه‌های بالای آن توجیه اقتصادی نداشت. موتور پمپ‌ها انرژی زیادی مصرف می‌کردند، آب دریا بیشتر شور می‌شد و تبعات خطرناک زیست محیطی در پی داشت. این هم مثل طرح "ایران رود" که قصد داشت خلیج فارس را به خزر وصل کند، بیشتر روی کاغذ جواب می‌داد تا واقعا عملی شود. حالا هم همین طرح شکست خورده در مورد دریاچه ارومیه مطرح می‌شود و بعضی از مسئولین هنوز هم انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه را طرح می‌کنند.»

روبرو شدن دولت با واقعیت‌های فاجعه زیست‌محیطی

سردبیر خبرگزاری "سبز پرس" در ادامه صحبت‌های خود درباره سیاست زیست‌محیطی دولت روحانی هم می‌گوید که دولت جدید دست به احیای "شورای عالی محیط زیست" زد. اما وی خاطرنشان می‌کند: «تبعات سیاسی و اجتماعی زیست محیطی سال‌های پیش دولت را مجبور کرده است به فکر چاره‌ای اساسی باشد. فعالان زیست محیطی ۱۵ سال پیش هشدار دادند که دریاچه ارومیه در حال خشک شدن است و حالا هم خشک شده و حال دولت راهی ندارد جز اینکه چاره‌ای بیندیشد.»

این کارشناس به دویچه وله می‌گوید فعالان زیست‌محیطی کشور می‌خواهند در اجرای پروژه‌ها و اعمال سیاست‌های دولت به جنبه‌های زیست‌محیطی بیشتر از جنبه‌های اقتصادی توجه شود.